Ένα μεγάλο «τείχος» χρέους απειλεί την παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα

Στους πρόποδες ενός βουνού χρέους που θα μας οδηγήσει σε άλλη μία κρίση θεωρεί πως είμαστε η CrossBorder Capital, που βλέπει κατάρρευση ανάλογη με αυτήν του 2008…Και δεν είναι το μέγεθος των τόκων που αυξάνονται, αλλά περισσότερο οι λήγουσες υποχρεώσεις που έχουν συσσωρευτεί παγκοσμίως.

Το επόμενο έτος και ιδιαίτερα το 2026 θα αποδειχθούν χρονιές – προκλήσεις για τους επενδυτές, σημειώνει και συμπληρώνει: «Σκεφτείτε πώς, τους επόμενους μήνες, οι τιμές των μετοχών δεν πρέπει μόνον να αψηφήσουν τις αμφιβολίες των επενδυτών σχετικά με την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, αλλά θα πρέπει να υπερβούν ένα μεγάλο τείχος χρεών που λήγουν».

Τα παραπάνω αποτελούν αποτέλεσμα της συσσώρευσης χρεών που λήφθηκαν ως επί το πλείστον, πριν από μερικά χρόνια, όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά. Ανάλογες καταστάσεις στο παρελθόν προκάλεσαν χρηματοοικονομικές καταρρεύσεις όπως η ασιατική κρίση του 1997-98 και η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-09. Σημειωτέον, το χρέος αυξάνεται συνεχώς ενώ η ρευστότητα είναι κυκλική – αυτό προκαλεί τις κρίσεις.

Σύμφωνα με την CrossBorder Capital, η ιστορία δείχνει ότι η χρηματοπιστωτική σταθερότητα απαιτεί μια σχεδόν σταθερή αναλογία μεταξύ χρέους και ρευστότητας. Το υπερβολικό χρέος σε σχέση με τη ρευστότητα εγκυμονεί κρίσεις αναχρηματοδότησης, δεδομένου ότι χρέη που λήγουν δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν. Στον αντίποδα, τυχόν υπερβολική ρευστότητα οδηγεί σε νομισματικό πληθωρισμό και φούσκες στις τιμές των στοιχείων ενεργητικού. Είναι σημαντικό, λοιπόν, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να επιλέξουν τη μέση οδό. 

Πράγματι, υπό το τρέχον βάρος του παγκόσμιου χρέους που εκτιμάται από το Ινστιτούτο Διεθνών Χρηματοοικονομικών σε 315 τρισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο τρίμηνο του 2024, οι κεφαλαιαγορές έχουν μετατραπεί σε τεράστια συστήματα αναχρηματοδότησης χρέους.

Σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από αναχρηματοδοτήσεις χρέους, οι ισολογισμοί του χρηματοπιστωτικού τομέα έχουν μεγαλύτερη σημασία από το επίπεδο των επιτοκίων. Περίπου τρεις στις τέσσερις συναλλαγές που γίνονται τώρα μέσω χρηματοπιστωτικών αγορών απλώς αναχρηματοδοτούν δάνεια. Για παράδειγμα, λαμβάνοντας μια μέση επταετή λήξη, αυτό σημαίνει ότι ένα τεράστιο ποσό σχεδόν 50 τρισεκατομμυρίων δολαρίων του υπάρχοντος παγκόσμιου χρέους πρέπει να μεταβάλλεται κατά μέσο όρο κάθε χρόνο. Δυστυχώς, αυτό απαιτεί όλο και μεγαλύτερους όγκους παγκόσμιας ρευστότητας για να γρασάρουν τα ρουλεμάν.

Είναι αλήθεια ότι η παγκόσμια ρευστότητα —η ροή αποταμιεύσεων μετρητών και πιστώσεων μέσω των χρηματοπιστωτικών αγορών— έχει αυξηθεί έντονα τον τελευταίο καιρό. Αποδεικτικό στοιχείο είναι τα ισχυρά κέρδη στις αγορές περιουσιακών στοιχείων, καθώς και τα ιστορικά υψηλά που σημειώθηκαν σε πολλές χρηματιστηριακές αγορές και στην τιμή του χρυσού.

