Επιχειρώντας στην Ελλάδα: Τα «πρέπει» και τα «δεν πρέπει»

Στην Ελλάδα της κρίσης και της γραφειοκρατίας υπάρχουν επενδυτικές ευκαιρίες και καλές ιδέες για ανθρώπους που θέλουν να επιχειρήσουν. Η αλήθεια όμως είναι ότι ακόμη και οι καλύτερες ιδέες ή μεγαλύτερες ευκαιρίες μπορούν να χαθούν από μικρές λεπτομέρειες και ιδιαιτερότητες που υπάρχουν, ειδικά σε μια στρεβλή αγορά όπως η Ελληνική.

Στο περιεχόμενο αυτού το άρθρου δε περιλαμβάνονται σε καμία περίπτωση συμβουλές αλλά εμπειρίες όπως της έζησα εγώ με τα θετικά και τα αρνητικά τους αποτελέσματα. Δεν αποτελούν «επιτυχημένο οδηγό επιβίωσης», γιατί η κάθε επιχειρηματική προσπάθεια είναι μοναδική και πολλά βασίζονται στο τέλος της ημέρας στον χαρακτήρα του ανθρώπου.

Ξεκινάω λοιπόν από αυτό. Στην Ελλάδα, περισσότερο από κάθε άλλη ίσως αγορά, ο χαρακτήρας του ιδρυτή μιας εταιρείας καθορίζει και τη μοίρα της. Ο ιδρυτής, εκτός από τα τετριμμένα περί οράματος, ηγεσίας πρέπει να προσωποποιεί με τις σπουδές του, τον τόπο διαμονής του, την οικογενειακή του κατάσταση και τον κοινωνικό του κύκλο (γνωριμίες) αυτό που θέλει να πετύχει η εταιρεία του. Κάποιες φορές είναι αδιάφορο, αλλά σας διαβεβαιώνω, οι περισσότεροι θέλουν να βλέπουν και να συναλλάσσονται με τον ιδρυτή, ειδικά αν δεν είναι επώνυμος. Η τράπεζα, οι πελάτες, η εφορία, οι επενδυτές και οι προμηθευτές. Πάρα πολλές φορές η προσωπικότητα του ιδρυτή και δια μέσου των σχέσεων που πρέπει να έχει αναπτύξει μέσα στην αγορά σώζει την εταιρεία από τις κακοτοπιές ή γεννά επιτυχίες. Με λίγα λόγια. Βασικό συστατικό της επιτυχημένης επιχειρηματικής προσπάθειας στην Ελλάδα είναι οι ειλικρινείς επαγγελματικές και κοινωνικές γνωριμίες.

Στα πιο τεχνικά θέματα. Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε διαφορετικές κατηγορίες τύπων εταιρειών με διαρκώς μεταβαλλόμενο και πολύπλοκο φορολογικό καθεστώς. Η σύσταση μιας ανώνυμης εταιρείας μπορεί να έχει υψηλό κόστος ίδρυσης και συντήρησης αλλά έχει σαφέστερο λογιστικό, νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας. Δε λέω φιλικό, λέω σαφέστερο και μάλλον ευνοϊκότερο έναντι φορολογικού κόστους και αντιμετώπισης από πελάτες, προμηθευτές και τράπεζες. Ως φθηνότερη εναλλακτική υπάρχει η μορφή της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) και της ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρείας (ΙΚΕ) η οποία είναι ακόμη νέα μορφή στην Ελληνική αγορά και από άποψη «branding» χάνει.

Διαβάστε ακόμη: Στροφή τώρα στο επιχειρείν για την ελληνική οικονομία

Ζωτικής σημασίας είναι η επιλογή λογιστή/φοροτεχνικού καθώς και νομικού συμβούλου. Γιατί; Μα η δομή της Ελληνικής αγοράς με τις χιλιάδες ρυθμίσεις, υπουργικές αποφάσεις, φορολογικές και ασφαλιστικές εισφορές επιβάλλουν τη μόνιμη συνεργασία με ειδικούς αυτών των κατηγοριών. Εδώ λυπάμαι δεν υπάρχει χώρος για περιορισμό του κόστους. Δε λέω ότι θα πρέπει να επιλεγεί απαραίτητα μια από τις μεγάλες συμβουλευτικές και νομικές εταιρείες, αλλά δυστυχώς τα λογιστικά – νομικά γραφεία της γειτονιάς δε φτάνουν. Όχι γιατί είναι χαμηλής ποιότητας αλλά γιατί δεν έχουν την υποδομή να παρακολουθούν την νομο-λαγνεία του Ελληνικού δημοσίου. Θεωρώ ότι εδώ ισχύει το «better safe than sorry». Ευτυχώς υπάρχουν στην αγορά εταιρείες boutique παροχής λογιστικών-φοροτεχνικών-νομικών υπηρεσιών (one stop shop) σε ανταγωνιστικές τιμές. Σημαντικό να επιλεγεί μια εταιρεία που να έχει αποδεδειγμένη εμπειρία και κύκλο επαφών στην αγορά.

