Έλλειμμα ηγεσίας: Το μεγαλύτερο πρόβλημα παγκοσμίως για την καταπολέμηση της επιδημίας
των Erika Fry & Sy Mukherjee
Το Fortune USA μίλησε με τον David Nabarro, ειδικό απεσταλμένο στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) για τον COVID-19. O ειδικός επί επιδημιολογικών θεμάτων, ο οποίος στο παρελθόν έχει εργαστεί πάνω στις επιδημίες SARS, Έμπολα, χολέρας και γρίπης, προβληματίζεται από την κατακερματισμένη αντίδραση στην πανδημία, αλλά ελπίζει ότι θα υπάρξει μια συντονισμένη διεθνής προσπάθεια.
Ο ΠΟΥ θεωρεί πλέον τον COVID-19 ως πανδημία. Πώς βλέπετε την εξέλιξή της;
Nabarro: Είναι κάτι που μπορεί να δαμαστεί και να υπερνικηθεί από την ανθρωπότητα αρκετά γρήγορα, εφόσον το θελήσουμε και εφόσον οργανωθούμε για να το πετύχουμε. Το ερώτημα είναι κατά πόσο μπορεί η τρέχουσα γενιά των ηγετών της Δύσης να σταθούν αντάξιοι του μεγέθους της πρόκλησης.
Δουλεύω με τον ΠΟΥ πάνω σ’ αυτό εδώ και περίπου έξι εβδομάδες, και παλαιότερα δούλεψα πάνω στον Έμπολα στη Δυτική Αφρική, στην πανδημία της γρίπης H1N1, στη γρίπη των πτηνών και στο SARS. Η πανδημία του κορονοϊού είναι απείρως σοβαρότερη από όλα αυτά ως προς τη δυνητική της επίδραση.
Επιπλέον, επιλύεται και πιο εύκολα, νομίζω. Αν οι άνθρωποι προβούν σε σχετικά μέτριες αλλαγές στη συμπεριφορά τους, αν τα δημόσια συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο μπορέσουν να λειτουργήσουν όπως είναι σχεδιασμένα να λειτουργήσουν, αν τα νοσοκομεία οργανωθούν για να αντιμετωπίσουν κατάλληλα τις ροές των ασθενών με κορωνοϊό, και αν οι εταιρείες και οι κυβερνήσεις συνεργαστούν και προσεγγίσουν το ζήτημα ως μια μαζική πρόκληση στην οποία πρέπει να απαντήσουμε συλλογικά, τότε μπορεί να βρεθεί λύση.
Πώς πάνε τα πράγματα μέχρι τώρα;
Αν και είδαμε αξιοσημείωτες επιτυχίες σε κάποιες χώρες, υπάρχει μια ομάδα ηγετών, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, που δεν αντιμετωπίζουν ορθά το ζήτημα, και οι επιδράσεις αυτού του γεγονότος θα μπορούσαν να είναι σοβαρότατες.
Στην Κίνα, ύστερα από κάποια αρχικά λάθη, είδαμε μια πραγματικά εντυπωσιακή αντίδραση της κοινωνίας και της κυβέρνησης. Κι αυτό δεν συνέβη μόνο στην επαρχία Χουμπέι, όπου κατάφεραν να θέσουν υπό έλεγχο μια ασύλληπτη τραγωδία.
Το σημαντικότερο είναι ότι όλο αυτό το πράγμα δεν διαδόθηκε στην υπόλοιπη Κίνα. Μέσα από πειθαρχία και οργάνωση, η επιδημία περιορίστηκε και δεν επεκτάθηκε σε άλλες επαρχίες. Στη Σιγκαπούρη, χάρη στην αποτελεσματική δουλειά σε επίπεδο δημόσιας υγείας, ο ιός αναχαιτίζεται. Στη Νότια Κορέα, ύστερα από κάποια προβλήματα στην αρχή, επίσης κατάφεραν να θέσουν την κατάσταση υπό έλεγχο. Και στην Ιαπωνία κάποιες προκλήσεις συνεχίζουν να υπάρχουν αλλά η κατάσταση βελτιώνεται. Η Νοτιοανατολική Ασία μάς έδειξε τον σωστό δρόμο. Ακολουθούνται τα διδάγματά της αλλού; Δεν γνωρίζω.
