Εμβόλιο AstraZeneca: Ασφαλές και αποτελεσματικό ή όχι; Τα γενονότα από τα τέλη Ιανουαρίου μέχρι σήμερα

Η AstraZeneca, η βρετανο-σουηδική φαρμακευτική εταιρεία που εδρεύει στο Κέιμπριτζ της Αγγλίας, έχει πολύ μικρό ιστορικό ανάπτυξης εμβολίων, αλλά κατάφερε να πραγματοποιήσει την έκπληξη συνεργαζόμενη με επιστήμονες από το Ινστιτούτο Jenner του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης για να βοηθήσει στην κυκλοφορία ενός εμβολίου κατά του COVID-19 στην αγορά. Η εταιρεία υπέγραψε συμφωνίες για την παράδοση δισεκατομμυρίων εμβολίων σε όλο τον κόσμο.

Ωστόσο, από όλα τα εμβόλια που κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά, το εμβόλιο της AstraZeneca είχε την πιο δύσκολη διαδρομή. Ύστερα από διακοπές των δοκιμών, συγκεχυμένα  δεδομένα και κακή επικοινωνία, η εταιρεία αντιμετωπίζει τώρα αναστολές εμβολιασμών και μείωση της εμπιστοσύνης στο εμβόλιο.

Τα γεγονότα μέχρι σήμερα:

30 Μαρτίου 2021 – Ορισμένες πόλεις και περιοχές της Γερμανίας, συμπεριλαμβανομένου του Μονάχου και του Βερολίνου, αναστέλλουν τη διανομή του εμβολίου της AstraZeneca σε άτομα κάτω των 60 ετών λόγω συνεχιζόμενων ανησυχιών για ασυνήθιστα περιστατικά θρομβώσεων που ενδέχεται να συνδέονται με το εμβόλιο. Ο Καναδάς σταματά επίσης να χορηγεί το εμβόλιο σε άτομα κάτω των 55 ετών με βάση παρόμοιους φόβους.

26 Μαρτίου 2021 — Η ΕΕ εξουσιοδοτεί ένα εργοστάσιο παραγωγής που ανήκει στην εταιρεία Halix κοντά στην ολλανδική πόλη Leiden να αρχίσει να παράγει δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca για διανομή στην ΕΕ. Αλλά η επιλογή εργοστασίου είναι αμφιλεγόμενη επειδή η εταιρεία ήθελε να στείλει τις δόσεις που παράγονται εκεί στο Ηνωμένο Βασίλειο.

25 Μαρτίου 2021 – Η AstraZeneca κυκλοφορεί επικαιροποιημένα αποτελέσματα από τις κλινικές δοκιμές στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων ενημερωμένων δεδομένων, που δείχνουν ότι το εμβόλιό της είναι κατά 76% αποτελεσματικό. Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό για να αποκατασταθεί η φήμη του εμβολίου στις ΗΠΑ, με πολλούς να αμφισβητούν το εάν η χώρα, η οποία έχει ήδη εγκρίνει τρία εμβόλια κατά του κορονοϊού, θα χρειαστεί καν το εμβόλιο της AstraZeneca.

23 Μαρτίου 2021 – Σε μια απρόσμενη εξέλιξη, το Εθνικό Ινστιτούτο Αλλεργιών και Μολυσματικών Νόσων των ΗΠΑ (NIAID) εκδίδει μια δήλωση στη μέση της νύχτας που προειδοποιεί ότι η AstraZeneca μπορεί να έχει χρησιμοποιήσει «ξεπερασμένα» δεδομένα που παρείχαν μια «ελλιπή» εικόνα για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου. Ο οργανισμός κάνει την ανακοίνωση αφότου το Data and Safety Monitoring Board, μια ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων που βοηθούν το NIAID να επιβλέπει τις δοκιμές εμβολίων κατά του COVID-19 που έχουν λάβει κυβερνητική υποστήριξη από τις ΗΠΑ, έγραψε μια δηκτική επιστολή τόσο προς το NIAID όσο και προς την AstraZeneca λέγοντας ότι η εταιρεία ενδέχεται σκοπίμως να προσπάθησε να κάνει τα αποτελέσματά της να φαίνονται καλύτερα απ’ ό,τι ήταν.

Η AstraZeneca λέει ότι τα ενδιάμεσα αποτελέσματα βασίστηκαν σε μια «προκαθορισμένη» ημερομηνία αποκοπής των δεδομένων της 17ης Φεβρουαρίου και ότι μια ανασκόπηση των πιο πρόσφατων δεδομένων έδειξε αποτελέσματα που ήταν «συνεπή» με τα στοιχεία που χρησιμοποίησε στο δελτίο τύπου της. Η διαμάχη πλήττει άσχημα την ήδη ευάλωτη αξιοπιστία της AstraZeneca, ιδίως με την κυβέρνηση των ΗΠΑ.

22 Μαρτίου 2021 – Η AstraZeneca ανακοινώνει προσωρινά αποτελέσματα από την κλινική δοκιμή στις ΗΠΑ, αναφέροντας ότι το εμβόλιο ήταν 79% αποτελεσματικό έναντι συμπτωματικού COVID-19 και 100% αποτελεσματικό έναντι νοσηλείας και θανάτου. Η εταιρεία ελπίζει ότι τα αποτελέσματα της μελέτης των 30.000 ατόμων στις ΗΠΑ και τη Νότια Αμερική τελικά θα ανοίξουν τον δρόμο για έγκριση του εμβολίου από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ.

18 Μαρτίου 2021 — Μετά από μια αξιολόγηση, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το εμβόλιο AstraZeneca είναι «ασφαλές και αποτελεσματικό», ανοίγοντας τον δρόμο για την επανάληψη της διάθεσης εμβολίων στην Ευρώπη.

16 Μαρτίου 2021 – Ορισμένες άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, αναστέλλουν επίσης τη διανομή του εμβολίου AstraZeneca εν μέσω ανησυχιών σχετικά με θρομβώσεις, ακόμη και ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δηλώνουν ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές. Οι αναστολές είναι ένα άλλο πλήγμα για τις ήδη καταστροφικές προσπάθειες εμβολιασμού στην Ευρώπη. Εντωμεταξύ, η Ταϊλάνδη εντάσσεται στη λίστα των χωρών που έχουν εγκρίνει το εμβόλιο.

11 Μαρτίου 2021 – Η Δανία σταματά την κυκλοφορία του εμβολίου AstraZeneca λόγω ανησυχιών για επικίνδυνες θρομβώσεις σε ορισμένους που έλαβαν το εμβόλιο. Η τιμή της μετοχής της εταιρείας πέφτει αμέσως στο άκουσμα της είδησης. Η AstraZeneca επιμένει ότι ο αριθμός των περιστατικών θρομβώσεων που έχουν αναφερθεί μέχρι στιγμής είναι στην πραγματικότητα λιγότερος απ’ ό,τι θα αντιστοιχούσε στα εκατομμύρια των ανθρώπων που έχουν λάβει το εμβόλιο παγκοσμίως μέχρι στιγμής.

5 Μαρτίου 2021 – Η γερμανική κυβέρνηση συμφωνεί να εγκρίνει το εμβόλιο AstraZeneca για χρήση σε άτομα άνω των 65 ετών.

4 Μαρτίου 2021 – Η Ιταλία εμποδίζει την αποστολή ενός φορτίου εμβολίων AstraZeneca που προορίζεται για την Αυστραλία καθώς η αντιπαράθεση της εταιρείας με την Ευρώπη σχετικά με την έλλειψη εμβολιαστικών προμηθειών εκεί αυξάνεται.

22 Φεβρουαρίου 2021 – Το Serum Institute της Ινδίας, ο συνεργάτης παραγωγής της AstraZeneca σε αυτήν τη χώρα και για εξαγωγές σε πολλές άλλες χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, λέει ότι η ινδική κυβέρνηση τού ζήτησε να δώσει προτεραιότητα στην παραγωγή για την Ινδία, πιθανώς καθυστερώντας τις δόσεις για άλλες χώρες.

15 Φεβρουαρίου 2021 – Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ξεκινά μια κλινική δοκιμή για να ελέγξει πώς λειτουργεί το εμβόλιο AstraZeneca σε παιδιά.

8 Φεβρουαρίου 2021 – Επιστήμονες στη Νότια Αφρική λένε ότι το εμβόλιο AstraZeneca φαίνεται να είναι αναποτελεσματικό στην πρόληψη του ήπιου έως μέτριου COVID-19 μεταξύ εκείνων που έχουν μολυνθεί με την παραλλαγή Β.1.351 που εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε αυτήν τη χώρα. Ως αποτέλεσμα, η χώρα σταματά τη διάθεση του εμβολίου. Η AstraZeneca λέει ότι πιστεύει πως το εμβόλιο πιθανότατα αποτρέπει σοβαρά κρούσματα της νόσου.

5 Φεβρουαρίου 2021 – Επιστήμονες της Οξφόρδης λένε ότι το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό κατά της «βρετανικής» παραλλαγής Β.117 του κορονοϊού.

3 Φεβρουαρίου 2021 – Η Οξφόρδη και η AstraZeneca δημοσιεύουν περισσότερα δεδομένα από κλινικές δοκιμές που δείχνουν ότι μία εφάπαξ δόση του εμβολίου μειώνει τη μετάδοση του κορονοϊού κατά περίπου τα δύο τρίτα και ότι είναι 76% αποτελεσματική στην πρόληψη του συμπτωματικού COVID-19. Οι δοκιμές διαπιστώνουν επίσης ότι είναι πιο αποτελεσματικό να καθυστερήσει η δεύτερη δόση του εμβολίου για 12 εβδομάδες παρά να χορηγηθεί νωρίτερα.

29 Ιανουαρίου 2021 – Η Ευρωπαϊκή Αρχή Φαρμάκων εγκρίνει το εμβόλιο AstraZeneca για χρήση σε όλους τους ενήλικες, αλλά προσθέτει ότι οι αρχικές κλινικές δοκιμές δεν συμπεριέλαβαν αρκετά άτομα άνω των 55 ετών για να είναι σίγουροι για την αποτελεσματικότητα σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.