Ένας στους τέσσερις δεν έχει πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό – και η εικόνα δεν πρόκειται να αλλάξει σύντομα

Hannah Ritchie*

Το 2015, όλες οι χώρες δεσμεύτηκαν να εργαστούν για να επιτευχθεί καθολική πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό, αποχέτευση και βασικές εγκαταστάσεις πλυσίματος των χεριών μέχρι το 2030. Βρισκόμαστε τώρα στο ένα τρίτο της διαδρομής αυτής της 15ετούς περιόδου. Και απέχουμε ακόμη πολύ από την επίτευξη καθολικής πρόσβασης: Το 26% των ανθρώπων δεν έχει πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό, σχεδόν οι μισοί δεν έχουν ασφαλή αποχέτευση και σχεδόν το ένα τρίτο δεν έχει σαπούνι και νερό.

Ο κόσμος σημειώνει πρόοδο, αλλά αυτή είναι πολύ αργή. Η πρόοδος θα πρέπει να είναι υπερτριπλάσια κατά την επόμενη δεκαετία, αν θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι όλοι θα έχουν πρόσβαση σε αυτούς τους πολύ βασικούς πόρους μέχρι το 2030.

Η πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, εγκαταστάσεις υγιεινής και πλύσιμο των χεριών είναι μια πολύ βασική ανθρώπινη ανάγκη. Ωστόσο, δισεκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να μην καλύπτουν την ανάγκη αυτή. Αυτό το γεγονός μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες: κάθε χρόνο, εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από μολυσματικές ασθένειες που εξαπλώνονται μέσω μη ασφαλούς πόσιμου νερού ή κακής υγιεινής. Περισσότερο από μισό εκατομμύριο είναι παιδιά.

Το 2015, ο κόσμος δεσμεύτηκε να διασφαλίσει ότι όλοι θα έχουν πρόσβαση σε ασφαλές νερό, εγκαταστάσεις υγιεινής και αποχέτευσης έως το 2030. Όλες οι χώρες συμφώνησαν να εργαστούν για την επίτευξη αυτών των στόχων στο πλαίσιο των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (SDGs).

Έχουν περάσει πέντε χρόνια μετά τον ορισμό των SDGs. Το ένα τρίτο της διαδρομής. Θα πρέπει να κάνουμε έναν απολογισμό του πού βρισκόμαστε σήμερα και αν είμαστε σε καλό δρόμο για την επίτευξη των στόχων μας για το 2030.

Πρόσφατα, δημοσιεύθηκαν τα δεδομένα για το 2020 από το Κοινό Πρόγραμμα Παρακολούθησης για την Ύδρευση και την Αποχέτευση, των ΠΟΥ/UNICEF. Τα δεδομένα αυτά έχουν ανέβει και είναι προσβάσιμα σε έναν χώρο, στην πλατφόρμα WASH Data Explorer. Ακολουθεί μια σύντομη περίληψη του πού βρισκόμαστε σε σχέση με τα μετρήσιμα μεγέθη και με τη σχετική πρόοδο προς την επίτευξη καθολικής πρόσβασης.

Ένας στους τέσσερις ανθρώπους δεν έχει πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό

Ο στόχος 6.1 των SDGs είναι «να επιτευχθεί καθολική και ισότιμη πρόσβαση σε ασφαλές και οικονομικά προσιτό πόσιμο νερό για όλους» έως το 2030.

Πού βρισκόμαστε σήμερα; Το 2020, σχεδόν τα τρία τέταρτα (74%) του παγκόσμιου πληθυσμού είχαν πρόσβαση σε μια ασφαλώς διαχειριζόμενη πηγή νερού. Ένας στους τέσσερις ανθρώπους δεν έχει πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό.

Στις χώρες με τα χαμηλότερα εισοδήματα, λιγότερο από το ένα τρίτο του πληθυσμού έχει ασφαλές νερό. Οι περισσότεροι ζουν στην υποσαχάρια Αφρική.

Είναι αλήθεια ότι ο κόσμος έχει σημειώσει πρόοδο τα τελευταία πέντε χρόνια, αλλά δυστυχώς, η πρόοδος ήταν πολύ αργή. Το 2015 (κατά την έναρξη των SDGs) μόνο το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού είχε ασφαλές πόσιμο νερό. Αυτό σημαίνει ότι έχει προκύψει μια αύξηση κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες σε πέντε χρόνια.

Αυτό είναι προφανώς πολύ αργό για να επιτευχθεί η καθολική πρόσβαση μέχρι το 2030. Αν η πρόοδος συνεχιστεί με αυτούς τους ρυθμούς, θα φτάσουμε μόνο στο 82% μέχρι το 2030. Αν θέλουμε να επιτύχουμε τον στόχο μας, θα πρέπει να δούμε τους ρυθμούς προόδου να υπερτριπλασιάζονται (να αυξάνονται κατά 3,2 φορές) για την επόμενη δεκαετία.

