Εμπορικό έλλειμμα και ο ρόλος των ΜμΕ
Γράφει ο Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Inspiring Earth.
Η Ελλάδα είναι σήμερα μια «εταιρεία» που χάνει χρήματα κάθε χρόνο καλύπτοντας αυτήν τη ζημιά με νέο δανεισμό. Στην απαραίτητη ενδοσκόπηση που χρειάζεται να κάνουμε για να αλλάξουμε αυτή την κατάσταση, θα διαπιστώσουμε μερικές κρίσιμες στρεβλώσεις τις οποίες πρέπει να αντιμετωπίσουμε.
Η μεγαλύτερη ίσως στρέβλωση είναι το γεγονός ότι στη δημοσιότητα κυριαρχούν τα μεγάλα μεγέθη, οι μεγάλοι όμιλοι, οι μεγάλες τράπεζες, τα μεγάλα funds, ενώ ο βασικός κορμός της εθνικής οικονομίας σε ποσοστό 98% είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι μεγάλοι όμιλοι παράγουν εντυπωσιακά μεγέθη, αλλά είναι λίγοι. Επομένως, η απαραίτητη αναβάθμιση των πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων δεν μπορεί να υποκατασταθεί με τις επιτυχίες των λίγων μεγάλων εταιρειών.
Πώς θα αλλάξουν, όμως, οι εγγενείς αδυναμίες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ώστε να αναστρέψουν την εικόνα;
Για παράδειγμα, μια από τις αδυναμίες είναι ότι το 85% των ΜμΕ είναι οικογενειακές επιχειρήσεις. Με την πάροδο του χρόνου η αξία τους απομειώνεται μέσω του μοιραίου κατακερματισμού τους μεταξύ των διαδόχων. Άρα σε βάθος χρόνου γίνονται ακόμα μικρότερες και ζημιογόνες. Η αντιμετώπιση των ζημιογόνων χρήσεων απαιτεί αύξηση της παραγωγής, με χρηματοδότηση / επένδυση και νέα κεφάλαια. Χρειάζεται, επομένως, ένας επενδυτικός βραχίονας, που στην περίπτωσή μας είναι funds, τα οποία για να εξυπηρετήσουν επενδύσεις των 5-10 εκατ. ευρώ θα πρέπει να έχουν ανάλογη κλίμακα και διαφορετική διάρθρωση από αυτή των funds που ασχολούνται με τις μεγάλες εταιρείες. Δηλαδή, οι ΜμΕ θα χρειαστούν μικρομεσαία funds που θα μπορέσουν επιπλέον να πραγματοποιήσουν τις απαραίτητες ενοποιήσεις. Το πρόβλημα της έλλειψης συνεργασίας από τους παραδοσιακούς οικογενειάρχες – δημιουργούς επιχειρήσεων που δεν μπορεί να φέρει τις απαραίτητες συνέργειες μπορεί να ξεπεραστεί με τη βοήθεια των επενδυτών.
Χρειάζονται κεφάλαια για παραγωγικό εκσυγχρονισμό και για κεφάλαιο κίνησης, αλλά επίσης χρειάζονται χρήματα, τεχνογνωσία και άνοιγμα σε νέες αγορές. Μόνο έτσι μπορούν να μεγαλώσουν οι ίδιες αλλά και μαζί τους η οικονομία της χώρα μας, ως προς το εμπορικό ισοζύγιό της.
Ένα άλλο πρόβλημα που μπορεί να βρει τη λύση του είναι η εξασφάλιση πρόσβασης σε δίκτυα. Πολλά στελέχη της αγοράς μετά τις σπουδές τους είναι μέλη δικτύων με συναδέλφους τους. Τα δίκτυα αυτά δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν μεμονωμένα μικρομεσαίους, εκτός εάν μεσολαβήσουν κλαδικοί φορείς ή θεσμοί που θα εξασφαλίσουν πρόσβαση στα δίκτυα αυτά ως εκπρόσωποί τους.
