Παπαστράτος: Ένας αιώνας και ακόμα βγαίνει καπνός

Πριν λίγους μήνες η Παπαστράτος εγκαινίασε τη νέα της επένδυση, ύψους 25 εκατ. ευρώ, στις εγκαταστάσεις της στον Ασπρόπυργο, που περιλαμβάνει επτά νέες γραμμές παραγωγής και μία υπερσύγχρονη μονάδα επεξεργασίας καπνού. Το εργοστάσιο της εταιρείας είναι αναμφίβολα η «καρδιά» των επιβλητικών κτιρίων της Παπαστράτος που συναντάει κάποιος στη βιομηχανική ζώνη του Ασπροπύργου και ένας από τους βασικότερους «κρίκους» στην παραγωγή της Philip Morris International (PMI), η οποία διαθέτει 56 εγκαταστάσεις παραγωγής σε 33 χώρες και παράγει πάνω από 860 δισεκατομμύρια τσιγάρα κάθε χρόνο.

Το νέο εργοστάσιο εγκαινιάστηκε μόλις το 2009, παίρνοντας τη «σκυτάλη» από τις ιστορικές εγκαταστάσεις της Παπαστράτος στον Πειραιά και η αρχική επένδυση ξεπέρασε τα 100 εκατ. ευρώ, καθιστώντας το εργοστάσιο ένα από τα πιο σύγχρονα της PMI στην Ευρώπη. Το Fortune πέρασε τις «πύλες» του εργοστασίου και βρέθηκε για 3 ώρες μαζί με τους συνολικά 400 εργαζομένους που απασχολούνται εκεί. Η πρώτη αίσθηση που αποκομίζει κάποιος, μπαίνοντας στην πρώτη μεγάλη αίθουσα και βλέποντας τα μεγάλα δέματα καπνού που εισάγονται προς επεξεργασία, είναι σίγουρα εντυπωσιακή. Η μυρωδιά της πρώτης ύλης, του καπνού, αλλά και των αρωματικών που δένουν μοναδικά σε κάθε χαρμάνι, σου «σπάει» τη μύτη, ακόμα κι αν δεν είσαι καπνιστής.

Το εργοστάσιο είναι παραγωγικής δυναμικότητας 21 δισ. τσιγάρων ετησίως, συνολικής έκτασης 200.000 τ.μ. και επιφάνειας κτηρίων 40.000 τ.μ., ενώ περισσότερο από το 60% της παραγωγής διοχετεύεται σε περισσότερες από 30 χώρες στο εξωτερικό. Όλα όμως ξεκινούν 275 χλμ. μακριά από την Αττική, στο Αγρίνιο, και συγκεκριμένα στις αποθήκες των ανατολικών καπνών της Παπαστράτος, οι οποίες από το 2013 αποτελούν το πανευρωπαϊκό κέντρο αποθήκευσης της Philip Morris International, σε μια κίνηση-ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία. Έτσι, το Αγρίνιο αποτελεί πλέον ένα βασικό κέντρο logistics για την εταιρεία (με προφανείς θετικές επιπτώσεις στον τομέα των μεταφορών), το μοναδικό ιδιόκτητο της ΡΜΙ στην Ευρώπη. Μάλιστα, οι αποθήκες καπνού στο Αγρίνιο τροφοδοτούν όχι μόνο το ελληνικό εργοστάσιο, αλλά και άλλες μονάδες της PΜΙ, από τη Ρωσία, την Τσεχία και τη Λιθουανία μέχρι το Μεξικό, σε ποσοστό εξαγωγών κοντά στο 50%!

Από τα φύλλα καπνού στο τελικό προϊόν
Ξεκινώντας την ξενάγησή μας στο εργοστάσιο, μεγάλα δέματα καπνού «αποβιβάζονται» στη ράμπα ενός μεγάλου διαδρόμου. Από την αίθουσα του «Primary», όπως την αποκαλούν τα στελέχη της εταιρείας, ξεκινάει η διαδρομή μέχρι το τελικό πακέτο που παίρνει ο καταναλωτής στα χέρια του.
υγκεκριμένα, η παραγωγή χωρίζεται σε δύο τμήματα: Στο πρώτο (Primary), όπου γίνεται η παραγωγή-κοπή και επεξεργασία του καπνού και η τροφοδοσία στο επόμενο στάδιο (cut filler) και στο δεύτερο τμήμα (Secondary), στο οποίο γίνεται η σιγαροπoίηση και η συσκευασία των πακέτων. Ο καπνός έχει υποστεί μια πρώτη επεξεργασία από τους προμηθευτές-μεταποιητές και η τελική επεξεργασία γίνεται στο εργοστάσιο.