Πολύ σημαντική είναι επίσης η άντληση ρευστότητας. Αν η εταιρεία είναι στο ξεκίνημα της δε νομίζω ότι θα βρει εύκολα επενδυτικά κεφάλαια από venture capitals, angel investors ή private equity funds. Η αλήθεια είναι ότι όλοι οι προαναφερόμενοι στην Ελλάδα είναι συντηρητικοί , δηλαδή προσπαθούν να πειστούν (αλήθεια ποιος ακόμη πιστεύει στα business plans;) ότι μπορούν να υπολογίσουν την απόδοση μιας επένδυσης σε βάθος 5ετίας. Όταν δε, πιστέψουν στην ιδέα και θελήσουν να επενδύσουν τότε οι εξασφαλίσεις που θα ζητήσουν ή το μερίδιο από την εταιρεία θα είναι τέτοια που μάλλον δε θα σας συμφέρουν. Μια καλή ιδέα είναι να βρεθούν τα κεφάλαια με την τακτική λίγα από πολλούς.

Αν ζητηθεί ένα ποσό από κάποιον που δε θα τον πονέσει πολύ αν το χάσει, αλλά δε θα του ήταν και αδιάφορο να πάρει μετά από 3-5 χρόνια μια μεγάλη αξία, μάλλον θα δει θετικά το project, εφόσον βέβαια του αρέσει η ιδέα. Στην Ελλάδα πρέπει να πείσεις πρώτα την καρδιά του επενδυτή και μετά το μυαλό του. Νούμερα λένε πολλοί.

Μια καλή περίπτωση, ειδικά στην περίοδο της κρίσης, είναι και η άντληση κεφαλαίων μέσω χρηματοδότησης από μικρές τράπεζες και όχι τις συστημικές Προσοχή άντληση κεφαλαίων ως κεφάλαιο κίνησης όχι ως κεφάλαιο έναρξης. Καμία τράπεζα στην Ελλάδα δε χρηματοδοτεί νέες επιχειρήσεις. Οι μικρές και οι συνεταιριστικές τράπεζες είναι πλέον σε θέση να χρηματοδοτήσουν με κεφάλαια κίνησης γιατί ψάχνουν για πελάτες. Μια καλή περίπτωση είναι επίσης και το ΕΤΕΑΝ το οποίο, με νέα ηγεσία προερχόμενη από την αγορά, έχει σχεδιάσει χρηματοδοτήσεις με πολύ συμφέροντες όρους. Θα μπλέξετε λίγο με την τραπεζική νοοτροπία (οι τράπεζες προωθούν τα προγράμματα του ΕΤΕΑΝ) αλλά υπομονή.

Διαβάστε ακόμη: Τι προβλέπει το νέο ΕΣΠΑ 2014 – 2020

Επίσης, θα ήθελα να επισημάνω τον μύθο του ΕΣΠΑ. Απλά δεν υπάρχει χρηματοδότηση από εκεί. Δε λέω να μη κάνει κάποιος αίτηση. Απλά ίσως δε γνωρίζετε το βασικό πρόβλημα που είναι ότι τα χρήματα έρχονται απολογιστικά, μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης και την ολική εξόφληση της από δικά σας λεφτά! Μα το θέμα είναι που θα βρω λεφτά να κάνω την επένδυση.

Τέλος είναι πάρα πολύ σημαντικό να βρεθεί ένας αξιόπιστος συνεργάτης με μεγάλες αντοχές όπου θα τρέχει την καθημερινότητα της εταιρείας (εισπράξεις, δημόσιο, προμηθευτές, εσωτερική οργάνωση) και στομάχι για να «χωνεύει» τα νεύρα σας και τα παράπονα σας.

(Ο Πάνος Μιχαλόπουλος είναι συνιδρυτής και πρόεδρος των εταιρειών HELLASTAT A.E., ARK-ANALYTICS AG, HELAEA ΕΠΕ και αρθρογράφος του Fortune).