Σχεδόν ο μισός κόσμος δεν έχει πρόσβαση σε ασφαλείς εγκαταστάσεις υγιεινής

Ο στόχος 6.2 των SDGs είναι «να επιτευχθεί επαρκής και ισότιμη πρόσβαση σε εγκαταστάσεις υγιεινής για όλους και να τερματιστεί η ανοικτή αφόδευση» έως το 2030.

Πού βρισκόμαστε σήμερα; Το 2020, μόλις πάνω από το ήμισυ (54%) του παγκόσμιου πληθυσμού είχε πρόσβαση σε ασφαλείς εγκαταστάσεις υγιεινής. Είναι σοκαριστικό το γεγονός ότι σχεδόν ένας στους δύο δεν έχει. Περίπου το 6% δεν διαθέτει καθόλου εγκαταστάσεις αποχέτευσης και, αντίθετα, αναγκάζεται να εφαρμόζει την ανοικτή αφόδευση.

Στις χώρες με τα χαμηλότερα εισοδήματα, λιγότερο από το ένα πέμπτο του πληθυσμού έχει ασφαλή συστήματα υγιεινής. Όπως συμβαίνει και με το ασφαλές πόσιμο νερό, οι περισσότεροι ζουν στην υποσαχάρια Αφρική.

Ο κόσμος έχει σημειώσει πρόοδο τα τελευταία πέντε χρόνια. Αλλά και πάλι, η πρόοδος αυτή ήταν υπερβολικά αργή, αν και ελαφρώς ταχύτερη από την πρόοδό μας στο πόσιμο νερό. Το 2015 μόνο το 47% του παγκόσμιου πληθυσμού είχε πρόσβαση σε ασφαλή αποχέτευση. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε δει μια αύξηση επτά ποσοστιαίων μονάδων μέσα σε πέντε χρόνια.

Το χάσμα μεταξύ του πού βρισκόμαστε τώρα και της καθολικής πρόσβασης εξακολουθεί να είναι τεράστιο. Η πρόοδός μας είναι πολύ αργή για να το επιτύχουμε αυτό μέχρι το 2030. Αν η πρόοδος συνεχιστεί με αυτούς τους ρυθμούς, θα φτάσουμε μόνο στο 68% μέχρι το 2030. Σχεδόν το ένα τρίτο του κόσμου θα μείνει εκτός. Αν θέλουμε να επιτύχουμε τον στόχο μας, χρειαζόμαστε σχεδόν την ίδια ακριβώς επιτάχυνση με την πρόοδό μας στο πόσιμο νερό: τα ποσοστά θα πρέπει να υπερτριπλασιαστούν (να αυξηθούν 3,3 φορές) για την επόμενη δεκαετία.

Σχεδόν το ένα τρίτο του κόσμου δεν έχει πρόσβαση σε βασικές εγκαταστάσεις πλυσίματος των χεριών

Η υγιεινή και το πλύσιμο των χεριών περιλαμβάνονται στον στόχο 6.2 των SDGs: «να επιτευχθεί επαρκής και ισότιμη πρόσβαση σε εγκαταστάσεις υγιεινής για όλους και να τερματιστεί η ανοικτή αφόδευση» έως το 2030.

Πού βρισκόμαστε σήμερα; Το 2020, το 71% του παγκόσμιου πληθυσμού είχε πρόσβαση σε βασικές εγκαταστάσεις πλύσης των χεριών, δηλαδή, εγκαταστάσεις πλυσίματος των χεριών με σαπούνι και νερό. Αυτό σημαίνει ότι το 29% έπρεπε να βασίζεται σε εγκαταστάσεις πλύσης χωρίς σαπούνι, ή δεν είχε πρόσβαση ούτε καν σε τέτοιες εγκαταστάσεις.

Στην υποσαχάρια Αφρική μόνο ένας στους τέσσερις ανθρώπους είχε πρόσβαση σε εγκαταστάσεις με σαπούνι και νερό.

Το 2015, το 67% του παγκόσμιου πληθυσμού διέθετε βασικές εγκαταστάσεις πλυσίματος των χεριών. Αυτό σημαίνει ότι σημειώθηκε αύξηση κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε πέντε χρόνια.

Όπως συμβαίνει με την πρόοδο στο πόσιμο νερό και την αποχέτευση, βρισκόμαστε εκτός τροχιάς για την επίτευξη του στόχου μας για το 2030. Εάν η πρόοδος συνεχιστεί με αυτούς τους ρυθμούς, θα φτάσουμε μόνο το 79% μέχρι το 2030. Ένας στους πέντε ανθρώπους θα εξακολουθεί να μην έχει πρόσβαση σε εγκαταστάσεις πλυσίματος των χεριών. Αν θέλουμε να επιτύχουμε τον στόχο μας, πρέπει να προκύψει σχεδόν τετραπλάσια επιτάχυνση της προόδου κατά την επόμενη δεκαετία.

* Ερευνήτρια, Our World in Data.