Επόμενος στόχος για τη Μέρκελ η «θεραπεία» της Ευρώπης

του Σάιρους Σανάτι

Τώρα που η Άνγκελα Μέρκελ έχει ξεκάθαρα εξασφαλίσει μια τρίτη θητεία ως καγκελάριος της Γερμανίας, θα ήταν σοφό να δημιουργήσει έναν ευρύ συνασπισμό με τους δύο αριστερούς αντιπάλους της έτσι ώστε να διασφαλίσει την απαραίτητη πολιτική σταθερότητα για να εστιάσει την προσοχή της στην έξοδο της Ευρώπης από την δημοσιονομική και νομισματική κρίση.

Παρότι ένας τέτοιος μεγάλος συνασπισμός με το κόμμα της Μέρκελ, το SPD και τους Πράσινους θα ήταν αδύνατος πριν από μερικά χρόνια, σήμερα μπορεί να λειτουργήσει καθώς η Μέρκελ έχει αρχίσει να προσεγγίζει πιο κεντρώες θέσεις με το κόμμα της.

Με έναν τέτοιο συνασπισμό η Μέρκελ θα είχε την πολιτική στήριξη μέσα στην χώρα της ώστε να υποστηρίξει μια σειρά μεταρρυθμίσεων για μια πιο σταθερή Ευρωζώνη. Αυτό συμπεριλαμβάνει όχι μόνο μια τραπεζική ένωση αλλά και ένα συντονισμό των δημοσιονομικών πολιτικών. Παρότι αυτό συμπεριλαμβάνει απώλεια κυριαρχίας, που κάποιοι εντός Ευρωζώνης είναι δύσκολο να αποδεχθούν, με την πλήρη στήριξη της Γερμανίας τα πάντα μπορούν να συμβούν.

Διαβάστε ακόμη: «Κατοικήστε όπως η Καγκελάριος»!

Η Μέρκελ συνέτριψε τους αντιπάλους της την Κυριακή κερδίζοντας εύκολα μια τρίτη θητεία ως τη θέση της καγκελαρίας.  Όμως δεν έχει τις έδρες για να κυβερνήσει μόνη της -χρειάζεται ακόμα πέντε για να διασφαλίσει καθαρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κάνει ένα συνασπισμό με ένα από τα αντίπαλα κόμματα. Κάτι τέτοιο είναι συχνό στην γερμανική πολιτική σκηνή -ο περίεργος εκλογικός νόμος σχεδόν το επιβάλλει. Δυστυχώς, ο τρέχον κυβερνητικός της εταίρος, οι Φιλελεύθεροι του FDP, δέχτηκαν τόσο μεγάλο πλήγμα την Κυριακή που δεν κατόρθωσαν να μπουνστη Βουλή -πρώτη φορά για το κόμμα από την ίδρυσή του το 1949.

Πολλοί πιστεύουν ότι το FDP έχασε ψήφους εξαιτίας της αδυναμίας να προχωρήσει σε φορολογική μεταρρύθμιση το 2009. Επίσης είναι πιθανό να έχασε ψηφοφόρους προς το αντι-ευρωπαϊκό AfD κόμμα, που επίσης δεν εισήλθε στη Βουλή.

 Διαβάστε ακόμη: Στη γραμμή Μέρκελ ο Σόιμπλε για την ευρωζώνη

Χωρίς το FDP η Μέρκελ έχει λίγες επιλογές για συνεργασίες. Με καμία περίπτωση δε θα μπορούσε να συμμαχήσει με το Die Linke, το πρώην ανατολικογερμανικό κομμουνιστικό κόμμα, που στηρίζει θέσεις όπως την έξοδο της Γερμανίας από το ΝΑΤΟ, άρα θα πρέπει να συνεργαστεί είτε με τους Πράσινους είτε με το SPD, που έχουν 63 και 192 έδρες στη Βουλή. Και τα δύο είναι κεντροαριστερά κόμματα, με το SPD περισσότερο κεντρώο και τους Πράσινους περισσότερο αριστερό.

Η Μέρκελ έχει συγκυβερνήσει με το SPD κατά την πρώτη θητεία της, άρα μια τέτοια συμμαχία δεν είναι εκτός πραγματικότητας. Όμως, ένας συνασπισμός δίχως τους Πράσινους δε θα ευνοούσε πολιτικά τη Μέρκελ, επειδή το SPD και οι Πράσινοι ελέγχουν την Άνω Βουλή.

Πολλοί εντός του SPD και του κόμματος των Πρασίνων θα εκπλήσσονταν με ένα τέτοιο συνασπισμό, αλλά η αλήθεια είναι ότι λίγες είναι οι διαφορές μεταξύ των τριών κομμάτων, εκτός ίσως θεμάτων φορολογίας.

