Έξι προτάσεις για το μέλλον της ελληνικής βιομηχανίας

Έξι δέσμες προτάσεων για την ενίσχυση της μεταποίησης, της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και της αύξησης του μεριδίου τους στην εσωτερική αγορά περιλαμβάνονται στα συμπεράσματα της πρώτης φάσης των εργασιών του Φόρουμ Βιομηχανίας που παρουσιάστηκαν την Τετάρτη σε συνέντευξη Τύπου από την υφυπουργό αρμόδια για θέματα Βιομηχανίας Θεοδώρα Τζάκρη.

Στη συνέντευξη, μετείχαν εκπρόσωποι φορέων που συμμετέχουν στην Συντονιστική Επιτροπή του Φόρουμ, όπως ο πρόεδρος του ΣΕΒ – Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών Θεόδωρος Φέσσας, ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων (ΚΕΕ) Κωνσταντίνος Μίχαλος, ο πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕ) Γεώργιος Καββαθάς, ο πρόεδρος – επιστημονικός διευθυντής του Κέντρου Ερευνών και Οικονομικού Προγραμματισμού (ΚΕΠΕ) Νικόλαος Θεοχαράκης, και εκ μέρους της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) ο Γιώργος Καμπουράκης.

Όπως σημείωσε η υφυπουργός, σκοπός των εργασιών του φόρουμ είναι “να βρούμε όλοι μαζί τι χρειάζεται η ελληνική βιομηχανία και μεταποίηση για να αναπτυχθεί, να καταγράψουμε θέσεις προτάσεις και εργαλεία, να έχουμε ώριμες πολιτικές προτάσεις και γενικά να θέσουμε τις βάσεις συντονισμένα, ώστε να έχουμε ένα βραχυπρόθεσμο, αλλά και μακροπρόθεσμο σχέδιο δράσης”.

Οι προτάσεις πολιτικής όπως αναφέρονται στα συμπεράσματα του φόρουμ διαρθρώνονται στους εξής έξι πυλώνες:

Α. Δυναμικοί κλάδοι

Η ανάκαμψη της βιομηχανίας, η αναστροφή των αρνητικών ρυθμών ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και η αύξηση του ΑΕΠ της χώρας, συνδέονται με την ενίσχυση δυναμικών κλάδων της ελληνικής παραγωγικής βάσης μέσα από την ενθάρρυνση και στήριξη των μεταποιητικών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας που θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της ελληνικής βιομηχανίας και οικονομίας.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έγκριτων μελετών, οι κλάδοι που διαθέτουν αναπτυξιακή δυναμική, ώστε να αποτελέσουν τους βασικούς πυλώνες για την ανασυγκρότηση και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, είναι:

– ο τομέας της Αγροτοδιατροφής,

– η Χημική Βιομηχανία,

– η Υγεία και Φαρμακευτική Βιομηχανία,

– ο Τομέας των Υλικών και Κατασκευών,

– ο Τομέας της Ενέργειας,

– ο Τομέας της Περιβαλλοντικής Βιομηχανίας,

– ο Τομέας των Πολιτιστικών και Δημιουργικών Βιομηχανιών,

– ο Τομέας των Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΤΠΕ),

– ο Τομέας της Εφοδιαστικής Αλυσίδας και ο Τομέας των Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΤΠΕ).

Β: Βιομηχανία και καινοτομία

Η ανάδειξη ενός νέου αναπτυξιακού υποδείγματος και παραγωγικού μοντέλου για την ανάπτυξη των ελληνικών επιχειρήσεων προϋποθέτει τη βελτίωση του «Εθνικού Συστήματος Καινοτομίας».

Η ανάπτυξη επιχειρηματικής καινοτομίας με υψηλή προστιθέμενη αξία, στην χώρα μας, επηρεάζεται από ελλείψεις και αδυναμίες στην εφαρμογή πολιτικών και μέτρων για την καινοτομική επιχειρηματικότητα, καθώς και από διοικητικά και γραφειοκρατικά εμπόδια. Είναι διαπιστωμένο ότι ενώ τα ελληνικά ΑΕΙ και ερευνητικά κέντρα εμφανίζουν υψηλές ερευνητικές επιδόσεις (βασική και εφαρμοσμένη έρευνα) που οφείλεται κυρίως στα Ευρωπαϊκά προγράμματα, η χώρα έχει χαμηλές επιδόσεις στην καινοτομική δραστηριότητα με χαρακτηριστικά χαμηλές δαπάνες για Ε&Α από τον ιδιωτικό τομέα.

Διαπιστώνεται, επίσης, έλλειψη ουσιαστικής συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ ερευνητικής κοινότητας και των παραγωγικών επιχειρήσεων και χρονίζουσα έλλειψη δομών και μηχανισμών για τη διασύνδεση αυτή.