Στη Βόρεια Ιταλία τα πράγματα πήγαν πολύ λάθος. Κάποια στιγμή θα ελεγχθεί η κατάσταση, αλλά το τίμημα θα είναι μεγάλο, όχι μόνο ως προς την απώλεια ανθρώπινων ζωών, αλλά και ως προς τον κοινωνικό ιστό και την οικονομία.
Τι βλέπουμε στην υπόλοιπη Ευρώπη; Απρόθυμες αντιδράσεις, μια προσπάθεια να μην υπάρξει μεγάλη αναστάτωση επειδή π.χ. πλησιάζουν εκλογές σε μια χώρα, ή πραγματική αμφισημία και αδυναμία χάραξης πολιτικής σε μια άλλη. Η ηγεσία είναι κατακερματισμένη, υπάρχει έλλειμμα. Τα θαυμάσια εργαλεία που υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν χρησιμοποιούνται. Ανησυχώ πραγματικά με το τι συμβαίνει στην Ευρώπη. Ελπίζω το αντίθετο, αλλά αναμένω ακόμα πιο εκρηκτικά ξεσπάσματα της επιδημίας στην Ευρώπη μέσα στις επόμενες δύο ή τρεις εβδομάδες.
Δείτε και στη Βόρεια Αμερική: η ίδια κατάσταση, και μια πραγματικά ελλειμματική ηγεσία. Δίδεται προτεραιότητα στα λάθος πράγματα, δεν υπάρχει συνέπεια μεταξύ των πρωτοβουλιών των διαφόρων Πολιτειών, και θεωρώ υψηλό το ενδεχόμενο ύπαρξης μεγάλων, εκρηκτικών ξεσπασμάτων της επιδημίας σε τουλάχιστον τρεις περιοχές μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
Οι ηγέτες προβαίνουν σε δηλώσεις του τύπου «Το πρόβλημα είναι εισαγόμενο από αλλού» και δεν προσπαθούν να το λύσουν στη χώρα τους. Λένε πράγματα του στυλ «Θα περιμένουμε. Δεν θέλουμε να βαρεθούν οι άνθρωποι». Άρα, θεωρώ δεδομένο ότι θα υπάρξει ένταση των κρουσμάτων του κορονοϊού μέσα στους επόμενους δύο μήνες σε διάφορα μέρη της Ευρώπης επειδή υπάρχει μετάδοση η οποία δεν εντοπίζεται.
Αλλά ο κόσμος, συλλογικά, έχει τη δυνατότητα επιλογής. Όλοι, παντού, σε κάθε χώρα, θα πρέπει να εστιάσουν ολοκληρωτικά στο τι θα κάνουν για να αντιμετωπίσουν αυτή την έκτακτη, υπαρξιακή απειλή.
Τι θα πρέπει να κάνουμε;
Καταρχήν, κανένας δεν θα πρέπει να διοργανώνει μεγάλα events. Τίποτα. Δεν πρέπει να έχουμε ποδοσφαιρικούς αγώνες. Οι μεγάλες εταιρείες πρέπει να στείλουν τους εργαζομένους τους στο σπίτι. Το σύνολο του πληθυσμού πρέπει να κάνει τα πάντα για να μειώσει τον κίνδυνο στον εαυτό τους και στους συμπολίτες τους.
Και οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας πρέπει να κάνουν σωστά τη δουλειά τους, όπως έγινε στις χώρες που πέτυχαν. Εντόπισε τα κρούσματα, βρες τις αλυσίδες μετάδοσης. Χτίσε νέα νοσοκομεία, γρήγορα, σε κοντέινερ ή σε άδεια γήπεδα. Ακόμα κι αν δεν χρησιμοποιούνται αμέσως οι νέες αυτές υποδομές, θες να τις έχεις διαθέσιμες. Χρειάζεσαι νοσοκομειακή χωρητικότητα, σε περίπτωση που υπάρξει εκθετική αύξηση των κρουσμάτων.
Αυτό που θα έλεγα στου ηγέτες της Δύσης είναι: Παρακαλώ, μελετήστε τι έκανε η Κίνα, μελετήστε τι έκαναν η Κορέα και η Σιγκαπούρη. Δείτε τις δυσκολίες που αντιμετώπισε το Ιράν, δείτε την κατάσταση στην Ιταλία. Και βγάλτε τα δικά σας συμπεράσματα.
