Flashback: Η πρώτη συνέντευξη που ο Κυριάκος αποκάλυψε ότι θα ασχοληθεί με την πολιτική

Της Αναστασίας Παρετζόγλου

Το 1999 ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν 31 ετών, παντρεμένος ήδη με την Μαρέβα Γκραμπόφσκι και πατέρας δύο μικρών παιδιών. Τότε, σε μια κοινωνική συνάντησή μας, τον είχα ρωτήσει εάν σκοπεύει να ασχοληθεί με την πολιτική και η απάντησή του ήταν άμεση. «Θ’ ασχοληθώ με την πολιτική, αυτό είναι ξεκάθαρο». Συμφωνήσαμε, ότι όταν θα είναι έτοιμος να ανακοινώσει αυτή του την απόφαση, θα ήθελα πολύ να μου δώσει μια συνέντευξη για το Downtown στο οποίο εργαζόμουν. Ο Κυριάκος κράτησε την υπόσχεσή του. Και τον Σεπτέμβριο του 1999, η πρώτη συνέντευξη στην οποία αποκάλυψε δημοσίως ότι θα ασχοληθεί με την πολιτική, έγινε πραγματικότητα. Με μια μικρή καθυστέρηση, αφού ήταν προγραμματισμένη για τις 7 Σεπτεμβρίου στις 16.00 το απόγευμα, όμως ο μεγάλος σεισμός της Αθήνας μια ώρα πριν την προκαθορισμένη μας συνάντηση, μετέθεσε το ραντεβού μας κατά μια εβδομάδα.

Αν κάτι μου είχε κάνει εντύπωση τότε στον σημερινό πρόεδρο της ΝΔ, ήταν ότι είχε απόλυτα σαφείς προσωπικές ιεραρχήσεις σε όλα. Ήξερε τι θέλει και πότε θα επιδιώξει να το αποκτήσει. Στην συνέντευξη μίλησε με σεβασμό και αγάπη για την οικογένειά του, αλλά και με μια δόση ανεξαρτησίας τέτοια, που σε έκανε να αναρωτιέσαι αν το επώνυμο που φέρει είναι για εκείνον εντέλει μειονέκτημα ή προσόν.

Το 1999 η αδελφή του Ντόρα είχε ήδη πολυετή ενεργό εμπλοκή στην πολιτική ζωή του τόπου και όλα έδειχναν ότι θα μπορούσε στο μέλλον να είναι η πρώτη Ελληνίδα πρωθυπουργός. Τα χρόνια πέρασαν, η Ντόρα χάραξε την δική της πορεία ως υπουργός, δήμαρχος Αθηναίων, αρχηγός δικού της κόμματος για να επανέλθει αργότερα στη ΝΔ. Από την πλευρά του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έχοντας επιστρέψει στην Ελλάδα από το Λονδίνο, όπου είχε εργαστεί για δύο χρόνια ως σύμβουλος στη McKinsey, δραστηριοποιήθηκε ως ανώτατο στέλεχος επενδύσεων στην Alpha Ventures της Alpha Bank, πριν «μετακομίσει» στην Εθνική Τράπεζα – επί ΠΑΣΟΚ – ως διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Επιχειρηματικών Συμμετοχών.

«Πιστεύω ότι είναι απαραίτητη και χρήσιμη η επαγγελματική εμπειρία πριν πολιτευτείς. Οι πολιτικοί είναι εδώ για να διαχειρίζονται και να λύνουν καθημερινά προβλήματα. Και γι’ αυτό απαιτούνται ικανότητες οι οποίες αναπτύσσονται στο ελεύθερο επάγγελμα» είχε πει και είναι κάτι που το τήρησε. Στην πολιτική μπήκε τελικά το 2004, όταν και εξελέγη για πρώτη φορά πρώτος σε σταυρούς προτίμησης βουλευτής στην Β’ Αθήνας με τη ΝΔ. Έκτοτε, επανεξελέγη άλλες 4 φορές βουλευτής, ενώ διετέλεσε Τομεάρχης Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Νέας Δημοκρατίας, υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ.

Αυτό που επισφράγισε στα χρόνια που ακολούθησαν, για μια ακόμη φορά, την αίσθηση που είχα από τότε, για τις απόλυτα σαφείς προσωπικές ιεραρχήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, είναι αφενός η μη συμμετοχή του στο κόμμα της αδελφής του Ντόρας και αφετέρου, το γεγονός ότι δεν ψήφισε τον Προκόπη Παυλόπουλο για πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Με αφορμή την πρόσφατη εκλογή του στην αρχηγία της ΝΔ, 17 χρόνια μετά από εκείνη την πρώτη του συνέντευξη, νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον να αναφερθούμε σε κάποια αποσπάσματα, που δείχνουν την διαχρονική στάση του στη ζωή και στην πολιτική.

