Ένα από τα κορυφαία εμβόλια στον κόσμο κατά του COVID-19 είναι «κολλημένο» στο τελωνείο
του Grady Macgregor
Στις 16 Μαΐου, ο πρωθυπουργός του Καναδά Justin Trudeau ανακοίνωσε ότι ο Καναδάς ενέκρινε το πρώτο του εμβόλιο για κλινικές δοκιμές 1ης Φάσης στο πλαίσιο μιας συνεργασίας-ορόσημο μεταξύ του Καναδά και της CanSino Biologics, μιας κινεζικής εταιρείας παραγωγής εμβολίων.
«Εάν οι δοκιμές του εμβολίου είναι επιτυχείς, θα μπορούμε να το παράγουμε και να το διανείμουμε εδώ στη χώρα», δήλωσε ο Trudeau σε συνέντευξη τύπου. «Η έρευνα και η ανάπτυξη χρειάζονται χρόνο και πρέπει να γίνουν σωστά, αλλά αυτό είναι ενθαρρυντικό νέο».
Σχεδόν τρεις μήνες αργότερα, ο Καναδάς εξακολουθεί να περιμένει την αποστολή του εμβολίου.
Η Health Canada, μια κυβερνητική υπηρεσία που επιβλέπει την πολιτική υγείας της χώρας, δήλωσε στο Fortune ότι η αποστολή «δεν έχει ακόμη εγκριθεί από το κινεζικό τελωνείο για αποστολή στον Καναδά». Το Πανεπιστήμιο Dalhousie στον Καναδά, το οποίο συνεργάζεται με την CanSino Biologics για τη διεξαγωγή των δοκιμών, δήλωσε στο Fortune ότι το Καναδικό Κέντρο Εμβολιασμών είναι «έτοιμο» να ξεκινήσει τις δοκιμές μόλις φτάσουν οι προμήθειες, αλλά δεν έχει χρονοδιάγραμμα ως προς το πότε μπορεί να συμβεί αυτό.
Η CanSino δεν απάντησε σε κλήσεις για κάποιο σχόλιο.
Η καθυστέρηση της αποστολής έχει πάει πίσω τον Καναδά μήνες – και ίσως και περισσότερο – στην προσπάθειά του να πραγματοποιήσει δοκιμές σε ένα από τα κορυφαία υποψήφια εμβόλια στον κόσμο και να το διανείμει στους πολίτες του. Έρχεται επίσης εν μέσω της επιδείνωσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, δικαιώνοντας τους φόβους ότι η πολιτική μπορεί να υπονομεύσει την εξαιρετική προσπάθεια των επιστημόνων να φέρουν ένα εμβόλιο κατά του COVID-19 σε έναν παγκόσμιο πληθυσμό που το περιμένει με ανυπομονησία.
Η σχέση μεταξύ της Κίνας και του Καναδά έχει υποστεί μεγάλη ζημιά τους τελευταίους μήνες με την υπόθεση της Meng Wanzhou, της οικονομικής διευθύντριας της κινεζικής εταιρείας κατασκευής τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού Huawei και κόρης του ιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας, Ren Zhengfei. Οι καναδικές αρχές συνέλαβαν την Meng στο Βανκούβερ τον Δεκέμβριο του 2018, λόγω διαταγής έκδοσης των ΗΠΑ σχετικά με κατηγορίες ότι η Meng βοήθησε την Huawei να παραβιάσει τις κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράν. (Η ίδια και η Huawei αρνούνται τις κατηγορίες).
Μερικές μέρες μετά τη σύλληψη της Meng στον Καναδά, οι κινεζικές αρχές συνέλαβαν δύο Καναδούς που ζουν στην Κίνα, τον επιχειρηματία Michael Spavor και τον πρώην διπλωμάτη Michael Kovrig, και τους κατηγόρησαν ότι εμπλέκονται σε κατασκοπεία. Η Κίνα έχει αρνηθεί ότι οι συλλήψεις συνδέονται με τη σύλληψη της Meng αλλά εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε τον Ιούνιο ότι οι Kovrig και Spavor, οι οποίοι παραμένουν υπό κράτηση, ίσως αφεθούν ελεύθεροι εάν συμβεί το ίδιο με τη Meng.
