Ευρώπη, πού πας;

Το αποτέλεσμα του ολλανδικού δημοψηφίσματος με ερώτημα να ανατραπεί η συμφωνία της Ένωσης με την Ουκρανία έχει μόνο μία ανάγνωση. Απόρριψη από την πλειοψηφία των πολιτών της χώρας, που υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ΕΕ, της περαιτέρω διεύρυνσης. Παρά την οριακή συμμετοχή των ψηφοφόρων – 31,5% – η συμμαχία Κεντροαριστεράς και Φιλελευθέρων είναι υποχρεωμένη να δώσει συνέχεια στο θέμα. Αν δούμε τις κινήσεις στο σύνολο των κρατών-μελών, διαπιστώνουμε ότι είμαστε αντιμέτωποι με αμφισβήτηση της μεταπολεμικής τάξης πραγμάτων.

Στη Φινλανδία συγκεντρώθηκαν οι απαραίτητες υπογραφές για δημοψήφισμα με ερώτημα την έξοδο της χώρας από το ευρώ. Λόγος, η οικονομική κρίση που για πολλούς δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με εσωτερική υποτίμηση, αλλά με επάνοδο στο εθνικό νόμισμα και άσκηση του εργαλείου της εξωτερικής υποτίμησης για ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας.

Στην Ουγγαρία και στην Πολωνία, και στην Ελλάδα(;), οι κυβερνητικές πλειοψηφίες επιβάλλουν έλεγχο στη δικαστική εξουσία και στα δημόσια ΜΜΕ, αγνοώντας τις κοινοτικές οδηγίες για τον ρόλο των ανεξάρτητων Αρχών. Οι ίδιες χώρες, πλην Ελλάδας, και η Σλοβενία, η Τσεχία, η Σλοβακία και η Αυστρία αρνούνται να συμμετάσχουν στην ευρωπαϊκή λύση σχετικά με το προσφυγικό πρόβλημα.

Στην Αγγλία πλησιάζει η ώρα του δημοψηφίσματος με το ριζοσπαστικό ερώτημα για έξοδο της χώρας από την Ένωση.

Οι ευρωσκεπτικιστικές πολιτικές δυνάμεις της Ακροδεξιάς ή της Ακροαριστεράς στη Γαλλία, στην Ιταλία, στη Γερμανία βρίσκονται είτε στις πρώτες δημοσκοπικά θέσεις είτε ενισχύονται σημαντικά.

Παντού οι ευρωπαϊστές σοσιαλδημοκράτες βρίσκονται σε υποχώρηση ή στασιμότητα. Γερμανία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιρλανδία και Πορτογαλία είναι μερικές από αυτές τις χώρες.

Η οικονομική κρίση που μαστίζει την Ευρώπη λόγω απώλειας της ανταγωνιστικότητας προς όφελος των αναδυομένων έχει συνέπεια την άνοδο της ανεργίας. Τα σκάνδαλα με τα κρυμμένα χρήματα στους γνωστούς φορολογικούς παραδείσους, η αδυναμία της Ένωσης να επιβάλει κανόνες διαφάνειας στη χρηματοπιστωτική ασυδοσία και κερδοσκοπία καθώς και περιορισμό της συγκέντρωσης του πλούτου σε όλο και λιγότερους απομακρύνουν τους απογοητευμένους ή οργισμένους πολίτες από τα παραδοσιακά μετριοπαθή φιλευρωπαϊκά κόμματα.

Με όλα αυτά, στην πραγματικότητα τίθενται υπό αμφισβήτηση η παγκοσμιοποίηση και η εκχώρηση μέρους της εθνικής κυριαρχίας στο υπερεθνικό όργανο, που είναι απαραίτητο για τη λειτουργία της Ένωσης.

Οι βασικές συνεκτικές ουσίες της Ένωσης ήταν η μέσω οικονομικών δεσμών διατήρηση της ειρήνης και της ανάπτυξης και το αίσθημα ασφάλειας μιας ενωμένης Ευρώπης. Εκεί έξω φυσούν δαιμονικοί άνεμοι. Φαίνεται ότι πλέον δεν είναι αρκετά ισχυρές για να διατηρήσουν την ΕΕ ενωμένη στο κοινό σχέδιο. Και αν δεν βρεθεί ένα νέο αφήγημα που να συγκινήσει τους λαούς, η διάσπαση και ο τεμαχισμός είναι σε απόσταση λίγων ετών. Κάποιοι θα φύγουν, άλλοι θα προχωρήσουν σε εμβάθυνση και άλλοι θα παραμείνουν σε ομόκεντρους κύκλους προθύμων.

Με άλλα λόγια, θα βιώσουμε περιόδους διάψευσης προσδοκιών από χώρες που στηρίζουν το μέλλον τους στην ένταξή τους στην Ένωση, αναβίωσης του λαϊκισμού της παρακμής και αναζωπύρωσης των εθνικιστικών διασπάσεων και αλυτρωτικών διεκδικήσεων από όμορες χώρες. Για να μη συμβεί αυτό, χρειάζονται ηγέτες κατάλληλοι, πολίτες ενημερωμένοι. Δύσκολο το βλέπω, αν πάρω για δείγμα τη χώρα μας.

* To άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Τα ΝΕΑ