Τέλος, διαπιστώνεται ότι υπάρχει διαχρονική έλλειψη χρηματοδοτικών εργαλείων και κινήτρων, ενώ το κόστος του χρήματος αποτελεί αντιαναπτυξιακό παράγοντα. Με βάση τα παραπάνω, προτείνονται μέτρα για τη δημιουργία ενός σταθερού και φιλικού προς την επιχειρηματικότητα περιβάλλοντος που θα ενισχύει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα καινοτομικά εγχειρήματα, ειδικότερα από τις ΜΜΕ.

Γ. Στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων

Οι προτάσεις για την αναπτυξιακή πολιτική στις ΜΜΕ την προγραμματική περίοδο 2014 – 2020 επικεντρώνονται:

●Στην αντιμετώπιση του θέματος της πρόσβασης των ΜΜΕ στην χρηματοδότηση και την βελτίωση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, όπως:

– τoν συντονισμό σε εθνικό επίπεδο των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων και συγχρονισμό τους με προγράμματα ενισχύσεων για ΜΜΕ,

– την δημιουργία κατάλληλου θεσμικού πλαισίου για νέα εργαλεία στοχευμένα στις ΜΜΕ και την επιχειρηματικότητα,

– την επιτάχυνση της αποπληρωμής οφειλών προς ΜΜΕ για βελτίωση της ρευστότητάς τους.

● Στην δημιουργία δομών και υποδομών για την ενημέρωση και διάχυση των πληροφοριών στις ΜΜΕ και την υποστήριξη των αναπτυξιακών τους αναγκών, όπως:

την δημιουργία δικτύου υποστηρικτικών & συμβουλευτικών δομών ΜΜΕ & επιχειρηματικότητας (π.χ. τυποποίηση – πιστοποίηση, πατέντες, καινοτομία, κ.α.),

την αναβάθμιση της λειτουργίας του «Εθνικού Παρατηρητηρίου ΜΜΕ & Επιχειρηματικότητας».

● Στην ενθάρρυνση συνεργατικών επιχειρηματικών σχημάτων (αλυσίδες αξίας, clusters, παραγωγικά δίκτυα κ.λπ.), μέσω προγραμμάτων και δράσεων ενισχύσεων για ΜΜΕ, όπως την ενθάρρυνση -μέσω προγραμμάτων, πρωτοβουλιών και στοχευμένων δράσεων- της σύστασης και ενίσχυσης συνεργατικών επιχειρηματικών σχημάτων, όπως οι αλυσίδες αξίας, τα clusters, τα παραγωγικά δίκτυα που ενδυναμώνουν την παρουσία τους τόσο στην εγχώρια, όσο και τη διεθνή αγορά μέσω της δημιουργίας νέων εμπορεύσιμων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, της σύνδεσης επιχειρήσεων & καινοτομίας, της εξωστρέφειας και διεθνοποίησης, της μείωσης του ενεργειακού & περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος.

● Στη βελτίωση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, όπως:

την εκπαίδευση για ψηφιακές τεχνολογίες σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας των επιχειρήσεων (σχεδιασμός προϊόντων, παραγωγή, διακίνηση, εξαγωγές κ.λπ.) για να βελτιωθεί το «ψηφιακό έλλειμμα» των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ,

την αναβάθμιση της Τεχνικής & Επαγγελματικής Εκπαίδευσης για την στελέχωση των επιχειρήσεων με εκπαιδευμένο τεχνικό προσωπικό,

την έμφαση στην Επιχειρηματική Εκπαίδευση και στην δημιουργία κουλτούρας επιχειρηματικότητας σε όλες τις βαθμίδες της.

● Στις Κλαδικές παρεμβάσεις, όπως:

– την ενίσχυση επιχειρηματικών και επενδυτικών πρωτοβουλιών στους εννέα (9) παραγωγικούς κλάδους προτεραιότητας μέσω οριζόντιων και κλαδικών προγραμμάτων και δράσεων,

– την σύνδεση μεταποιητικών ΜΜΕ με τον τουρισμό και πολιτισμό μέσω δικτύων και αλυσίδων αξίας,

– την προώθηση της καινοτομικής νεοφυούς επιχειρηματικότητας, μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων και ενισχύσεων.