Στις 27 Μαΐου, μόλις δύο εβδομάδες αφότου η CanSino και ο Καναδάς ανακοίνωσαν τις δοκιμές 1ης Φάσης, τα καναδικά δικαστήρια εξέδωσαν μια απόφαση υπέρ των ΗΠΑ στην υπόθεση της Meng και αφαίρεσαν ένα εμπόδιο στον δρόμο για την έκδοσή της στις ΗΠΑ.
Πάντως, αν υπήρχε μια εταιρεία που θα μπορούσε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ Καναδά και Κίνας, αυτή φαινόταν να είναι η CanSino.
Η εταιρεία ιδρύθηκε από τον Yu Huefeng, επιστήμονα με δεκαετίες εμπειρίας στον φαρμακευτικό κλάδο του Καναδά, μαζί με άλλα στελέχη με εμπειρία στις αγορές φαρμάκου του εξωτερικού. Έχοντας μεγαλώσει στην Κίνα, ο Yu έζησε στον Καναδά για σχεδόν 20 χρόνια. Έλαβε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο McGill στο Μόντρεαλ προτού εργαστεί για εννιά χρόνια στις εγκαταστάσεις του γαλλικού φαρμακευτικού κολοσσού Sanofi Pasteur στο Τορόντο. Έφυγε από τη Sanofi το 2009 για να επιστρέψει στην Κίνα και να ξεκινήσει τη CanSino, η οποία όπως λέει ο ίδιος ήταν μια απόπειρα να συνδέσει τον ακμάζοντα κλάδο ανάπτυξης εμβολίων της Κίνας με καταναλωτές στο εξωτερικό.
Όμως, οι στενοί δεσμοί του Yu με τον Καναδά δεν καθησύχασαν εκείνους που δεν ήταν και τόσο σίγουροι για την απόφαση του Καναδά να συνεργαστεί με μια κινεζική εταιρεία. Κάποιοι ειδικοί επί θεμάτων δημόσιας υγείας στον Καναδά ήταν ιδιαίτερα ενοχλημένοι από τους δεσμούς της CanSino με τις ένοπλες δυνάμεις της Κίνας. Για την ανάπτυξη του υποψήφιου εμβολίου για τον COVID-19, η CanSino ξεκίνησε μια συνεργασία με την Ακαδημία Στρατιωτικών Ιατρικών Επιστημών, η οποία διοικείται από τον κινεζικό στρατό.
Αυτή η συνεργασία, πάντως, απέφερε σημαντικά αποτελέσματα. Τον Ιούνιο, το εμβόλιο της CanSino έγινε το πρώτο που ολοκλήρωσε τις δοκιμές 2ης Φάσης, κάτι που έχουν καταφέρει υποψήφια εμβόλια της Moderna και της AstraZeneca. Στα τέλη Ιουνίου, η Κίνα ενέκρινε τη χρήση του εμβολίου της CanSino για μέλη των ενόπλων δυνάμεων.
Το εμβόλιο της CanSino φαινόταν έτοιμο για περαιτέρω δοκιμές 1ης Φάσης στον Καναδά, καθώς η καναδική νομοθεσία απαιτεί τα κινεζικά εμβόλια να περάσουν από δοκιμές 1ης, 2ης και 3ης φάσης εντός της χώρας. Όμως, τον περασμένο μήνα άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για τη μη άφιξη των εμβολίων στον Καναδά.
Οι τελωνειακές αρχές της Κίνας είναι ένας γραφειοκρατικός οργανισμός και είναι πιθανόν η καθυστέρηση να οφείλεται σε κάποιον έλεγχο ρουτίνας, όπως ανέφερε ο David Mulroney, πρώην πρέσβης του Καναδά στην Κίνα, στην καναδική εφημερίδα National Post. Όμως, ο ίδιος και άλλοι παρατηρητές πιθανολογούν ότι η καθυστέρηση θα μπορούσε να έχει και πολιτικά κίνητρα.
«Είναι πιθανόν η αποστολή να καθυστερεί στο πλαίσιο των αντιποίνων της Κίνας εναντίον του Καναδά για τη σύλληψη της Meng», είπε ο Mulroney.
