FORTUNE: Ελληνικές εκλογές: Η αρχή του τέλους για το ευρώ;

του Κρις Μάθιους

Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια και το ευρώ φαίνεται ότι έμειναν ανεπηρέαστα από τα αποτελέσματα των κυριακάτικων εκλογών στην Ελλάδα. Όμως, το ευρωπαϊκό πρότζεκτ μοιάζει να είναι σε χειρότερη κατάσταση απ’ ότι βρισκόταν μια βδομάδα πριν.

Οι αγορές μοιάζουν να αντιμετωπίζουν τα αποτελέσματα των εκλογών στην Ελλάδα με σχετική άνεση.

Οι μετοχές στο ελληνικό χρηματιστήριο έπεσαν μπροστά στο άκουσμα του αποτελέσματος των εκλογών και την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα που εναντιώθηκε στη λιτότητα. Όμως, οι ευρωπαϊκές μετοχές και το ευρώ έμειναν ανεπηρέαστα από τις ειδήσεις, παρά το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δεσμευτεί να αντιπαρατεθεί στην Τρόικα, δηλαδή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που το απαρτίζουν, και να επιβάλλει τη διαγραφή ενός μέρους του ελληνικού χρέους ώστε να επιτραπεί στη χώρα να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα δαπανών τόνωσης της οικονομίας, μεταξύ άλλων μεταρρυθμίσεων.

Οι αγορές δεν επηρεάζονται από τις εξελίξεις επειδή θεωρούν ότι οι πιθανότητες εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ είναι ελάχιστες. «Η νέα κυβέρνηση θα συνειδητοποιήσει ότι η Τρόικα σχεδιάζει να κρατήσει σκληρή στάση» λέει ο Τομ Έλιοτ, αναλυτής επενδυτικής στρατηγικής στην deVere Group. Ο Έλιοτ επισημαίνει ότι η Ελλάδα έχει μικρή δυνατότητα πίεσης στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές της. Τον Μάρτιο λήγει ένα ομόλογο ύψους 4,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ εκκρεμούν δύο εξίσου υψηλές πληρωμές που πρέπει να καταβληθούν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, οι οποίες δεν θα μπορέσουν να καλυφθούν χωρίς βοήθεια από την Ευρώπη. Αν και οι δανειστές ίσως να είναι διατεθειμένοι να επεκτείνουν την αποπληρωμή των χρεών ή τη μείωση των επιτοκίων, η Τρόικα δεν πρόκειται να δεχθεί διαγραφή μέρους του χρέους, φοβούμενη ότι αυτό θα ενθάρρυνε άλλα κράτη να ζητήσουν παρεμφερείς παραχωρήσεις.

Ο μόνος μοχλός πίεσης που διαθέτει η Ελλάδα είναι η απειλή εξόδου της απ’ το ευρώ, μια κίνηση που θα οδηγούσε σίγουρα σε τραπεζική κρίση και σε σοβαρότατη ύφεση – τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα – στην Ελλάδα, χωρίς να καταστρέψει περαιτέρω την οικονομία της ευρωζώνης. Αν συμβεί ένα τέτοιο φιάσκο, τότε σίγουρα η νέα κυβέρνηση θα κατηγορηθεί γι’ αυτό, ιδιαίτερα εφόσον οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι παρά τις οικονομικές δυσκολίες της Ελλάδας, η πλειοψηφία των πολιτών επιθυμούν την παραμονή της χώρας στο ευρώ.

Μήπως οι επενδυτές, όμως, χάνουν το δάσος για το δέντρο; Πράγματι, μπορεί οι εκλογές της προηγούμενης Κυριακής να μην αποτελέσουν την αιτία μιας άμεσης διάλυσης της ευρωζώνης. Σίγουρα, όμως, δεν αποτελούν καλό σημάδι για τη νομισματική ένωση και για την ευρωπαϊκή πολιτική συνοχή.

«Πρόκειται για θρίαμβο μεγαλύτερων διαστάσεων απ’ ό,τι περίμενε ο οποιοσδήποτε» τονίζει ο Ίαν Μπρέμερ, πρόεδρος της Eurasia Group. «Το συγκεκριμένο κόμμα έχει υιοθετήσει μια από τις πιο άμεσα αντι-γερμανικές, αντιευρωπαϊκές θέσεις που θα μπορούσε να έχει, όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά».

Το αντιευρωπαϊκό αίσθημα δεν είναι απλώς προϊόν της ύφεσης που έπληξε τους Έλληνες πολίτες. Στην Ισπανία, όπου οι εκλογές στα τέλη του 2015 θα έχουν τεράστιες συνέπειες για το μέλλον της ευρωζώνης, ένα άλλο κόμμα που αντιπαρατίθεται στο πρόγραμμα διάσωσης, το Podemos, αντλεί ολοένα και μεγαλύτερη λαϊκή υποστήριξη. Εν τω μεταξύ, στη Γαλλία οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η ακροδεξιά ευρωσκεπτικίστρια Μαρί Λεπέν θα κέρδιζε τον πρώτο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών του 2017 αν αυτές πραγματοποιούνταν σήμερα. Ακόμα και η Γερμανία, η βασική καθεστωτική δύναμη, διαθέτει το δικό της αντιευρωπαϊκό κόμμα – «Εναλλακτικές για τη Γερμανία» – που αύξησε τη δύναμή του στις πρόσφατες εκλογές των κρατιδίων.

Άρα, αν και τα αποτελέσματα των ελληνικών εκλογών πιθανότατα δεν θα αποτελέσουν καταλύτη για μια ξαφνική διάλυση του ευρώ, μπορούν να γίνουν αντιληπτά ως άλλο ένα γεγονός που υποδηλώνει ότι η Ένωση αποτυγχάνει. Οι εκλογές συνιστούν άλλο ένα παράδειγμα «αποσάθρωσης και κατακερματισμού της Ευρώπης ως αποτελεσματικής πηγής διακυβέρνησης», λέει ο Μπρέμερ.

Το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να συνενώσει εκ νέου την Ευρώπη προς μια κατεύθυνση μεγαλύτερης συνοχής και προς ένα νέο αίσθημα κοινού στόχου είναι η οικονομική ανάπτυξη. Ακόμα όμως και μετά από την ανακοίνωση του πακέτου μέτρων τόνωσης της οικονομίας από την ΕΚΤ, δεν φαίνεται να υπάρχουν αρκετές θετικές ειδήσεις από την Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζει ότι η οικονομία της ευρωζώνης αναπτύχθηκε μόλις κατά 0,8% πέρυσι ενώ φέτος η ανάπτυξη προβλέπεται να αγγίξει το 1,1%. Με εκτεταμένη ανεργία σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία, και ένα τραπεζικό σύστημα που παραμένει υπο-κεφαλαιοποιημένο, δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι να πιστέψουμε ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα αναπτυχθεί αρκετά στους επόμενους μήνες ώστε τα κατεστημένα κόμματα να καλύψουν τις απώλειές τους στις δημοσκοπήσεις.

Οι αγορές μπορεί για την ώρα να είναι χαλαρές, ανακουφισμένες από το τεράστιο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων που ανακοίνωσε η ΕΚΤ την περασμένη εβδομάδα. Όμως, η μακροπρόθεσμη εικόνα του ευρωπαϊκού πρότζεκτ μοιάζει να είναι λίγο χειρότερη σήμερα απ’ ότι ήταν πριν από μια εβδομάδα.