Έρχεται συμπληρωματικός φόρος 15% για τις πολυεθνικές
Το πρόβλημα του αθέμιτου φορολογικού ανταγωνισμού που προκύπτει από την υποδήλωση κερδών μεγάλων πολυεθνικών που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας έρχεται να αντιμετωπίσει η θέσπιση ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 15% επί των κερδών τους.
Με νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών που αναμένεται να ψηφιστεί στη Βουλή η Ελλάδα υιοθετεί την ευρωπαϊκή Οδηγία 2022/2523/ΕΕ (Pillar II) και εναρμονίζεται με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και τη σχετική πρωτοβουλία του ΟΟΣΑ, στο πλαίσιο της οποίας έχουν δεσμευθεί πάνω από 140 χώρες. Η συμφωνία, η οποία προτάθηκε από τον ΟΟΣΑ, επιβάλλει έναν ελάχιστο πραγματικό συντελεστή 15% στα εταιρικά κέρδη, μια πολιτική που στοχεύει στον τερματισμό του οφέλους που αποκομίζουν πολυεθνικές εταιρείες που θωρακίζουν κέρδη πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων σε φορολογικούς παραδείσους.
Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η πολιτική για τον Παγκόσμιο Ελάχιστο Φόρο (GMT) θα μειώσει τα υποφορολογημένα κέρδη κατά περίπου 80% βάζοντας “φρένο” στην πρακτική των πολυεθνικών εταιρειών να μεταφέρουν κέρδη σε χώρες με χαμηλούς φόρους, παρόλο που το εισόδημα δημιουργήθηκε αλλού. Πρακτικά, η συμφωνία για τον GMT προβλέπει ότι εάν μια χώρα επιβάλλει φορολογικό συντελεστή κάτω του 15%, άλλες χώρες θα μπορούν να επιβάλλουν στην ίδια εταιρεία έναν συμπληρωματικό φόρο που θα φέρνει το σύνολο του φόρου στο ελάχιστο επίπεδο.
Σημειώνεται ότι χώρες που λειτουργούσαν στο παρελθόν ως φορολογικοί παράδεισοι, όπως η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Ελβετία και τα Μπαρμπάντος, εφαρμόζουν τους ελάχιστους συντελεστές.
Μέχρι σήμερα το μέτρο έχει υιοθετηθεί από πάνω από 130 χώρες και εφαρμόζεται υποχρεωτικά από 1.1.2024 από τα κράτη-μέλη της ΕΕ για πολυεθνικούς ομίλους επιχειρήσεων και ημεδαπούς ομίλους μεγάλης κλίμακας με ετήσιο κύκλο εργασιών πάνω από 750 εκατ. ευρώ. Στην Ελλάδα, με στοιχεία του 2022, υπάρχουν 19 ελληνικοί επιχειρηματικοί όμιλοι και 900-950 θυγατρικές ξένων ομίλων που ξεπερνούν σε ενοποιημένο τζίρο τα 750 εκατ. ευρώ για τουλάχιστον 2 από τα 4 τελευταία έτη πριν το 2024. Σύμφωνα με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ο φορολογικός συντελεστής για τις εταιρείες παραμένει στο 22% και θα συνεχίσει να επηρεάζεται από μια σειρά άλλες παραμέτρους (φορολογικά κίνητρα, μεταφορές ζημιών κ.λπ.), που οδηγούν στην αυξομείωσή του. Επιπλέον, σημειώνεται ότι δεν υπάρχει κίνδυνος να εγκαταλείψουν τη χώρα μας επιχειρηματικοί όμιλοι εξαιτίας του νέου καθεστώτος αφού και τα υπόλοιπα κράτη έχουν επιβάλει ή θα επιβάλουν συμπληρωματικό φόρο όπου χρειαστεί. Με τα δεδομένα του 2022, υπολογίζεται πως τα επιπλέον φορολογικά έσοδα που θα συγκεντρωθούν θα ανέρχονται σε έως 80 εκατ. ευρώ και θα προέλθουν από τις επιχειρήσεις εκείνες που εν τέλει φορολογούνται με πραγματικό φορολογικό συντελεστή κάτω του 15%, εξαιτίας του αθέμιτου φορολογικού ανταγωνισμού. Σημειώνεται ότι από το νέο σύστημα εξαιρούνται: οι διεθνείς οργανισμοί, οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και τα συνταξιοδοτικά ταμεία. Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, όταν το νομοσχέδιο τέθηκε σε διαβούλευση είχε πει ότι η χώρα μας ενσωματώνει στο εθνικό της δίκαιο την ευρωπαϊκή οδηγία όχι μόνο για λόγους θεσμικής υποχρέωσης αλλά και για λόγους φορολογικής δικαιοσύνης καθώς με αυτόν τον τρόπο αντιμετωπίζονται σε σημαντικό βαθμό αθέμιτες πρακτικές φοροαποφυγής.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι ο φόρος GMT είναι ένα μόνο βήμα για την αντιμετώπιση της συνολικής αδικίας των παγκόσμιων φορολογικών δομών και απέχει από το να δώσει συνολική λύση και να εδραιώσει φορολογική δικαιοσύνη, δεδομένου ότι ο ελάχιστος φόρος 15% εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερος από το φόρο που πληρώνουν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στις περισσότερες χώρες.