Δ. Εξοικονόμηση ενέργειας

Για την ανάκαμψη της ελληνικής βιομηχανίας και την βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, στο πλαίσιο συμμόρφωσης με την κοινοτική πολιτική για την ενέργεια, είναι αναγκαία η διαμόρφωση ολοκληρωμένης εθνικής ενεργειακής πολιτικής για τη βιομηχανία, η οποία θα εστιάζεται στα εξής:

• μείωση του ενεργειακού κόστους και επανεκτίμηση των επιβαρύνσεων στο κόστος ενέργειας για την ενίσχυση της εξωστρέφειας και της διεθνούς ανταγωνιστικότητας,

• εξορθολογισμό της φορολογικής πολιτικής στην κατανάλωσης ενέργειας και των ρυθμιζόμενων χρεώσεων,

• άρση των στρεβλώσεων ή και αλλαγή του υφιστάμενου μοντέλου οργάνωσης των εγχώριων αγορών ενέργειας, για ενίσχυση του ανταγωνισμού,

• σχεδιασμό των αγορών διασφάλισης ισχύος κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ώστε να εξασφαλιστεί η σταθερότητα του συστήματος χωρίς τη χρήση επιδοτήσεων,

• ανάπτυξη νέων εργαλείων χρηματοδότησης, κρατικών ενισχύσεων (π.χ. φορολογικές απαλλαγές, χρηματοδότηση από τρίτους, κ.ά.) και παροχής κινήτρων προς μείωση του κόστους ενέργειας, με κριτήριο την παραγωγή προστιθέμενης αξίας στην εθνική οικονομία, αλλά και συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία,

• ενθάρρυνση επενδύσεων, ιδιαίτερα για τις ΜΜΕ, σε τεχνολογίες βελτίωσης ενεργειακής αποδοτικότητας και μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος,

• υποστήριξη και οργάνωση των διαδικασιών διάγνωσης, ελέγχου και πιστοποίησης της ενεργειακής αποδοτικότητας και ανάπτυξη και εφαρμογή Συστημάτων Διαχείρισης Ενέργειας σύμφωνα με το Διεθνές πρότυπο ISO 50001.

Ε. Χρηματοδοτικά εργαλεία

Το ξεκίνημα μιας μεγάλης προσπάθειας επενδυτικής κινητοποίησης με έμφαση στο δευτερογενή τομέα της οικονομίας, με στόχο την εξωστρέφεια, την καινοτομία, τις οικονομίες κλίμακας και τη δημιουργία νέων σταθερών θέσεων εργασίας, είναι ζήτημα κρίσιμο και επείγουσας σημασίας για την ανάκαμψη της οικονομίας της χώρας. Απαιτείται μια νέα στρατηγική χρηματοδότησης των επενδύσεων που έχει ως στόχο να εντάξει στα παραδοσιακά χρηματοδοτικά εργαλεία, σύγχρονες πολιτικές κινήτρων (π.χ. φορολογικά, ανάπτυξης, απασχόλησης, εξαγωγών, R&D, κ.τ.λ.) και νέων ανακυκλούμενων εργαλείων, με ταυτόχρονη άρση των αντικινήτρων και των εμποδίων σε όλο το φάσμα επενδυτικής διαδικασίας.

Στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής, είναι αναγκαία μέτρα για:

• Βελτίωση της ρευστότητας και διαθεσιμότητα κεφαλαίων κίνησης,

• Λειτουργία σύγχρονων μηχανισμών χρηματοδότησης επενδύσεων,

• Διαφανής λειτουργία μηχανισμών χρηματοδότησης επενδύσεων.

ΣΤ. Επιχειρηματικό περιβάλλον

Πρωταρχικό ρόλο για την βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος διαδραματίζει το γενικό μακροοικονομικό περιβάλλον, με απαραίτητες προϋποθέσεις την εξασφάλιση συνθηκών σταθερότητας και ασφάλειας.

Ειδικότερα, η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος εξαρτάται από όλο το φάσμα των παρεμβάσεων ρυθμιστικού, φορολογικού και διοικητικού χαρακτήρα. Οι αναγκαίες επιμέρους δράσεις συνδέονται τόσο με την ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας των υφιστάμενων επιχειρήσεων όσο και με την εξάλειψη των σημαντικότερων εμποδίων για τη σύσταση – ίδρυση νέων επιχειρήσεων.

Συγκεκριμένα, οι δράσεις για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος θα αναπτυχθούν στους παρακάτω άξονες:

• Αδειοδότηση οικονομικών δραστηριοτήτων,

• Χωροταξικό – Επιχειρηματικά Πάρκα,

• Πολιτική Ποιότητας / Εποπτεία της αγοράς,

Αλλά και θέματα αρμοδιότητας άλλων Φορέων, όπως:

• Φορολογική δικαιοσύνη (Υπουργείο Οικονομικών),

• Ειδικές Φορολογικές Ζώνες (Υπουργείο Οικονομικών),

• Ποιοτική και ταχεία απονομή δικαιοσύνης (υπουργείο Δικαιοσύνης),

• Πτώχευση (2η ευκαιρία) – υπερχρεωμένες επιχειρήσεις,

• Ενίσχυση της επιχειρηματικής εξωστρέφειας,

• Καλή νομοθέτηση και ρυθμιστική διοίκηση.