Η παγκόσμια ρευστότητα τροφοδοτείται από τον αυξανόμενο τραπεζικό δανεισμό, ο οποίος υποστηρίζεται από τη βελτίωση της αξίας των εξασφαλίσεων που υποστηρίζουν τα δάνεια, και από έναν μακρύ κατάλογο κεντρικών τραπεζών που επιθυμούν να χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής.

Παγκόσμια ρευστότητα

Σε ό,τι αφορά την παγκόσμια ρευστότητα, σύμφωνα με την CrossBorder Capital, πρόσφατες εκτιμήσεις δείχνουν αύξηση 16,1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων τους τελευταίους 12 μήνες και ένα εντυπωσιακό άλμα 5,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από τα τέλη Ιουνίου, φτάνοντας σχεδόν τα 175 τρισεκατομμύρια δολάρια – ένα pool περίπου 1½ φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ. Αυτό ισοδυναμεί με μια φαινομενικά υγιή ανάπτυξη 15% σε ετήσια βάση.

Ωστόσο, στο μέλλον, οι αγορές θα απαιτήσουν ακόμη περισσότερη ρευστότητα για να τροφοδοτήσουν την ακόρεστη φαγάνα του χρέους. Από το 1980, η αναλογία μεταξύ του παγκόσμιου χρέους και της παγκόσμιας ρευστότητας ήταν κατά μέσο όρο 2,5 φορές και το έτος κρίσης 2008 έφτασε τις 2,9 φορές. Συνέχισε να αυξάνεται κατά τη διάρκεια της τραπεζικής κρίσης στην Ευρωζώνη το 2010-12.

Μέχρι το 2027, είναι πιθανό να ξεπεράσει ξανά τις 2,7 φορές. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι μέχρι το 2026 το τείχος ωρίμανσης, το οποίο μετρά το μέγεθος της ετήσιας κύλισης χρέους μόνο για τις προηγμένες οικονομίες, είναι πιθανό να εκτιναχθεί σχεδόν κατά ένα πέμπτο, σε πάνω από 33 τρισεκατομμύρια δολάρια σε απόλυτες τιμές. Τι μπορούν να κάνουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής για να προστατεύσουν τους επενδυτές;

Βραχυπρόθεσμα, η απάντηση είναι η ρητή διαχείριση των συνθηκών ρευστότητας και όχι η απλή προσαρμογή των επιτοκίων. Αυτό μπορεί να μην είναι της μόδας γιατί μας ταξιδεύει πίσω στις μέρες των προγραμμάτων QE (ποσοτική χαλάρωση) και QT (ποσοτική σύσφιξη) από τις κεντρικές τράπεζες για τη στήριξη των οικονομιών. Ενέχει δε τον κίνδυνο οι υπερβολικά πρόθυμοι κεντρικοί τραπεζίτες να δημιουργήσουν όλο και μεγαλύτερες φούσκες περιουσιακών στοιχείων.

Ωστόσο, δεδομένων των μεγάλων και ενσωματωμένων δημοσιονομικών ελλειμμάτων και της πρόσφατης στροφής, ιδίως από την υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Janet Yellen, προς τη χρηματοδότησή τους με βραχυπρόθεσμα γραμμάτια και ομόλογα, πιστεύουμε ότι η δεξαμενή παγκόσμιας ρευστότητας μπορεί να χρειαστεί να επεκταθεί κατά 8-10%.

Με άλλα λόγια, «με αυτόν τον ρυθμό ανάπτυξης το συνολικό του μέγεθος θα διπλασιάζεται κάθε οκτώ χρόνια. Μακροπρόθεσμα, η μόνη λύση είναι η μείωση του χρέους. Με τη γήρανση του πληθυσμού που απαιτεί ολοένα μεγαλύτερες και συχνά υποχρεωτικές δαπάνες πρόνοιας, αυτό είναι ένα μεγάλο αίτημα για τις κυβερνήσεις. Αλλά αν δεν γίνει κάτι περισσότερο, το κόστος της επόμενης διάσωσης τράπεζας θα μπορούσε να κάνει τα πακέτα διάσωσης 2008-09 να μοιάζουν με… καραμέλες» καταλήγει η CrossBorder Capital.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Τα αγκάθια στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους
• EY: Αυτά απαιτούνται για να ανταγωνιστεί με επιτυχία η Ευρώπη τις ΗΠΑ και την Κίνα
• CEO Initiative 2024: Επιστρέφει στις 7 Νοεμβρίου το μεγαλύτερο επιχειρηματικό φόρουμ