Το ελληνικό Comeback
H έξοδος στις αγορές, η επιστροφή στην ανάπτυξη, το νέο επιχειρηματικό στοίχημα και η ανάγκη για ανάταση της πραγματικής οικονομίας.
Του Γιάννη Παπαδογιάννη
Λίγους μόλις μήνες μετά τα καταστροφικά σενάρια περί εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη και τις αμήχανες συζητήσεις για το αν η χώρα μπορεί να τα καταφέρει, τα πάντα για την ελληνική οικονομία μοιάζουν εντελώς διαφορετικά.
Λίγους μόλις μήνες μετά τα καταστροφικά σενάρια περί εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη και τις αμήχανες συζητήσεις για το αν η χώρα μπορεί να τα καταφέρει, τα πάντα για την ελληνική οικονομία μοιάζουν εντελώς διαφορετικά.
Η Ελλάδα μονοπωλεί πλέον τις συζητήσεις για το κατά πόσο θα αποδειχθεί η μεγάλη επενδυτική ευκαιρία, καθώς ύστερα από τρία χρόνια ολικού αποκλεισμού φαίνεται πως ανακτά και πάλι τη χαμένη εμπιστοσύνη των εταίρων της. Στις αρχές Απριλίου η Ελληνική Δημοκρατία πέτυχε τη μεγάλη επιστροφή στις διεθνείς αγορές, αντλώντας μέσω ομολογιακής έκδοσης κεφάλαια ύψους τρία δισ. ευρώ.
Τις τελευταίες εβδομάδες οι μεγάλες συστημικές τράπεζες κυρίως μέσω αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου και ομολογιακών εκδόσεων άντλησαν πάνω από δέκα δισ. ευρώ, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων προέρχεται από ξένους επενδυτές. Μεγάλες ελληνικές εταιρείες όπως η ΔΕΗ, η Ιntralot, η Μυτιληναίος κ.ά. προχώρησαν επίσης σε ομολογιακές εκδόσεις για να ενισχύσουν τη ρευστότητά τους ή να βελτιώσουν τους όρους χρηματοδότησής τους, προσπαθώντας να αξιοποιήσουν το θετικό μομέντουμ.
Με άλλα λόγια, η επιστροφή της Ελλάδας, των τραπεζών και των επιχειρήσεων στις αγορές, έπειτα από πολυετή καραντίνα, είναι πλέον γεγονός. Επιπλέον, περίπου τρία δισ. ευρώ έχουν τοποθετηθεί σε ελληνικές εταιρείες και επενδυτικά projects από ξένους επενδυτές, αντικατοπτρίζοντας το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον για «ελληνικό κίνδυνο», ενώ οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης επανεξετάζουν την ελληνική περίπτωση.
Η Fitch σε πρόσφατη έκθεσή της επισημαίνει το μέγεθος της δημοσιονομικής και οικονομικής προσαρμογής της χώρας, στο πλαίσιο του προγράμματος της Ε.Ε. και του ΔΝΤ, ενώ την πρόοδο της οικονομίας αναγνωρίζει και η Standard & Poor’s. «Η ολοκλήρωση των αυξήσεων κεφαλαίων των τραπεζών και η αποκατάσταση της πρόσβασής τους στις διεθνείς χρηματαγορές, σε συνδυασμό με την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές, σηματοδοτούν την αποκατάσταση, σε μεγάλο βαθμό, της εμπιστοσύνης για τη χώρα» τονίζει ο Χρήστος Μεγάλου, διευθύνων σύμβουλος της Eurobank.
Άλλωστε, η εμπιστοσύνη είναι το μεγάλο ζητούμενο, καθώς η Ελλάδα αμφισβητήθηκε όσο κανένα μέλος της ευρωζώνης, φτάνοντας κοντά στη χρεοκοπία. Η αναθεώρηση των οικονομικών στοιχείων το 2009 και ο εκτροχιασμός του ελλείμματος οδήγησαν στην πλήρη απώλεια της εμπιστοσύνης για τη χώρα και τη φερεγγυότητα της ελληνικής οικονομίας. Οι οίκοι αξιολόγησης προχώρησαν σε μπαράζ υποβαθμίσεων και γρήγορα η χώρα και οι τράπεζες βρέθηκαν αποκλεισμένες από τις διεθνείς αγορές. Παράλληλα, η αβεβαιότητα οδήγησε σε μεγάλη εκροή καταθέσεων. Η ύφεση και το οξύ πρόβλημα ρευστότητας οδήγησαν στην κατάρρευση της οικονομικής δραστηριότητας. Ενδεικτικά την περίοδο 2009 – 2013 το ΑΕΠ της Ελλάδας μειώθηκε κατά 25%, συρρίκνωση που παραπέμπει περισσότερο σε… πόλεμο! Η χώρα στάθηκε όρθια χάρη στην ευρωπαϊκή βοήθεια.
Ωστόσο, όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι κάπου εδώ η περιπέτεια τελειώνει. Όπως δήλωσε ο πρόεδρος του Ομίλου Πειραιώς Μιχάλης Σάλλας μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας, «η μεγάλη ανταπόκριση της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας αποτυπώνει την εμπιστοσύνη που υπάρχει διεθνώς για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας». Ο Μιχάλης Σάλλας υπογράμμισε ότι οι αυξήσεις κεφαλαίου που πραγματοποιήθηκαν είναι ιστορικής σημασίας για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και θα συμβάλουν σημαντικά στην προσπάθεια ανάπτυξης της οικονομίας.
