Η ενέργεια είναι το απόλυτο «νόμισμα» στη Μεσόγειο

Η ενέργεια αποτελεί αγαθό πρώτης γραμμής στις εισαγωγές των Μεσογειακών χωρών, γεγονός που αποτυπώνεται στις επιχειρηματικές εξελίξεις αλλά και στην γεωπολιτική ένταση στο Αιγαίο, ωστόσο έχουν ενδιαφέρον τα στοιχεία και για τα άλλα αγαθά που βρίσκονται ψηλά στη λίστα των εμπορικών συναλλαγών των χωρών της περιοχής, όπως ο χρυσός για την Τουρκία, το σιτάρι για την Αλγερία ή το κρέας για την Ελλάδα.

Για τις μεσογειακές χώρες στο καλάθι των εισαγωγών το μεγαλύτερο βάρος έχουν τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου ενώ στη λίστα ακολουθεί το αργό πετρέλαιο, που κυριαρχεί στις εισαγωγές των περισσότερων ευρωπαϊκών μεσογειακών κρατών, καθώς και της Αιγύπτου.

Τα πετρελαιοειδή κυριαρχούν τόσο στις εμπορικές συναλλαγές με χώρες εκτός της λεκάνης της Μεσογείου όσο και στις συναλλαγές μεταξύ χωρών της περιοχής. Για παράδειγμα η Ελλάδα ακόμη και με χώρες που διατηρεί ευρύ μίγμα εμπορικών συναλλαγών, όπως η Γαλλία, στον κατάλογο των εξαγωγών της το Νο2 προϊόν είναι τα πετρελαιοειδή. Ενδεικτικά σημειώνεται επίσης ότι η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες (μαζί με την Κίνα και την Ιταλία) που αποτελούν βασικούς προμηθευτές της λιβανέζικης αγοράς. Στο διμερές εμπόριο με τον Λίβανο το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών εξαγωγών αφορά πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου. Ακολουθούν τα προϊόντα χημικών βιομηχανιών, τα παρασκευάσματα τροφίμων (γιαούρτι, τυρί, κ.α.), ο καπνός κ.α..

Το Ισραήλ, είχαμε πτώση εισαγωγών ενεργειακών προϊόντων κατά 65% στο οκτάμηνο, καθώς πλέον το κοίτασμα Λεβιάθαν εισφέρει στην εσωτερική αγορά ολοένα και περισσότερο για τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας. Αντιστοίχως αυξήθηκαν κατά 67% οι εξαγωγές ενεργειακών προϊόντων, καθώς ήδη το Ισραήλ προωθεί φυσικό αέριο προς Αίγυπτο και Ιορδανία από το συγκεκριμένο κοίτασμα.

Σύμφωνα με στοιχεία του Mediterranean Growth Initiative (MGI) πέρα από τα ενεργειακά προϊόντα, διαπιστώνουμε ότι στην κορυφή των εισαγωγών για πέντε μη ευρωπαϊκές μεσογειακές χώρες βρίσκονται αγροτικά και βιομηχανικά αγαθά όπως αυτοκίνητα στην Αλβανία και τη Λιβύη, λαχανικά στον Λίβανο και σιτάρι στην Αλγερία, η οποία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς σιταριού παγκοσμίως.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι ο χρυσός κυριαρχεί στις εισαγωγές της Τουρκίας. Εξάλλου, η αξία των αποθεμάτων χρυσού της κεντρικής τράπεζας της χώρας έχει αυξηθεί παρά το γεγονός ότι τα συναλλαγματικά αποθέματα υποχώρησαν σε χαμηλό σχεδόν 15 ετών φέτος, για να στηρίξουν την αποδυναμωμένη τουρκική λίρα. Το 2019 οι εισαγωγές χρυσού ξεπέρασαν τους 160 τόνους ή 7 δισ. δολ. ενώ ήδη από το επτάμηνο του 2020 είχαν αγγίξει τους 140. Βέβαια ο χρυσός είναι κάτι σαν νόμισμα στην Τουρκία, αν ληφθεί υπόψη ότι πολλοί έμποροι στο παζάρι της Κωνσταντινούπολης πληρώνουν χρυσό για τα ενοίκια των καταστημάτων τους ενώ μεγάλη είναι και η ζήτηση από καταναλωτές λόγω τοπικών παραδόσεων.

Για την Ελλάδα, τα στοιχεία τους MGI αλλά και της Ελλ.Στατ. δείχνουν ότι με εξαίρεση τα πετρελαιοειδή, τα χημικά και τα προϊόντα της βαριάς βιομηχανίας – μηχανήματα, υλικά μεταφορών κ.ο.κ. – που έτσι κι αλλιώς δεν παράγει η χώρα, τα τρόφιμα καταλαμβάνουν υψηλή θέση στις εισαγωγές. Μιλώντας μόνο για τις μεσογειακές χώρες, εισάγουμε για παράδειγμα πατάτες από την Αίγυπτο, νωπά κρέατα βοοειδών από τη Γαλλία κ.ο.κ..