Ενεργειακή μετάβαση: Η επόμενη φάση απαιτεί αλλαγές στον τρόπο ζωής και κατανάλωσης
Η στροφή του Ηνωμένου Βασιλείου προς την καθαρή ενέργεια έχει ήδη φέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα: μέσα σε 35 χρόνια, οι εκπομπές άνθρακα από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκαν κατά 80%, χάρη σε τεράστιες επενδύσεις στην αιολική και ηλιακή ενέργεια. Ωστόσο, η επίτευξη του στόχου για «καθαρές μηδενικές εκπομπές» έως το 2050 απαιτεί πλέον δραστικές αλλαγές και από τους ίδιους τους καταναλωτές, μεταδίδει το Bloomberg.
Οι επόμενες προκλήσεις: ηλεκτρικά οχήματα και αντλίες θερμότητας
Παρότι οι εκπομπές από τα νοικοκυριά και τις μεταφορές έχουν μειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, η πρόοδος δεν είναι αρκετή. Σύμφωνα με την Επιτροπή Κλιματικής Αλλαγής (CCC), το 1/3 των απαιτούμενων μειώσεων εκπομπών πρέπει να προέλθει από αλλαγές στον τρόπο ζωής των πολιτών.
Οι δύο μεγαλύτερες προκλήσεις είναι η μετάβαση σε ηλεκτρικά οχήματα και αντλίες θερμότητας. Αυτές οι τεχνολογίες, που μπορούν να μειώσουν δραστικά το ανθρακικό αποτύπωμα των Βρετανών, χρειάζονται ισχυρή ώθηση για να καταστούν κυρίαρχες. Σήμερα, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αντιπροσωπεύουν μόλις το 5% των οχημάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο – μακριά από το 80% που απαιτείται έως το 2040. Ωστόσο, οι πωλήσεις αυξάνονται ραγδαία, με ένα στα τέσσερα νέα αυτοκίνητα να είναι ηλεκτρικό τον τελευταίο μήνα.
Οι αντλίες θερμότητας αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις. Η εγκατάστασή τους είναι πιο περίπλοκη από την απλή αντικατάσταση ενός λέβητα αερίου, ενώ οι καταναλωτές δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία. Σήμερα, μόλις το 1% των βρετανικών νοικοκυριών χρησιμοποιεί αντλίες θερμότητας, όταν ο στόχος για το 2040 είναι 50%. Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτούνται σημαντικές επιδοτήσεις και κίνητρα.
Η ανάγκη για αλλαγή στην καταναλωτική συμπεριφορά
Η εμπειρία έχει δείξει ότι οι καταναλωτές υιοθετούν γρήγορα νέες τεχνολογίες όταν αυτές είναι ξεκάθαρα πιο αποδοτικές, οικονομικές ή βολικές – όπως συνέβη με τα smartphones και το διαδίκτυο. Ωστόσο, οι αντλίες θερμότητας και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν έχουν ακόμη πείσει το ευρύ κοινό ότι αποτελούν ανώτερες λύσεις από τους παραδοσιακούς λέβητες αερίου και τα βενζινοκίνητα οχήματα.
Η βρετανική κυβέρνηση, γνωρίζοντας ότι η μετάβαση απαιτεί τη συμμετοχή του κοινού, έχει αρχίσει να προωθεί πιο επιθετικές επικοινωνιακές εκστρατείες. Πρόσφατα, λάνσαρε μια καμπάνια προώθησης επιδοτήσεων ύψους 7.500 λιρών για τις αντλίες θερμότητας, παρουσιάζοντάς τις ως άνετες και φιλικές προς το περιβάλλον λύσεις.
Η πρόκληση της χρηματοδότησης και η κοινωνική αποδοχή
Η μετάβαση σε ένα «καθαρό» μέλλον δεν είναι φθηνή, και η κυβέρνηση δεν μπορεί να καλύψει το πλήρες κόστος. Χρειάζεται μια στρατηγική που θα διασφαλίζει ότι οι πολίτες αισθάνονται πως έχουν ρόλο και υποστήριξη. Σύμφωνα με αναλυτές, το κράτος πρέπει να αξιοποιήσει μοντέλα που εφαρμόστηκαν σε κρίσεις όπως η πανδημία ή οι πολεμικές προσπάθειες, όπου η κοινωνία κινητοποιήθηκε συλλογικά.
Με τον στόχο για μηδενικές εκπομπές να είναι νομικά δεσμευτικός, η αποτυχία της κυβέρνησης να επιτύχει τις απαραίτητες αλλαγές θα μπορούσε να έχει σοβαρές πολιτικές και νομικές επιπτώσεις. Η μετάβαση σε μια πιο βιώσιμη οικονομία δεν είναι πλέον μόνο ζήτημα πολιτικών αποφάσεων, αλλά και αλλαγής νοοτροπίας των καταναλωτών. Το αν οι Βρετανοί θα αγκαλιάσουν αυτή την πρόκληση, μένει να φανεί.