Το επόμενο μεγάλο πρόβλημα που μπορεί να βρει τη λύση του με τη βοήθεια των funds είναι η αλλαγή στην εταιρική κουλτούρα. Υπάρχουν μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις στις οποίες ένα fund, πέραν της προφανούς πρόσβασης σε κεφάλαια, μπορεί επιπλέον να εμφυτεύσει και την έννοια της διαφάνειας και της αξιοπιστίας στην εταιρική διακυβέρνηση. Επομένως να καταστήσει την επιχείρηση «bankable». Θα πρέπει όμως, παράλληλα, και τα ίδια τα funds να αποκτήσουν τα απαραίτητα management skills για να μπορέσουν να διαχειριστούν αυτές τις παραδοσιακές, οικογενειακές επιχειρήσεις. Για να αποκτηθεί αυτό το skillset, θα πρέπει να πείσουμε ανθρώπους οι οποίοι ζουν στο προστατευμένο περιβάλλον των πολυεθνικών επιχειρήσεων, να μπουν στην έννοια του ρίσκου, να δημιουργήσουν αξία και να αμειφθούν στην επιτυχία.
Η χρηματοδότηση και το επενδυτικό κενό
Σχετικά με το θέμα των επενδύσεων που χρειάζεται η ελληνική οικονομία, θα πρέπει να πάρουμε ως βάση την έκθεση Draghi, σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη θα πρέπει να επενδύει ετησίως 800 δισ. ευρώ για τα επόμενα δέκα χρόνια, δηλαδή 5% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Για το αντίστοιχο μερίδιο που θα απαιτηθεί για την Ελλάδα, με οδηγό την αναλογία του ΑΕΠ μας, αλλά και ένα επιπλέον ποσό 2,5 δισ. ευρώ ετησίως για την ανάκτηση του χαμένου εδάφους, φτάνουμε σε μια επένδυση της τάξεως των 15 δισ. ευρώ ετησίως. Αυτή η χρηματοδότηση μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο από τη συμμετοχή δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Το σημαντικό, όμως, είναι η κατανομή αυτών των κεφαλαίων στις εταιρείες.
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να μιλήσουμε για παραγωγικούς κλάδους που έχουν προστιθέμενη αξία, άρα θα εξαιρέσουμε το real estate. Πέρα από τον κλάδο της τεχνολογίας όπου η Ελλάδα έχει σοβαρό πλεονέκτημα διεθνώς, οι παραγωγικοί τομείς που πιστεύω πως έχουν ενδιαφέρον αυτή τη στιγμή είναι οι υποβαθμισμένοι κλάδοι της μεταποίησης και της αγροτικής παραγωγής. Και οι δύο αυτοί τομείς διαθέτουν καλά ποιοτικά χαρακτηριστικά, αλλά ο κύριος όγκος των επιχειρήσεων αυτών δεν είναι «bankable», και αυτό τους εμποδίζει να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, κεφάλαια όχι για περισσότερα τούβλα, αλλά για έρευνα, ανάπτυξη, παραγωγικές επενδύσεις.
Αν πράγματι συμφωνήσουμε πως ο μαζικός εκσυγχρονισμός των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι η λύση στο πρόβλημα της παραγωγικής οικονομίας, τότε θα πρέπει οι επιχειρήσεις αυτές να έχουν πρόσβαση σε ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των 15 δισ. ευρώ και η εμπειρία του RRF δεν είναι θετική από την άποψη αυτή.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο «CEO Initiative Book» που κυκλοφορεί μαζί με το τεύχος Δεκεμβρίου. Το νέο τεύχος του Fortune Greece κυκλοφορεί από την Παρασκευή 20/12 στα περίπτερα.
Δείτε τον χάρτη με τα σημεία πώλησης
ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΤΩΡΑ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΕΤΕ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ON LINE ΕΚΔΟΣΗ ME ENA KΛΙΚ ΣΤΟ Fortune Members