Αποσπάσματα από την συνέντευξη στο Downtown / Σεπτέμβριος 1999. Φωτογραφίες: Ολυμπία Κρασαγάκη.

Αναστασία Παρετζόγλου: Στο περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσες κυριαρχούσε η πολιτική. Πώς το εισέπραττες;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Πολύ έντονα. Δεν νομίζω ότι καταφέραμε, σε επίπεδο οικογενειακής ζωής, να απομονώσουμε τις δραστηριότητές μας από την πολιτική. Είναι αδύνατον να συμβεί αυτό, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η πολιτική στην Ελλάδα. Ο πολιτικός εδώ έχει πολύ πιο άμεση επαφή με το λαό, η οικογένεια παίζει σημαντικό ρόλο στην όλη παρουσία του κι αυτό ήταν κάτι που δεν μπορούσε σε καμία περίπτωση να αγνοηθεί.

Πότε συνειδητοποίησες για πρώτη φορά το βάρος του ονόματος;
Στις εκλογές του ’77. Πήγαινα στο σχολείο και ξαφνικά είδα μπροστά μου μια τεράστια γιγαντοαφίσα του πατέρα μου. Κι εκεί συνειδητοποίησα ότι η πολιτική παρουσία του ήταν κάτι πάρα πολύ δημόσιο κι ότι πάντα θα είχα ν’ αντιμετωπίσω ένα πρόσωπο που θα ήταν μεγάλο, σε απόλυτα μεγέθη, όπως μεγάλη ήταν κι η φωτογραφία.

Σε σόκαρε;
Λογικό είναι να σε σοκάρει, γιατί εκείνη τη στιγμή αισθάνεσαι ότι η πολιτική μεγαλοποιεί τα πράγματα και μεγεθύνει τη φυσική διαφορά που μπορεί να αισθάνεται ένα παιδί προς τον πατέρα του. Αισθάνθηκα, κατά συνέπεια, το βάρος του ονόματός μας πιο μεγάλο στις πλάτες μου.

Πώς σε αντιμετώπιζαν οι συμμαθητές σου στο σχολείο;
Είχα να αντιμετωπίσω ένα δεδομένο πρόβλημα. Με το που έλεγα τα’ όνομά μου, το ρεφλέξ μου ήταν πάντα να αισθανθώ κατά πόσο τα vibes ήταν θετικά ή αρνητικά – κι αυτό φαινόταν εξ’ αρχής. Να σου θυμίσω ότι ήμουν 13 ετών όταν το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές του ’81 και 22 όταν η ΝΔ κέρδισε τις εκλογές του ’90. Έζησα την δεκαετία του ’80 όντας έφηβος, σ’ ένα πολιτικό κλίμα εξαιρετικά πολωμένο.

Σε άγχωνε αυτό;
Μαθαίνεις να ζεις έτσι. Δεν μπορείς σε καμία περίπτωση να απορρίψεις τ’ όνομά σου, όπως οφείλεις και να μην το εκμεταλλεύεσαι.

Όλη αυτή η κατάσταση δημιουργούσε πρόβλημα στις σχέσεις σου με τ’ άλλα παιδιά;
Όχι, γιατί πολύ νωρίς κατάφερα ν’ αναπτύξω έναν ανεξάρτητο χαρακτήρα στο σχολείο, που μου επέτρεψε να εμφανίζομαι ως μια αυτόφωτη προσωπικότητα. Αν σε κάτι με βοήθησε τ’ όνομα, ήταν στο ότι με ώθησε να κάνω πολλά πράγματα μόνος μου, για να μη με βλέπουν σαν το γιο του Μητσοτάκη. Αυτός ήταν και ο στόχος μου. Η ισορροπία είναι πολύ δύσκολη, δεν μπορεί να το καταλάβει κανείς αν δεν έχει περάσει απ’ αυτή τη διαδικασία.

Παρ’ όλα αυτά, φαντάζομαι ότι υποχρεώθηκες πολλές φορές να φιλτράρεις συμπεριφορές και επιλογές στη ζωή σου, σε σχέση με τις κοινωνικές επιταγές του ονόματος.
Ήταν φορές που δεν έκανα τρέλες της ηλικίας, γιατί με προβλημάτιζε το αρνητικό αντίκτυπο που πιθανόν θα είχαν. Ήταν κι άλλες φορές που δεν το υπολόγισα. Σίγουρα υπήρξαν φορές που συγκρατήθηκα, αλλά στο σύνολο δεν το αισθάνθηκα αυτό. Ίσως γιατί έφυγα από την Ελλάδα για σπουδές, πολύ νωρίς, στα 18.

Κι έλειψες πόσα χρόνια;
Έζησα 12 χρόνια εκτός Ελλάδος, σε ένα περιβάλλον όπου τ’ όνομά μου δεν έλεγε τίποτε κι όπου ανταγωνιζόμουν τους άλλους φοιτητές επί ίσοις όροις. Αναγνωρίζω ότι αν σπούδαζα εδώ, τα πράματα σίγουρα θα ήταν διαφορετικά.

Πιτσιρικάς ήσουν άνετος με τα κορίτσια;
Μέχρι κάποια ηλικία θα ‘λεγα ότι ήμουν ντροπαλός, αλλά από τα 16 και μετά είχα άνεση. Δεν αισθάνθηκα κάποιο περιορισμό σ’ αυτό το πεδίο.

Ήσουν πιο περιορισμένος από τα άλλα παιδιά της ηλικίας σου;
Όχι, δεν το ένιωσα αυτό ποτέ. Ένιωσα περιορισμό όταν μετά τη δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη αναγκάστηκα κάποιες φορές να έχω ασφάλεια μαζί μου.

Για τον Παύλο Μπακογιάννη έχεις μιλήσει πολύ ζεστά στο παρελθόν.
Για μένα ο Παύλος ήταν σε μεγάλο βαθμό ο δεύτερος πατέρας μου. Ηλικιακά, ήταν πολύ πιο κοντά μου. Επιπλέον, περνούσα σχεδόν κάθε σαββατοκύριακο στο σπίτι της Ντόρας και του Παύλου, καθώς είχα μικρή σχετικά διαφορά ηλικίας με την Αλεξία και τον Κώστα. Ο Παύλος ασχολήθηκε πολύ μαζί μου, ήταν αυστηρός κι έδωσε μια διάσταση πειθαρχίας στη ζωή μου. Ο θάνατός του μου στοίχισε τρομακτικά.

Η πολιτική υπήρχε σαν στόχος από τότε που ήσουν μικρός;
Ναι, υπήρχε από τότε. Υπήρξαν φάσεις που έλεγα ότι δεν θέλω ν’ ασχοληθώ με την πολιτική. Κυρίως στις δυσκολίες. Η πολιτική μού έχει χαρίσει πολύ περισσότερες κακές παρά καλές στιγμές, και σε επίπεδο προσωπικό και σε επίπεδο οικογενειακό. Αλλά και σε επίπεδο πολιτικό, ο αγώνας που έκανε ο πατέρας μου και η οικογένειά μου ήταν ένας αγώνας πολύ δύσκολος, για να καταφέρει να φτάσει τελικά στο στόχο του. Αλλά νομίζω ότι η πολιτική ήταν κάπου στο βάθος του μυαλού μου πάντα.

Πώς ένιωσες όταν ο Μητσοτάκης έγινε πρωθυπουργός;
O πατέρας μου είναι ένας άνθρωπος με πάρα πολύ ισχυρή την αίσθηση της ευθύνης. Ήταν αρκετά πιεσμένος την περίοδο της πρωθυπουργίας, γιατί είχε σωρεία προβλημάτων ν’ αντιμετωπίσει. Ένιωσα ιδιαίτερη ικανοποίηση όταν ο αγώνας του δικαιώθηκε, όπως επίσης ένιωσα μια ισχυρή απογοήτευση για τον τρόπο με τον οποίο έχασε τις εκλογές του ‘93.

Μίλησέ μου για την Ντόρα. Είχε μεγαλύτερη εμπλοκή με την πολιτική στις αντίστοιχες ηλικίες;
Στις αντίστοιχες ηλικίες η Ντόρα είχε μια πολύ πιο ενεργή ανάμιξη. Η Ντόρα έχει πλέον μια ουσιαστική πολιτική εμπειρία εικοσιπενταετίας. Κι αυτό είναι που την ξεχωρίζει από τους άλλους πολιτικούς της γενιάς της. Έχει πραγματική τριβή με τα πολιτικά, όντας κοντά στον Μητσοτάκη κι έχοντας μια στενή σχέση μαζί του.

Αλήθεια, πώς και είσαι ακόμη εκτός πολιτικής;
Δεν είμαι μέσα στην πολιτική από επιλογή σ’ αυτή τη φάση της ζωής μου. Το διευκρινίζω αυτό. Πιστεύω ότι είναι απαραίτητη και χρήσιμη η επαγγελματική εμπειρία πριν πολιτευτείς. Οι πολιτικοί είναι εδώ για να διαχειρίζονται και να λύνουν καθημερινά προβλήματα. Και γι’ αυτό απαιτούνται ικανότητες οι οποίες αναπτύσσονται στο ελεύθερο επάγγελμα.

Άρα δεν το έχεις αποφασίσει ακόμη.
Θ’ ασχοληθώ με την πολιτική, αυτό είναι ξεκάθαρο. Δεν θ’ ασχοληθώ άμεσα όμως. Να ξεκαθαρίσω ότι δεν ασπάζομαι τις θεωρίες περί οικογενειοκρατίας. Το να είσαι γόνος μιας πολιτικής οικογένειας είναι ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Αυτό δεν αρκεί όμως. Νομίζω ότι πολλοί γόνοι οικογενειών επαναπαύονται στο όνομά τους. Το όνομα όμως είναι μια υποχρέωση να γίνεις καλύτερος, ν’ αποδείξεις ότι έχεις κι άλλες διαστάσεις εκτός από τις προφανείς. Αυτή τη θεωρία ασπάστηκα κι αυτό το δρόμο ακολουθώ.

Θα ‘θελες να μου πεις ποιους πολιτικούς εκτιμάς και γιατί;
Πέραν του προφανούς (γέλια); Δεν μπορώ να παραγνωρίσω ότι ο πατέρας μου έχει δύο πολύ ουσιαστικά πλεονεκτήματα, τα οποία σπανίζουν σήμερα. Το πρώτο είναι ότι είναι πρωτοπόρος. Βλέπει τα πράγματα πριν από τους άλλους, ειδικά σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, και πληρώνει το πολιτικό κόστος του να είναι μπροστά από την εποχή του. Το δεύτερο είναι ότι έχει το θάρρος της γνώμης του. Πιστεύει με δύναμη στο σωστό και δεν θα κάνει πίσω προκειμένου να το πραγματοποιήσει. Κι όταν σκέφτομαι κι άλλους πολιτικούς που θαυμάζω, θ’ αναζητήσω τις ίδιες αρετές.

Δεν θα μου πεις άλλα ονόματα πέραν του προφανούς λοιπόν;
Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω δίπλα στον πατέρα μου, σε επίπεδο προσωπικό, τον Κολ, τον Μπους (εννοούσε τον πατέρα Μπους). Ένας άνθρωπος που πληροί αυτές τις προϋποθέσεις και τον θεωρώ αξιόλογο είναι ο Γκορμπατσόφ.

Έχεις στο γραφείο σου μια ωραία φωτογραφία του Μητσοτάκη με τον Μπους.
Μ’ αρέσει αυτή η φωτογραφία γιατί είναι και οι δύο χαλαροί. Αναδεικνύει το ανθρώπινο πρόσωπο της πολιτικής. Και τονίζει το γεγονός ότι πολλές πολιτικές αποφάσεις προσδιορίζονται από την ανθρώπινη σχέση. Αντιλαμβάνεσαι ότι πολλές φορές οι αποφάσεις δεν παίρνονται με ορθολογικά κριτήρια, αλλά προσδιορίζονται από τη χημεία των ανθρώπων.

Κάνοντας την κριτική σου, ποιο πιστεύεις ότι είναι το μεγαλύτερό σου προτέρημα;
Βάζω συγκεκριμένους στόχους και προσπαθώ να τους εκπληρώσω. Είμαι συγκεντρωμένος σ’ αυτό που θέλω να κάνω και θέλω ν’ ανταποκρίνομαι στις υποχρεώσεις μου με επιμονή και συστηματικότητα.

Το μεγαλύτερό σου ελάττωμα;
Απογοητεύομαι εύκολα. Και χρειάζεται να βρίσκω κάθε φορά τη δύναμη για να το ξεπερνώ. Θα’ θελα να ήμουν λίγο πιο δυνατός σ’ αυτό. Το παλεύω αλλά είναι ψυχοφθόρο.

Τι φοβάσαι πιο πολύ στη ζωή;
Νομίζω ότι όποιος αισθάνεται γεμάτος με τον εαυτό του και την οικογένειά του φοβάται κάποιον εξωγενή παράγοντα που θα μπορούσε να ανατρέψει αυτή την ευτυχία.

* H Αναστασία Παρετζόγλου είναι brand manager του Fortune