«Υπάρχουν επίσης και υποστηρικτικά τμήματα, εκτός από τα δύο βασικά, όπως αυτό που διασφαλίζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά σε διάφορα στάδια της παραγωγής και τη σύνθεση των χαρμανιών (Leaf & Quality assurance), το Μηχανολογικό (Engineering), όπου τρέχουν όλα τα projects για αλλαγές και επενδύσεις στην παραγωγή, το τμήμα Ασφάλειας και το εργαστήριο, που ελέγχει τις φυσικές και χημικές παραμέτρους του προϊόντος που παράγουμε» αναφέρει ο Κωνσταντίνος Σμυρνιωτάκης, προϊστάμενος βάρδιας στο τμήμα του Primary.

Η λέξη «ποιότητα» είναι κλειδί για την Παπαστράτος και η διασφάλισή της μία διαδικασία μακράς πορείας που ξεκινάει από τα γραφεία της διοίκησης και συνεχίζει στον χώρο της παραγωγής των πρόσθετων/αρωμάτων που δίνουν την τελική γεύση στον καπνό και συμβάλλουν στη διατήρηση της υγρασίας και της ευκαμψίας των φύλλων καπνού. Η επιλογή του σωστού χαρμανιού είναι το πρώτο βήμα για την παραγωγή τσιγάρων. Τα καπνά επιλέγονται για να διατηρηθεί ο ξεχωριστός χαρακτήρας της κάθε μάρκας.  Η τελευταία μεγάλη επένδυση της εταιρείας αφορά στη διαδικασία της ξήρανσης. Αφού τα καπνά αναμειχθούν μεταξύ τους, το χαρμάνι του καπνού κόβεται στο επιθυμητό πλάτος κοπής, πριν περάσει μέσα από έναν πύργο ξήρανσης για να μειωθεί η υγρασία του. Όταν η υγρασία φτάσει στο βέλτιστο επίπεδο, το χαρμάνι είναι έτοιμο για την παραγωγή των τσιγάρων. Έπειτα, αφού το χαρμάνι είναι έτοιμο, προωθείται στο επόμενο παραγωγικό τμήμα.

Πλήρως καθετοποιημένη παραγωγή
Συνεχίζουμε την περιήγησή μας στις εγκαταστάσεις και περνάμε στο «Secondary», το χώρο παραγωγής του τελικού προϊόντος, εκεί όπου ο καπνός γίνεται τσιγάρο. Ο χώρος χωρίζεται σε 15 νησίδες παραγωγής για 10 διαφορετικούς τύπους πακέτου (format) και η παραγωγή είναι πλήρως καθετοποιημένη, καθώς στο εργοστάσιο παράγονται ακόμα και τα φίλτρα που χρησιμοποιούνται στα τσιγάρα. Μας υποδέχεται η Κάτια Γεωργουλάκη, Διευθύντρια Παραγωγής στην Παπαστράτος, η οποία μας εξηγεί τη διαδικασία από την τροφοδοσία του κομμένου καπνού στη σιγαροποιητική μηχανή μέχρι την τοποθέτησή του στο πακέτο. «Η διαδικασία ξεκινά με τη δημιουργία ενός μεγάλου σε μήκος τσιγάρου που ονομάζεται “ράβδος”. Για την παραγωγή της ράβδου, ξετυλίγεται μια μπομπίνα τσιγαρόχαρτου μήκους μέχρι 7.000 μέτρων και ο κομμένος καπνός τοποθετείται πάνω σε αυτό. Στη συνέχεια, το τσιγαρόχαρτο τυλίγεται και ερικλείει τον καπνό, σχηματίζοντας τη ράβδο. Ειδικά μηχανήματα τεμαχίζουν τη ράβδο σε μήκος δύο τσιγάρων, στη συνέχεια τοποθετούνται τα φίλτρα και κατόπιν περιβάλλονται με επιστόμιο. Μετά, κάθε μικρότερη ράβδος κόβεται στη μέση, ώστε να προκύψουν δύο τσιγάρα με το φίλτρο τους στην έξοδο της σιγαροποιητικής μηχανής. Κάθε τσιγάρο ελέγχεται σε τρία διαφορετικά επίπεδα για την ποιότητα παραγωγής του» αναφέρει η Κάτια Γεωργουλάκη.

