Fitch: Σε τροχιά ανάπτυξης οι ελληνικές τράπεζες – Τα «βαρίδια» της κρίσης ανήκουν στο παρελθόν
Οι ελληνικές τράπεζες αφήνουν πίσω τους τη δύσκολη δεκαετία της κρίσης και ετοιμάζονται για μια νέα περίοδο ανάπτυξης, σύμφωνα με την ανάλυση της Fitch Solutions. Η διεθνής εταιρεία εκτιμά ότι το 2025 θα είναι χρονιά σταθεροποίησης και επέκτασης, καθώς οι δείκτες χρηματοοικονομικής υγείας βελτιώνονται, η κερδοφορία ενισχύεται και το τραπεζικό σύστημα αποκτά μεγαλύτερη ανθεκτικότητα απέναντι στις προκλήσεις.
Το comeback των δανείων
Οι ελληνικές τράπεζες αναμένεται να δουν τα χαρτοφυλάκια δανείων τους να αυξάνονται το 2025, σηματοδοτώντας την πλήρη αντιστροφή μιας μακράς περιόδου πτώσης που ξεκίνησε από την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση. Σύμφωνα με τη Fitch Solutions, από το 2010 έως το 2022, τα χαρτοφυλάκια μειώθηκαν κατά 59,2%, όμως πλέον οι τράπεζες έχουν ανακτήσει τη δυναμική τους.
Ωστόσο, η ανάκαμψη δεν είναι ομοιόμορφη. Ο δανεισμός προς τα νοικοκυριά παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, καθώς η ζήτηση δεν έχει επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα. Παρ’ όλα αυτά, η Fitch Solutions εκτιμά ότι η σταδιακή ανάκαμψη των στεγαστικών δανείων μέσω του προγράμματος Σπίτι μου ΙΙ, σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση των τιτλοποιήσεων του προγράμματος Ηρακλής, θα δώσει νέα ώθηση στην αγορά.
Οι «κόκκινες» εκκρεμότητες και η πρόοδος στην ποιότητα ενεργητικού
Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι μία από τις πιο σημαντικές επιτυχίες των ελληνικών τραπεζών. Από το 50% στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, ο δείκτης NPLs έπεσε στο 3,3% το τρίτο τρίμηνο του 2024, επιτρέποντας στις τράπεζες να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη.
Ωστόσο, το πρόβλημα των κόκκινων δανείων δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως. Οι μικρότερες τράπεζες που δεν εντάχθηκαν στο Ηρακλής εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις και, σύμφωνα με την Fitch Solutions, η λύση πιθανότατα θα έρθει είτε μέσω συγχωνεύσεων είτε μέσω της επέκτασης των χαρτοφυλακίων εξυπηρετούμενων δανείων.
Η κερδοφορία εκτοξεύτηκε, αλλά έρχονται προκλήσεις
Οι ελληνικές τράπεζες είδαν τα κέρδη τους να εκτοξεύονται την τελευταία διετία, κυρίως λόγω της ανόδου των επιτοκίων της ΕΚΤ. Όμως, η Fitch Solutions προειδοποιεί ότι αυτό το πλεονέκτημα δεν θα διαρκέσει. Με την ΕΚΤ να εισέρχεται σε κύκλο μείωσης επιτοκίων, οι τράπεζες θα δουν τα έσοδά τους από τόκους να μειώνονται, επηρεάζοντας άμεσα την κερδοφορία τους.
Οι δείκτες απόδοσης ιδίων κεφαλαίων (ROE) και ενεργητικού (ROA) που αυξήθηκαν ραγδαία από το 2022, πιθανότατα θα παρουσιάσουν ήπια κάμψη από το 2025 και μετά. Παράλληλα, η εξάρτηση των τραπεζών από τα έσοδα από τόκους παραμένει υψηλή (71,3% των συνολικών εσόδων), σε σύγκριση με 28% στην υπόλοιπη Ευρώπη, αφήνοντας λίγα περιθώρια για διαφοροποίηση των πηγών κερδοφορίας.
Το τραπεζικό τοπίο
Η συγχώνευση της Attica Bank με την Παγκρήτια Τράπεζα έφερε ξανά στο προσκήνιο το ζήτημα του ανταγωνισμού στον ελληνικό τραπεζικό τομέα. Ωστόσο, η Fitch Solutions εκτιμά ότι ο νέος τραπεζικός όμιλος δεν αποτελεί ακόμα σημαντικό αντίπαλο για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, δεδομένου ότι το ενεργητικό του ανέρχεται σε μόλις 6,3 δισ. ευρώ, όταν η Εθνική Τράπεζα, για παράδειγμα, διαθέτει ενεργητικό 74 δισ. ευρώ.
Έτσι, η συγκέντρωση του τραπεζικού κλάδου παραμένει μία από τις υψηλότερες στην Ευρώπη, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό και αφήνοντας ελάχιστο χώρο για νέες εισόδους στην αγορά.
Η μείωση της κρατικής συμμετοχής: Ένα θετικό μήνυμα
Με την αποχώρηση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) από τις μεγάλες τράπεζες, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα επιστρέφει ολοκληρωτικά στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό θεωρείται ισχυρό μήνυμα σταθερότητας, καθώς σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου κρατικής παρέμβασης και τη μετάβαση σε μια καθαρά ιδιωτική τραπεζική αγορά.
Το 2025 φέρνει ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις
Η Fitch Solutions χαρακτηρίζει τις ελληνικές τράπεζες καλά τοποθετημένες για το 2025, χάρη στη βελτίωση της χρηματοοικονομικής τους υγείας και τη συνεχή αύξηση των χορηγήσεων. Ωστόσο, οι προκλήσεις της μείωσης των επιτοκίων και του ανταγωνισμού από μικρότερες τράπεζες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με προσαρμογή στρατηγικών και διαφοροποίηση εσόδων.
Η επόμενη διετία θα καθορίσει κατά πόσο οι τράπεζες θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν το θετικό momentum ή αν η αγορά θα αντιμετωπίσει νέες πιέσεις.
