Fitch: Eπιβεβαίωσε σε BB την Ελλάδα – Αναβάθμιση του outlook σε θετικό από σταθερό

Στο «ΒΒ» επιβεβαίωσε το μακροπρόθεσμο αξιόχρεο της Eλλάδας o αμερικανικός οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch Ratings, μεταβάλλοντας τις προοπτικές (outlook) από σταθερές σε θετικές. 

Ειδικότερα, η αναθεώρηση του outlook της Ελλάδας αντικατοπτρίζει την ισχυρή ανάπτυξη και την πτώση του δημοσιονομικού ελλείμματος, παράγοντες οι οποίοι αναμένεται να στηρίξουν μια ταχύτερη από το αναμενόμενο πτώση του δημοσίου χρέους. Από την άλλη, οι ελληνικές τράπεζες έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο, καταφέρνοντας να μειώσουν το επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) και ενισχύοντας την ικανότητά τους να παρέχουν πιστώσεις στην πραγματική οικονομία. 

Σε αυτό το πλαίσιο, η Fitch εκτιμά ότι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ για το 2021 άγγιξε το 8,3% – ποσοστό σημαντικά υψηλότερο έναντι της εκτίμησής της τον Ιούλιο για ανάπτυξη 4,3% .

Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ από το α’ έως το γ’ τρίμηνο του 2021 ήταν +9,5% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020, ενώ το επίπεδο του πραγματικού ΑΕΠ το γ’ τρίμηνο του 21 ήταν περίπου 1% υψηλότερο από το προπανδημικό επίπεδο του δ’ τριμήνου του 2019. 

O οίκος αξιολόγησης προβλέπει ότι η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας θα συνεχιστεί το 2022, καθώς η ανάπτυξη χάρη στα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης επιταχύνεται, με την ελληνική οικονομία να επεκτείνεται κατά 4,1% – παρόμοιος ρυθμός ανάπτυξης θα υπάρξει και το 2023.

Η συνιστώσα των επιχορηγήσεων περιλαμβάνεται στην ανάκαμψη της Ελλάδας ενώ το Σχέδιο Ανθεκτικότητας (RRP) ανέρχεται σε περίπου 18 δισεκατομμύρια ευρώ (λίγο κάτω από το 10% του ονομαστικού ΑΕΠ του 2019). Σημειώνεται δε πως θα εκταμιευθεί σε διάστημα έξι ετών.

Την ίδια στιγμή, η Fitch κάνει ιδιαίτερη μνεία στον βραχυπρόθεσμο κίνδυνο τη Covid. Όπως αναφέρει, τα κρούσματα κορωνοϊού στην Ελλάδα αυξήθηκαν σημαντικά το φθινόπωρο, με την παραλλαγή Omicron να είναι κυρίαρχη. Η ελληνική κυβέρνηση έχει εισαγάγει ορισμένους περιορισμούς που θα μπορούσαν να επιβαρύνουν την οικονομική δραστηριότητα. Άλλος κίνδυνος θα μπορούσε να είναι η καθυστερημένη υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων που προβλέπονται από το RRP. 

Κατόπιν, ο οίκος κάνει αναφορά στο δημόσιο χρέος, για το οποίο υποστηρίζει πως ο συνδυασμός ισχυρότερης από το αναμενόμενο οικονομικής ανάπτυξης και μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος λόγω της άρσης των μέτρων στήριξης που είχαν θεσπιστεί για την άμβλυνση των συνεπειών της πανδημικής θα υποστηρίξουν μείωσή του ως ποσοστού του ΑΕΠ.

Πιο συγκεκριμένα, η Fitch εκτιμά ότι ο δείκτης χρέους μειώθηκε στο 198,4% το 2021 από 206,3% το 2020 και προβλέπει ότι θα μειωθεί στο 190,3% φέτος και στη συνέχεια στο 185,3% μέχρι το τέλος του 2023.

Επισημαίνεται πως η Ελλάδα θα αποπληρώσει τα ανεξόφλητα δάνεια του ΔΝΤ το 2022 και θα προπληρώσει τις δόσεις των δανείων του 2022 και 2023 από την Ελληνική Δανειακή Διευκόλυνση, το πρώτο πρόγραμμα οικονομικής στήριξης για τη διάσωσή της, που συμφωνήθηκε το 2010.

Συνολικά, αυτές οι πληρωμές ανέρχονται σε 7,2 δισ. ευρώ (περίπου 3,8% του προβλεπόμενου ΑΕΠ) και εκτιμάται ότι περίπου το 50% θα χρηματοδοτηθεί από ταμειακά αποθέματα. Η νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) υποστηρίζει τους όρους χρηματοδότησης.

Σε ό,τι αφορά τον ελληνικό χρηματοπιστωτικό τομέα, η Fitch αναφέρει πως οι εγχώριες τράπεζες συνέχισαν να βελτιώνουν τους δείκτες ποιότητας του ενεργητικού τους μέσω τιτλοποιήσεων που υποστηρίζονται από το πρόγραμμα εγγυοδοσίας της ελληνικής κυβέρνησης «Ηρακλής». Σημειώνεται πως η κυβέρνηση παρέτεινε το πρόγραμμα αυτό για επιπλέον 18 μήνες έως τον Οκτώβριο του 2022, αυξάνοντας παράλληλα το αντίστοιχο κονδύλι για τις προβλεπόμενες εγγυήσεις.

Το συνολικό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώθηκε το 2021, στα 20,9 δισεκατομμύρια ευρώ το γ’ τρίμηνο του 2021, από 60 δισεκατομμύρια ευρώ ένα χρόνο νωρίτερα. Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώθηκε στο 15,0% από 36,3% την ίδια περίοδο. 

H Fitch αναμένει ότι οι δείκτες ποιότητας του ενεργητικού του τραπεζικού τομέα θα βελτιωθούν περαιτέρω το 2022 – αν και υπάρχουν κίνδυνοι νέων εισροών απομειωμένων δανείων, ειδικά από πιο ευάλωτους δανειολήπτες που εξακολουθούν να επωφελούνται από μέτρα ανοχής ή την κρατική στήριξη. 

Ελληνικά ομόλογα 

Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε απότομα λόγω της πανδημίας και θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα για πολύ μεγάλο για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Το κόστος εξυπηρέτησής του είναι χαμηλό (η πρόβλεψη τόκου προς έσοδα για το 2022 είναι 5,6%). Η μέση διάρκειά του είναι μεταξύ των μεγαλύτερων από κάθε κράτος, στα 20,5 χρόνια.

Επιπλέον, το απόθεμα χρέους είναι ως επί το πλείστον σταθερό επιτόκιο, περιορίζοντας τον κίνδυνο από αυξήσεις επιτοκίων. Επίσης, η συμπερίληψη των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα αγοράς έκτακτης ανάγκης για πανδημία της ΕΚΤ (PEPP) υπήρξε σημαντική πηγή ευελιξίας όσον αφορά τη χρηματοδότηση, συμβάλλοντας στη διατήρηση των αποδόσεων των ομολόγων σε χαμηλά επίπεδα.

Μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, η ΕΚΤ είχε αγοράσει ελληνικά ομόλογα αξίας 34,9 δισ. ευρώ.

Τον Δεκέμβριο 2021, η ΕΚΤ δήλωσε ότι, ενώ οι καθαρές αγορές PEPP θα σταματήσουν από τα τέλη Μαρτίου 2022, η περίοδος επανεπένδυσης των ομολόγων που λήγουν θα παραταθεί κατά ένα έτος έως το τέλος του 2024.

Παρά την ισχυρή ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, η Fitch εκτιμά ότι το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης το 2021 μειώθηκε ελαφρά στο 9,7% του ΑΕΠ από 10,1% το 2020.

Η διατήρηση του αυξημένου ελλείμματος οφειλόταν στη συνεχιζόμενη στήριξη που σχετιζόταν με την πανδημία που παρείχε η κυβέρνηση στον ιδιωτικό τομέα, ύψους 15,6 δισ. ευρώ (8,7% του προβλεπόμενου ΑΕΠ 2021).

Η συνεχιζόμενη οικονομική ανάκαμψη και η σταδιακή κατάργηση των μέτρων στήριξης που σχετίζονται με την πανδημία θα επιφέρουν απότομη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, στο 4,1% του ΑΕΠ. Αναμένουμε περαιτέρω μείωση του ελλείμματος το 2023, στο 2,9% του ΑΕΠ.

Τουρισμός

Οι αφίξεις τουριστών στην Ελλάδα αυξήθηκαν σημαντικά μετά τη χαλάρωση των περιορισμών που σχετίζονται με τον κορωνοϊό το β’ τρίμηνο 2021, με τον αριθμό των αφίξεων το γ’ τρίμηνο του 2021 να ανέρχεται στο 56% του συνόλου του 2019.

Αυτό σημαίνει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών για το 2021 θα είναι χαμηλότερο από αυτό που ανέμενε η Fitch τον περασμένο Ιούλιο (αναθεωρημένη εκτίμηση 4,4% του ΑΕΠ έναντι 5,7%).

Ταυτόχρονα η Fitch δεν αναμένει βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών τα επόμενα δύο χρόνια.

Η ανάπτυξη που βασίζεται στην εγχώρια ζήτηση θα συνεπάγεται ισχυρή αύξηση των εισαγωγών, αντισταθμίζοντας την ανάκαμψη στους εξαγωγικούς τομείς συμπεριλαμβανομένου του Τουρισμού.