Ελλάδα-Τουρκία: Η εκλογική σκυταλοδρομία με φόντο το γεωπολιτικό ρίσκο
Παράθυρο ευκαιρίας για μείωση του γεωπολιτικού ρίσκου και βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, με οφέλη για τις δύο οικονομίες, βλέπουν διεθνείς αναλυτές μετά τις σχεδόν ταυτόχρονες εκλογικές αναμετρήσεις στις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Από τη μια μεριά οι εκλογές στην Ελλάδα θα αναδείξουν την κυβέρνηση που θα πρέπει να συντηρήσει την πορεία της οικονομίας σε ενάρετο κύκλο και από την άλλη οι προεδρικές εκλογές στην Τουρκία ανάγονται σε ορόσημο για τη χώρα, καθώς δεν θα αναδείξουν απλά έναν ηγέτη αλλά ένα μοντέλο διαχείρισης μιας σοβαρής κρίσης κόστους, καθώς και έναν ηγέτη που θα διαχειριστεί τις κρίσιμες διπλωματικές σχέσεις της χώρας με τη Δύση, τη Μέση Ανατολή και τη Ρωσία.
Σημειώνεται ότι το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών αναθεώρησε προς τα πάνω τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας για φέτος, στο 2,3% από 1,8% της πρόβλεψης του προϋπολογισμού. Για την τουρκική οικονομία η Παγκόσμια Τράπεζα έχει αναθεωρήσει προς τα πάνω τις εκτιμήσεις της για την αύξηση του ΑΕΠ το 2023 και το 2024. Για φέτος προβλέπει ανάπτυξη 3,2% από 2,7% και για το επόμενο έτος 4,3% από 4%. Εκτιμάται ότι οι προσπάθειες ανασυγκρότησης μετά τους σεισμούς (με ζημιές που υπολογίζονται σε 4% του ΑΕΠ του 2021) θα προχωρήσουν γρήγορα και η πολιτική αβεβαιότητα θα πάψει να υφίσταται μετά τις προεδρικές εκλογές.
Ελλάδα και Τουρκία έχουν δεσμευτεί να διερευνήσουν τρόπους ενίσχυσης της συνεργασίας τους με στόχο την αύξηση των τουριστικών ροών ενώ μέσω της οικονομικής διπλωματίας προωθείται επίσης συνεργασία και αύξηση των διμερών εμπορικών συναλλαγών στον τομέα της ενέργειας, των μεταφορών (οδικών, σιδηροδρομικών, θαλάσσιων, αεροπορικών), στον αγροτοδιατροφικό τομέα, καθώς και στην έρευνα και τεχνολογία.
Διπλωματικοί αναλυτές σημειώνουν ότι Ελλάδα και Τουρκία έχουν μια ευκαιρία επαναπροσέγγισης εγκαινιάζοντας έναν νέο γύρο διαλόγου με πρωταγωνιστές τους νικητές των εκλογών. Θα πάρουν το νήμα από τη συνεργασία που είχαν την περίοδο των σεισμών. Σύμφωνα με ανάλυση του Al Jazeera η λεγόμενη «διπλωματία των σεισμών» ευνοεί την επαναπροσέγγιση Αθήνας και Άγκυρας ώστε να αμβλύνουν τις διαφορές τους. Το μέσο επικαλείται τη θέση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, μετά τους σεισμούς του Φεβρουαρίου που σκότωσαν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στην Τουρκία και άφησαν 1,5 εκατομμύριο άστεγους.
«Είναι προς το συμφέρον όλων να εργαστούμε για την ειρήνη», είχε πει ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Γιώργος Τσούνης, στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, 27 Απριλίου τονίζοντας ότι «στο τέλος της ημέρας, οι ενέργειες δεν ακολούθησαν τη ρητορική της προεκλογικής χρονιάς. Υπάρχει επιθυμία και στις δύο πλευρές του Αιγαίου να επιδιώξουν την ειρήνη και τον συμβιβασμό».