Τα μεμονωμένα τσιγάρα μεταφέρονται μέσα από τα κανάλια στην πακεταριστική μηχανή, σε ποσότητες που προορίζονται για τα πακέτα, τυλίγονται σε αλουμινόχαρτο για να διατηρήσουν τη φρεσκάδα τους και μορφοποιούνται σε πακέτο. Στη συνέχεια, το έτοιμο πακέτο τυλίγεται με προστατευτική μεμβράνη, η οποία χρησιμεύει και στη διατήρηση του αρώματος και της φρεσκάδας των τσιγάρων.

Όπως σε κάθε εργοστάσιο, η επιτήρηση της διαδικασίας παραγωγής είναι ζωτικής σημασίας. Η επιθεώρηση των φύλλων καπνού, η δημιουργία χαρμανιού και η εγγύηση ποιότητας του τελικού προϊόντος δεν μπορεί να γίνει μόνο από τις μηχανές. Στο εργοστάσιο εργάζονται πολλοί μηχανικοί, χημικοί, μηχανολόγοι και ηλεκτρολόγοι, καθώς και μεγάλος αριθμός χειριστών και τεχνικών, που αναλύουν τα δεδομένα και εξασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία του.

Όπως εξηγεί η Κάτια Γεωργουλάκη, η παραγωγή της Παπαστράτος προσανατολίζεται πλέον περισσότερο από 60% στο εξωτερικό. Συνολικά η εταιρεία παράγει 15 μάρκες τσιγάρων στις εγκαταστάσεις του Ασπρόπυργου, ενώ τροφοδοτεί περισσότερες από 30 χώρες, μεταξύ των οποίων και μεγάλες αγορές, όπως αυτές της Ιταλίας, της Γαλλίας, του Βελγίου και της Ολλανδίας. «Συνολικά στο εργοστάσιο εργάζονται 400 άτομα. Υπάρχει η δυνατότητα παραγωγής μέχρι και 500 πακέτων το λεπτό ή, αλλιώς, 10.000 τσιγάρων ανά μηχανή. Δεδομένου του όγκου παραγωγής, το εργοστάσιο δουλεύει σε τρεις βάρδιες για πέντε μέρες συνεχόμενα, ενώ όσον αφορά στην ποιότητα παραγωγής, έχουμε αξιολογηθεί ως η δεύτερη αποδοτικότερη μονάδα ανάμεσα σε οκτώ εργοστάσια της PMI στην Ευρώπη». Το εργοστάσιο έχει δυνατότητα παραγωγής μεγάλης ποικιλίας πακέτων τσιγάρων, που περιέχουν από 20 έως 40 τσιγάρα ανά πακέτο, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις των διαφορετικών αγορών. Ακόμη, η Παπαστράτος διαθέτει το μοναδικό λιθογραφείο της PMI στην Ευρώπη, που εκτυπώνει τις ετικέτες για τα πακέτα που παράγονται, οι εξαγωγές του οποίου σε άλλα εργοστάσια της PMI αγγίζουν το 80%.

Η ξενάγησή μας ολοκληρώνεται και βγάζουμε τα ειδικά προστατευτικά παπούτσια που φορέσαμε για λόγους ασφαλείας. Σε μια δύσκολη περίοδο για τη βιομηχανία της χώρας, με την υψηλή φορολόγηση και την αβεβαιότητα να «λυγίζουν» πολλές εταιρείες που σκέπτονται ή ήδη έχουν μεταφέρει την έδρα τους στο εξωτερικό, αποκτάει αναμφίβολα μεγαλύτερη σημασία η ύπαρξη και η συνέχιση της λειτουργίας ενός τέτοιου εργοστασίου στην Ελλάδα, αλλά και οι συνεχιζόμενες επενδύσεις της εταιρείας.

Ενδεικτικά η Παπαστράτος, που έκλεισε φέτος 85 χρόνια ζωής, συνεισφέρει 1,1 δισ. ευρώ στα κρατικά έσοδα κατ’ έτος, δηλαδή το 2,5% του προϋπολογισμού, απασχολεί 800 άμεσα και έμμεσα εργαζομένους και συνεισφέρει σημαντικά στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μέσω εξαγωγών. Συνολικά, η Philip Morris International από το 2003, οπότε εξαγόρασε την Παπαστράτος, έχει επενδύσει περισσότερα από 700 εκατ. ευρώ, στην Παπαστράτος, στο εργοστάσιο, σε υποδομές και εξοπλισμό, στα σήματα, στους ανθρώπους της εταιρείας, σε κοινωνικές ενέργειες και στη δράση της εταιρείας για την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου τσιγάρων.