Τι προσελκύει τους ξένους
Η μεγάλη αλλαγή έχει να κάνει με τη δημοσιονομική προσαρμογή που, σύμφωνα με οικονομολόγους, δεν έχει προηγούμενο στα οικονομικά χρονικά. Η χώρα μας πέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα έναν χρόνο νωρίτερα από ό,τι προβλεπόταν στο πρόγραμμα προσαρμογής. H Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι η Ελλάδα θα σημειώσει ανάπτυξη το 2014 της τάξης του 0,6%, σημαντική επιτάχυνση για το 2015 με άνοδο 2,9% επί του ΑΕΠ και ισχυρή ανάπτυξη κατά 3,7% το 2016.
Όπως σημειώνει ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας Αλέξανδρος Τουρκολιάς: «Η τάση επανόδου της ελληνικής οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά, μετά τη βαθύτατη εξαετή ύφεση, ενισχύεται σαφώς από την ισχυρή βελτίωση των δεικτών οικονομικής δραστηριότητας. Βασική κινητήρια δύναμη για την επιστροφή σε θετικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης αποτελεί η συνεχής βελτίωση των συνθηκών στον επιχειρηματικό τομέα».
Η προοπτική επιστροφής της χώρας σε αναπτυξιακή πορεία δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες. Σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, είναι στατιστικά διαπιστωμένο ότι χώρες που βρίσκονταν σε ύφεση για μεγάλο χρονικό διάστημα εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες, όταν εξέλθουν από την κρίση, να εκπλήξουν θετικά. Αυτός είναι ένας βασικός παράγοντας που κάνει πολλούς ξένους επενδυτές να βλέπουν την Ελλάδα σαν μια επενδυτική ευκαιρία, σε συνδυασμό με τα επιτόκια που προσφέρουν τα ελληνικά ομόλογα, τα οποία είναι ενθαρρυντικά μεν για την Ελλάδα, αλλά και ταυτόχρονα θελκτικά για τους επενδυτές που αναζητούν αποδόσεις. Ένα επιτόκιο κοντά στο 5%, με το οποίο δανείστηκε η Ελλάδα, είναι δύσκολο να βρεθεί αυτές τις μέρες.
Οι ξένοι βλέπουν τη σημαντική οικονομική πρόοδο που έχει πραγματοποιηθεί, ενώ παράλληλα αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν αρκετοί επιχειρηματικοί κλάδοι όπου η χώρα μας διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Επιπλέον αναγνωρίζουν τη μεγάλη πρόοδο που έχει συντελεστεί όχι μόνο στο σκέλος της μακροοικονομικής προσαρμογής, αλλά και στις μεταρρυθμίσεις που έχουν πραγματοποιηθεί στην αγορά εργασίας, την απελευθέρωση των αγορών και στη δημόσια διοίκηση, που ενισχύουν αποφασιστικά την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Επιπρόσθετα, η ύφεση που έπληξε την εγχώρια οικονομία τα προηγούμενα χρόνια οδήγησε σε μεγάλη πτώση τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων, γεγονός που δημιουργεί προσδοκίες ότι μπορούν να επιτευχθούν ιδιαίτερα υψηλές αποδόσεις τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με τους οικονομολόγους της Alpha Bank, «η επιτυχής έξοδος του ελληνικού Δημοσίου και των τραπεζών στις αγορές τις τελευταίες εβδομάδες πιστοποιεί, πέραν πάσης αμφιβολίας, την ενίσχυση των προσδοκιών για τις καλές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια».
Και τι σημαίνει για την πραγματική οικονομία
Η ανάκτηση της εμπιστοσύνης για την Ελλάδα οδηγεί στην αλλαγή αντίληψης για τον κίνδυνο που ελλοχεύει για τις τράπεζες και την οικονομία. Η επιστροφή των τραπεζών στις διεθνείς αγορές επαναφέρει το τραπεζικό σύστημα σε μια κατάσταση κανονικότητας.
Όπως υπογραμμίζουν τραπεζικά στελέχη στο Fortune, ένα υγιές και κεφαλαιακά ισχυρό τραπεζικό σύστημα θα οδηγήσει στην περαιτέρω άρση της αβεβαιότητας που κυριαρχούσε τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο, το σημαντικότερο όλων είναι ότι θα αποκατασταθεί η ικανότητα των τραπεζών να χρηματοδοτούν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Η επάνοδος της χώρας σε αναπτυξιακή τροχιά γίνεται όλο και πιο ορατή και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για πιστωτική επέκταση, τόνισε ο πρώην πρόεδρος του ομίλου Alpha Bank, Γιάννης Κωστόπουλος.
Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η γρήγορη επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης αποτελούν τα δύο ζωτικά ζητήματα ευρύτερα για την εγχώρια οικονομία. Η αύξηση των χρηματοδοτήσεων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά θα επιταχύνει την ανάπτυξη και θα δώσει τη δυνατότητα στις τράπεζες να αντιμετωπίσουν το μεγάλο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Όπως εκτιμούν οι τράπεζες, το πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς θα συνεχιστεί η απομόχλευση, δηλαδή η μείωση στις χορηγήσεις δανείων. Όμως, από το δεύτερο εξάμηνο η εικόνα θα σταθεροποιηθεί και προς το τέλος του έτους οι χορηγήσεις δανείων θα αρχίσουν να ενισχύονται. Έτσι, εκτιμάται ότι το 2015 θα είναι η πρώτη χρονιά μετά το ξέσπασμα της κρίσης που οι χορηγήσεις δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα θα αυξηθούν, ενισχύοντας την οικονομική δραστηριότητα.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο νέο τεύχους του περιοδικού Fortune
Διαβάστε ακόμη:
Fitch: Αναβάθμισε τα ομόλογα τριών ελληνικών τραπεζών
Αισιόδοξες οι βλέψεις της Goldman Sachs για την ελληνική οικονομία
Οι εκτιμήσεις του ΚΕΠΕ για ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας