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που έστειλε ομάδες έκτακτης βοήθειας (EMAK) στην Τουρκία και οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας και των δύο χωρών συναντήθηκαν στη συνέχεια για να διακηρύξουν την προσπάθεια για βελτίωση των διμερών σχέσεων. Όμως λίγο αργότερα, με αφορμή το δυστύχημα στα Τέμπη 28 Φεβρουαρίου, μετά από τα συλλυπητήρια για την τραγωδία που στοίχισε τη ζωή 57 ανθρώπων, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επανέλαβε τις διαφωνίες της Άγκυρας σχετικά με την ελληνική κυριαρχία στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου ενώ το ίδιο έπραξε και ο υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησής του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Όπως υπενθυμίζει μεταξύ άλλων το Al Jazeera, το 2020, το ελληνικό και το τουρκικό ναυτικό σχεδόν ήρθαν σε σύγκρουση, καθώς η Ελλάδα αντιτάχθηκε στις τουρκικές έρευνες για υποθαλάσσιο πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε χώρο που θεωρεί υφαλοκρηπίδα της. Το μήλο της έριδος είναι περίπου μισό εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα της ανατολικής Μεσογείου, όπου η Ελλάδα διεκδικεί ως υφαλοκρηπίδα της σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), το παγκόσμιο πρότυπο για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων. Επιπλέον, μπαίνουν στο τραπέζι οι ενδείξεις για κοιτάσματα φυσικού αερίου 70-90 τρισ. κυβικών ποδιών στο Ιόνιο Πέλαγος και δυτικά της Κρήτης αξίας περίπου 200 δισ. δολ., σε μια περίοδο που η Ελλάδα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής επιδιώκει απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο.
Από την πλευρά της η Τουρκία, που δεν έχει υπογράψει τη σύμβαση UNCLOS, έχει απειλήσει την Ελλάδα με πόλεμο εάν επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια.
Σημειώνεται ότι πέρυσι, ο νεότερος εταίρος του Ερντογάν στον συνασπισμό προκάλεσε σάλο όταν δημοσίευσε χάρτη που απεικόνιζε ορισμένα νησιά ως τουρκικά ενώ τον περασμένο μήνα, κάτι ανάλογο έκανε ο Ερντογάν σε διαφημιστικό σποτ για τις εκλογές. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, απέρριψε αυτούς τους χάρτες ως «προκλητικούς και απαράδεκτους», ενώ ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, είπε ότι η δημοσίευσή τους ήταν ένδειξη του γεγονότος ότι «οι μακροπρόθεσμοι τουρκικοί στόχοι δεν αλλάζουν».
Ωστόσο, σύμφωνα με το Al Jazeera υπάρχει μια επίμονη φήμη ότι μετά τις εκλογές της 14ης Μαΐου στην Τουρκία και τις εκλογές της 21ης Μαΐου στην Ελλάδα, οι ΗΠΑ θα ενθαρρύνουν τη Γερμανία να αναλάβει μια διπλωματική πρωτοβουλία για να ξεκινήσουν οι ελληνοτουρκικές συνομιλίες.
Οι νικητές θα κριθούν στον επόμενο γύρο
Η Τουρκία προσφεύγει σε δεύτερο γύρο στις 28 Μαϊου αφού ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ξεπέρασε σε ψήφους στον πρώτο γύρο χθες τον αντίπαλό του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, με βάση τα επίσημα στοιχεία αλλά δεν ξεπέρασε το όριο του 50%.
Την επόμενη Κυριακή, 21 Μαΐου, προσφεύγουν στις κάλπες οι Έλληνες. Οι πρώτες εκλογές θα διενεργηθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής και αν δεν προκύψει αυτοδυναμία θα ακολουθήσει η διαδικασία των διερευνητικών εντολών. Εάν δεν υπάρξει αποτέλεσμα για τον σχηματισμό κυβέρνησης που θα έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής μετά και από τη διαβούλευση των αρχηγών των κομμάτων με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, θα σχηματιστεί υπηρεσιακή κυβέρνηση που θα διενεργήσει νέες εκλογές, με πιθανότερη ημερομηνία διεξαγωγής τους στις 2 Ιουλίου.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:
