Ευρώπη: Η Σίλικον Βάλεϊ του ποδοσφαίρου
Αφού το Παγκόσμιο Κύπελλο ολοκληρωθεί, περίπου το 70% των παικτών θα επιστρέψουν στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο κυρίως σε μία περιοχή: την Ευρώπη.
Με ένα τηλεοπτικό κοινό 3,2 εκατομμυρίων το 2010, το Παγκόσμιο Κύπελλο ξεπερνιέται μόνο από τους Ολυμπιακούς Αγώνες ως το μεγαλύτερο αθλητικό θέαμα του πλανήτη. Αλλά σε αντίθεση με τα περισσότερα Ολυμπιακά αθλήματα, το ποδόσφαιρο δε συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας μόνο μία φορά κάθε τέσσερα χρόνια.
Στο εθνικό πρωτάθλημα της Ισπανίας, κάθε αγώνας El Clásico μεταξύ των διεκδικητών του πρωταθλήματος Μπαρτσελόνα και Ρεάλ Μαδρίτης προσελκύει μεγαλύτερο παγκόσμιο κοινό από τα 110 εκατομμύρια οπαδούς που παρακολουθούν το NFL Super Bowl, σημειώνει ο Τζον Βρούμαν, αθλητικός οικονομολόγος του Πανεπιστημίου Vanderbilt. Και μόνο το 10% των οπαδών της Μπαρτσελόνα και της Ρεάλ Μαδρίτης ζουν στην Ισπανία.
Αλλά, όσο δημοφιλές διεθνώς κι αν είναι το άθλημα, έχει ένα σπίτι. Αφού το Παγκόσμιο Κύπελλο ολοκληρωθεί, περίπου το 70% των 736 παικτών που συμμετέχουν, συμπεριλαμβανομένων των περισσοτέρων από τους παίκτες των Νοτιοαμερικανικών μεγαθηρίων της Βραζιλίας και της Αργεντινής, θα επιστρέψουν στις θέσεις εργασίας τους στις επαγγελματικές ποδοσφαιρικές ομάδες σε μία μόνο περιοχή: την Ευρώπη.
Η Ευρώπη απασχολεί πάνω από τα δύο τρίτα των καλύτερων ποδοσφαιριστών παγκοσμίως. Όμως πώς μοιάζει αυτό το σύμπλεγμα της βιομηχανίας ποδοσφαίρου;
Πληρώνει δίχως όρια
Με περιορισμένο αριθμό αγοραστών στην αγορά (32 ομάδες του πρωταθλήματος) και ένα θεσπισμένο ανώτατο όριο μισθού, πολλοί παίκτες του NFL πιθανό να πληρώνονται λιγότερο απ’ όσο θα μπορούσαν, σύμφωνα με το Ρομπ Σίμονς, καθηγητή Οικονομικών στο Management School του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ.
Αλλά με τα πρωταθλήματα σε πολλές γειτονικές χώρες που ανταγωνίζονται για τις υπηρεσίες των παικτών και την απουσία ανωτάτου ορίου μισθού, το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο είναι ένα εντελώς διαφορετικό παιχνίδι. Οι παίκτες λαμβάνουν πάνω από το 70% των εσόδων της ομάδας στην πρώτη πεντάδα των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων ποδοσφαίρου, λέει ο Βρούμαν, σε σύγκριση με λιγότερο από τα μισά στο NFL.
Αυτή η ρύθμιση είναι πολύ καλή για τις αποδοχές των παικτών. Αλλά είναι ένας δρόμος προς την πτώχευση για όλους, εκτός των κορυφαίων ομάδων σε μέρη όπως η Ισπανία. Λόγω της κακής διαχείρισης και των υπερβάσεων στους μισθούς, 19 από τις 42 ομάδες στα δύο κορυφαία πρωταθλήματα της Ισπανίας έχουν κηρύξει πτώχευση κατά την τελευταία δεκαετία. Και οι επαγγελματικές ομάδες χρωστούν στην ισπανική κυβέρνηση 670 εκατομμύρια Ευρώ (910 εκατομμύρια δολάρια) σε φόρους.
Δεν πιστεύει στην «ισοτιμία»
Το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο είναι αυτό που ένας μαθηματικός θα μπορούσε να αποκαλέσει «αιτιοκρατικό σύστημα.» Δηλαδή, υπάρχει πολύ μικρή τυχαιότητα στο πρωτάθλημα. Γενικά γνωρίζει κανείς ποιός θα κερδίσει από την πρώτη μέρα της σεζόν.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2013 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε ότι μεταξύ του 2000 και του 2012, οι ίδιες τρεις ομάδες κέρδισαν το 100% των τίτλων πρωταθλήματος στην Ισπανία, το 92% στην Ιταλία και την Αγγλία, και το 83% στη Γερμανία.
Χωρίς το είδος του συστήματος του NFL για το μοίρασμα των εσόδων, τα περισσότερα από τα χρήματα ρέουν σε μερικές κορυφαίες ομάδες, οι οποίες αγοράζουν όλους τους παίκτες-αστέρια και αφήνουν όλους τους άλλους με ψίχουλα ταλέντου και εσόδων.
