Επί τάπητος ξανά το θέμα του αμοιβαίου χρέους στην ΕΕ – Αίτημα για αύξηση του χρέους πάνω από 2 τρισ.
Nα σπάσει ένα από τα μεγαλύτερα ταμπού αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να λάβουν αποφάσεις προς την αμοιβαιοποίηση του χρέους —διπλασιάζοντας έτσι τη δημοσιονομική ισχύ του μπλοκ— προσπαθεί η Ισπανία.
Η κεντροαριστερή κυβέρνηση της Μαδρίτης ζήτησε την επανάληψη του κοινού δανειοδοτικού σχήματος της ΕΕ, το οποίο χρησιμοποιήθηκε περιορισμένα από το 2021 για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων ανάκαμψης μετά την πανδημία της Covid-19 και πρόκειται να λήξει το επόμενο έτος, ως έναν μόνιμο μηχανισμό ενίσχυσης του κεντρικού προϋπολογισμού.
Ενώ η ιδέα για περισσότερα κοινά χρέη είναι δημοφιλής στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, εδώ και καιρό συναντά σθεναρή αντίσταση από τη Γερμανία και άλλες χώρες της βόρειας Ευρώπης, που δεν επιθυμούν να επωμιστούν το κόστος δανεισμού κυβερνήσεων που αντιμετωπίζουν υψηλότερα επιτόκια.
Καθώς η ΕΕ οργανώνει τον προϋπολογισμό της σε επταετείς κύκλους, η ισπανική κυβέρνηση παρουσίασε τις προτεραιότητές της ενόψει της πρώτης επίσημης συνάντησης των Ευρωπαίων επιτρόπων το βράδυ της Τρίτης, όπου θα ξεκινήσει η επίπονη διαδικασία χάραξης του προϋπολογισμού για την περίοδο 2028-2034.
«Ένας κοινός μηχανισμός δανεισμού που θα χρηματοδοτείται από κοινό χρέος θα υποστηρίξει στρατηγικές επενδύσεις και θα χρηματοδοτήσει ευρωπαϊκά δημόσια αγαθά», ανέφερε η ισπανική κυβέρνηση σε ένα ανεπίσημο έγγραφο που είδε το POLITICO. Η Ισπανία είναι η πρώτη μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα που καταθέτει επίσημα την πρότασή της για το πώς πρέπει να διαμορφωθεί ο επόμενος επταετής προϋπολογισμός της ΕΕ. Η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει την πρότασή της το καλοκαίρι.
Ο συνολικός προϋπολογισμός της ΕΕ ανέρχεται σήμερα σε 1,2 τρισεκατομμύριo ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 1% της συνολικής οικονομικής παραγωγής της σε ετήσια βάση.
Ολισθηρός δρόμος
Μια ακόμα πιο αμφιλεγόμενη πρόταση της Ισπανίας είναι η αναβολή της αποπληρωμής του χρέους των 300 δισ. ευρώ της ΕΕ, ώστε να βελτιωθεί η ρευστότητα. Η κίνηση αυτή στοχεύει στη δημιουργία περισσότερου δημοσιονομικού χώρου, ώστε να χρηματοδοτηθούν κοινές προτεραιότητες, συμπεριλαμβανομένης της μετάβασης προς μια «πράσινη οικονομία», η οποία, σύμφωνα με την Ισπανία, αξίζει περισσότερους πόρους.
«Αυτός ο ανασχεδιασμός θα ανακουφίσει τις βραχυπρόθεσμες δημοσιονομικές πιέσεις, θα διασφαλίσει τη ρευστότητα στην αγορά ομολόγων της ΕΕ και θα επιτρέψει τη συνέχιση των επενδύσεων στο μελλοντικό ευρωπαϊκό οικονομικό μοντέλο», αναφέρει το έγγραφο.
Ωστόσο, οι λεγόμενες «φειδωλές» χώρες βλέπουν την ιδέα αυτή ως έναν ολισθηρό δρόμο προς τη δημιουργία μιας «δημοσιονομικής ένωσης», όπου η Κομισιόν θα αναλαμβάνει μόνιμα χρέη εκ μέρους των 27 κρατών-μελών.
Ο επίτροπος προϋπολογισμού της ΕΕ είχε απορρίψει αυτή την επιλογή κατά την ακρόασή του στο Ευρωκοινοβούλιο τον Νοέμβριο. Αντ’ αυτού, πρότεινε την εισαγωγή πανευρωπαϊκών φόρων για την αποπληρωμή του κοινού χρέους που δημιουργήθηκε μετά την Covid-19.
Το 2021, η Κομισιόν πρότεινε νέους φόρους στον άνθρακα, τόσο σε εγχώριες όσο και σε εισαγόμενες εκπομπές, καθώς και στη φορολογία των κερδών των πολυεθνικών. Συνολικά, τα μέτρα αυτά αναμενόταν να αποφέρουν 36 δισ. ευρώ ετησίως από το 2028.
Ωστόσο, οι εθνικές κυβερνήσεις απέρριψαν την πρόταση, υποστηρίζοντας ότι τα σχετικά έσοδα ήδη φορολογούνται σε εθνικό επίπεδο.
Στο έγγραφό της, η Ισπανία υποστηρίζει νέους πανευρωπαϊκούς φόρους που «δεν θα αφαιρούν από τα υπάρχοντα έσοδα των κρατών-μελών», αλλά αντίθετα θα αυξάνουν το μέγεθος του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Για να επιτραπεί ακόμη μεγαλύτερη δαπάνη, η Μαδρίτη πρότεινε τη χρήση μέρους των 422 δισ. ευρώ που διατηρεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης, ώστε να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
«Όπως έδειξαν η πανδημία και ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, οι απειλές για τη σταθερότητα δεν περιορίζονται μόνο στο χρηματοπιστωτικό πεδίο, αλλά επηρεάζουν και την πραγματική οικονομία», ανέφερε η ισπανική κυβέρνηση.