Διαβάστε ακόμη: SPD σε Μέρκελ: «Δώσε  ένα τέλος στη λιτότητα»

Το SPD είχε ως προεκλογικό του στόχο να αυξήσει τη φορολογία στους πλουσιότερους ενώ το CDU/CSU ήταν κάθετα ενάντια σε αυτή την ιδέα. Όμως οι πλούσιοι της Γερμανίας θα μπορούσαν εύκολα να απορροφήσουν μια μικρή αύξηση της φορολογίας τους και το CDU/CSU θα μπορούσε να πειστεί να υποστηρίξει μια τέτοια λύση αν λάμβανε εγγυήσεις ότι τα επιπλέον έσοδα θα πήγαιναν για την αποπληρωμή του χρέους.

Η Γερμανία, παρότι αποτελεί οικονομική δύναμη, έχει δημόσιο χρέος 2,1 τρις. Ευρώ, που ανέρχεται στο 90% του ΑΕΠ της και κάθε προσπάθεια να μειωθεί αυτό θα ήταν ευπρόσδεκτη.

Οι Πράσινοι έχουν τη στήριξη της Μέρκελ για θέματα περιβάλλοντος. Υποστήριξε το κλείσιμο των πυρηνικών εργοστασίων της Γερμανίας κι έχει θέσει ως στόχο το 35% της ενέργειας της χώρας να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέχρι το 2015. Αυτή η πολιτική δεν είναι κεντρώα, οπότε οι Πράσινοι δε έχουν να φοβηθούν τίποτα συμμαχώντας με τη Μέρκελ. Αν μάλιστα λάμβαναν το υπουργείο περιβάλλοντος, τότε θα ήταν πραγματικά κερδισμένοι.

Διαβάστε ακόμη: Ικανοποιημένος ο Όλι Ρεν μετά τη νίκη της Μέρκελ

Μπορεί να χρειαστούν δύο μήνες μέχρι η Μέρκελ να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας. Κάθε της απόφαση παρακολουθείται στενά από τις αγορές καθώς οι αποφάσεις της έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην Ευρώπη. Καθώς η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, έχει την ευθύνη να την καθοδηγεί, μια ευθύνη που η Μέρκελ ήταν διστακτική να αναλάβει με την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στο Βερολίνο.

Πολλά πρέπει να γίνουν ώστε η Ευρωζώνη να ορθοποδήσει οικονομικά και πάλι. Η Μέρκελ πρέπει να ρίξει το βάρος των προσπαθειών της στην τραπεζική ένωση. Παρότι οι συζητήσει και το πλαίσιο για αυτό είχαν προγραμματιστεί για το τέλος του έτους, η Γερμανία καθυστέρησε τις αποφάσεις καθώς οι πολλές μικρές τράπεζες του εγχώριου τραπεζικού συστήματος φοβούνται μια πανευρωπαϊκή ρυθμιστική αρχή.

Τώρα που η Μέρκελ έχει κερδίσει τις εκλογές, πρέπει να πείσει τις τράπεζες αυτές ότι είναι προς το συμφέρον τους να στηρίξουν την τραπεζική ένωση. Η τραπεζική ένωση απαιτεί από τα κράτη μέλη να εκχωρήσουν μέρος της οικονομικής τους κυριαρχίας καθώς θα απολέσουν τη δυνατότητα  ελέγχου των τραπεζών εντός των συνόρων τους.

Διαβάστε ακόμη: Μέρκελ: Καμία αλλαγή στην γερμανική πολιτική για την ευρωζώνη

Αν η Μέρκελ πετύχει να πείσει τους Ευρωπαίους εταίρους της να δεχτούν την ένωση, θα δημιουργήσει προηγούμενο για την παραίτηση από την εθνική κυριαρχία προς όφελος μιας κεντρικής αρχής. Αυτό θα καθιστούσε ευκολότερο για εκείνη να περάσει περισσότερες δημοσιονομικές παραχωρήσεις που θα οδηγούσαν τελικά σε μια κεντρική δημοσιονομική αρχή.

Μια τέτοια συγκέντρωση εξουσιών σε μια δημοσιονομική αρχή μπορεί να φαντάζει τραβηγμένη αλλά είναι απαραίτητη αν η Ευρωζώνη θέλει να συνεχίσει την ενοποιημένη νομισματική πολιτική της.

Η Γερμανία δεν θα έπρεπε να έχει το ίδιο επιτόκιο δανεισμού με την Ελλάδα αν δεν έχουν πρόσβαση στα ίδια δημοσιονομικά μεγέθη – ξεκάθαρα. Η Ελλάδα και οι άλλες περιφερειακές χώρες που χρειάζονται υψηλότερα επιτόκια για να προσελκύσουν επενδυτές, θα εγκατέλειπαν τελικά την Ευρωζώνη.

Όσο περισσότερο συνεχίζεται αυτή η παρωδία στην Ευρώπη τόσο παραμένει η στασιμότητα. Χρειάζεται ένας ηγέτης να δώσει όραμα για τη δημοσιονομική ενοποίηση. Η Γερμανία μπορεί να ήταν αυτός ο ηγέτης, αλλά η Μέρκελ ήταν διστακτική να τον αναλάβει εξαιτίας της πολιτικής κατάστασης. Τώρα που έχει ξεκάθαρη στήριξη ας ελπίσουμε ότι θα βγει στο προσκήνιο και θα τον αναλάβει.