«Η καλύτερη οικονομική αναλογία θα ήταν σαν να συγκρίνουμε το NFL ως ένα καλά διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο μετοχών του δείκτη S&P με μια όλα-ή-τίποτα ρουλέτα μετοχών του δείκτη NASDAQ», λέει ο Βρούμαν του Vanderbilt. «Το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, ιδιαίτερα στη La Liga (Ισπανία) και την Serie A (Ιταλία) είναι όλα-ή-τίποτα – εκτός εάν είστε μια από τις κορυφαίες τρεις ή τέσσερις ομάδες.»
Αλλά συμβάλλει στο να γίνει το διεθνές ποδόσφαιρο πιο ισότιμο
Στα οικονομικά, η θεωρία της «σύγκλισης» υποστηρίζει ότι οι φτωχές χώρες θα παρατηρήσουν πιο γρήγορα αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ από ότι οι πλούσιες χώρες, φέρνοντας τον πλούτο των εθνών πιο κοντά με την πάροδο του χρόνου.
Αυτό συμβαίνει στο ποδόσφαιρο, καθώς οι περισσότεροι παίκτες από τις αναπτυσσόμενες χώρες πάνε να παίξουν σε κορυφαίες ομάδες στην Ευρώπη και στη συνέχεια φέρνουν τις δεξιότητες που μαθαίνουν στους εθνικούς τους συλλόγους, καθιστώντας τους έτσι πιο ανταγωνιστικούς στα διεθνή παιχνίδια.
«[Οι ομάδες] των ασθενέστερων χωρών γίνονται όλο και ισχυρότερες,» λέει ο Στέφαν Σζιμάνσκι, καθηγητής διαχείρισης αθλητισμού στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. «Ιδιαίτερα έναντι των ευρωπαϊκών χωρών και των χωρών της Νότιας Αμερικής, έχουμε δει χώρες από άλλες περιοχές να έχουν καλύτερα αποτελέσματα κατά τα τελευταία χρόνια.»
Σε μια ερευνητική εργασία του 2012, τρεις οικονομολόγοι στο Πανεπιστήμιο του Λέβεν στο Βέλγιο διαπίστωσαν ότι κάθε παίκτης από μια αναπτυσσόμενη χώρα που πάει να παίξει στην Premier League της Αγγλίας μεταφράζεται σε 21,6 επιπλέον πόντους στην κατάταξη από το διεθνή οργανισμό ποδοσφαίρου της FIFA.
Για να το θέσουμε αυτό στις σωστές του διαστάσεις, επιπλέον 21,6 πόντοι θα επέτρεπαν στη Σλοβενία να πηδήξει από τη θέση 29 στη θέση 24 στην κατάταξη, ξεπερνώντας τον Ισημερινό, την Αλγερία, τη Σουηδία, τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, και την Αίγυπτο.
Φυσικά, το διεθνές ποδόσφαιρο δεν έχει φτάσει ακόμη στο ιδανικό σημείο σύγκλισης.
«Δε νομίζω ότι θα υπάρξει αφρικανική ομάδα που θα κερδίσει ή θα πάει στο τελικό τουλάχιστον για τα επόμενα 10 χρόνια,» λέει ο Τζέροεν Σόκαρτ, ένας από τους συγγραφείς της εργασίας. «Θα ήθελα πολύ να το δω. Είναι μέρος της παγκοσμιοποίησης. Όμως, οι χώρες πρέπει πρώτα να έχουν σταθερή οικονομική ανάπτυξη πριν καταστεί αυτό δυνατόν.»
Ως προς αυτό το ζήτημα, οι καθηγητές του Λέβεν σημείωσαν ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα μπορούσαν επίσης να πετύχουν ένα άλμα 21,6 πόντων στην κατάταξη της FIFA με την αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 7.272 δολάρια.
Σε αυτή την περίπτωση, η οικονομία μη αθλητικού περιεχομένου θα μπορούσε να διδαχθεί κάτι από το Παγκόσμιο Κύπελλο. Συγκρίνοντας τις δεξιότητες ποδοσφαίρου με την τεχνολογική ανάπτυξη, οι οικονομολόγοι του Πανεπιστημίου του Λέβεν υποστηρίζουν ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα μπορούσαν να βελτιώσουν την οικονομική τους ανάπτυξη με την εφαρμογή πολιτικών που θα έφερναν πίσω τους μετανάστες για να διδάξουν.
«Η συστηματική επιστροφή των μεταναστών, έστω και προσωρινή, είναι σημαντική,» γράφουν οι συντάκτες. «Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να σχεδιάσουν προγράμματα που θα διευκολύνουν την επιστροφή των ειδικευμένων μεταναστών για σύντομο χρονικό διάστημα, προκειμένου να μοιραστούν τις δεξιότητες και την τεχνολογία που αποκτήθηκε στο εξωτερικό με τους συμπατριώτες τους.»
Εν τέλει, αυτό είναι ίσως πιο σημαντικό από 21,6 επιπλέον πόντους στην κατάταξη της FIFA.
Διαβάστε ακόμη:
Οι «σωματοφύλακες» του Μουντιάλ
Είναι το Μουντιάλ της Βραζιλίας άλλος ένας «λευκός ελέφαντας»;
Το πιο hi tech Μουντιάλ στην ιστορία!
