Fortune: Γεια σου Ελλάδα! Δεν καταλάβαμε πότε τα θαλάσσωσες ξανά…

του Τζέφρι Σμιθ

Μπορεί η κοιτίδα της δημοκρατίας να μην απασχολούσε τα εξώφυλλα των ξένων εφημερίδων από τον περασμένο Ιούλιο και δώθε, αλλά ξαφνικά ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα. Ο λόγος; Η ένταση στις σχέσεις μεταξύ Αθήνας και δανειστών.

Όπως συμβαίνει συχνά με την περίπτωση της Ελλάδας τα τελευταία έξι χρόνια, αυτό που συμβαίνει επισκιάζεται απ’ τον τρόπο με τον οποίο συμβαίνει.

Δεν αποτελεί φυσικά είδηση ότι η Αθήνα δεν μπορεί να συμφωνήσει με την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ως προς την εφαρμογή της πιο πρόσφατης συμφωνίας ύψους 86 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Το νέο στοιχείο είναι τα επίπεδα έλλειψης εμπιστοσύνης, τα οποία έχει αγγίξει η σχέση μεταξύ των τριών. Το τελευταίο επεισόδιο είναι ένα κρούσμα υποκλοπής τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ τριών αξιωματούχων του ΔΝΤ με θέμα τις διαπραγματευτικές τακτικές του Ταμείου. Δύο εκ των αξιωματούχων διέμεναν στο ξενοδοχείο Χίλτον της Αθήνας εκείνη την περίοδο. Η υποκλαπείσα συνομιλία διέρρευσε στο διαδίκτυο, προκαλώντας ένα κύμα αγανάκτησης στην Αθήνα έναντι ενός οικονομικού εκβιασμού.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έστειλε επιστολή στην επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία απάντησε δίχως πολλή διπλωματική γλώσσα, κατηγορώντας ουσιαστικά τον πρωθυπουργό ότι έστησε ο ίδιος το συμβάν:

«Η αποστολή του ΔΝΤ στην Ελλάδα αποτελείται από έμπειρο προσωπικό που χαίρουν της πλήρους εμπιστοσύνης μου και της προσωπικής μου υποστήριξης. Για να είναι σε θέση να κάνουν τη δουλειά τους, όπως εσείς μας έχετε ζητήσει, είναι κρίσιμο οι αρχές σας να εξασφαλίσουν ένα περιβάλλον που σέβεται την ιδιωτικότητα των εσωτερικών συζητήσεών τους και να λάβετε τα αναγκαία μέτρα για να εγγυηθείτε την προσωπική τους ασφάλεια».

Στον διάλογο που διέρρευσε, συνομιλούν ο Πολ Τόμσεν, επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ, η Ντέλια Βελκουλέσκου, επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Ελλάδα, και η Ίβα Πέτροβα, ειδική σε ζητήματα δημοσιονομικής πολιτικής. Ο Τόμσεν εμφανίζεται να λέει ότι το μόνο που θα πείσει την Ελλάδα να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της ή την Ευρωζώνη να προβεί σε ελάφρυνση χρέους της Ελλάδας θα είναι η άσκηση πίεσης μέχρι το τελικό όριο:

«Τι χρειάζεται για να φθάσουμε στο σημείο λήψης αποφάσεων; Στο παρελθόν έχει υπάρξει μόνο μία φορά που ελήφθη απόφαση και αυτή ήταν όταν τους τελείωναν τα χρήματα και κινδύνευαν με χρεοκοπία» λέει ο Τόμσεν.

Και στη συνέχεια, όταν συζητά το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, έρχεται το …ζουμί:

«Βασικά εμείς εκείνη την ώρα λέμε “Κοίταξε κυρία Μέρκελ αντιμετωπίζεις ένα δίλημμα, πρέπει να σκεφτείς τι θα σου κοστίσει περισσότερο: να προχωρήσεις χωρίς το ΔΝΤ- με την Bundestag να αναρωτιέται ‘Το ΔΝΤ δεν είναι μαζί μας;’ – ή να διαλέξεις την ελάφρυνση του χρέους που πιστεύουμε ότι χρειάζεται η Ελλάδα, προκειμένου να συνεχιστεί η συνεργασία μας;”».

Η πολιτική ηγεσία της Ευρωζώνης είχε μόνο έναν στόχο από το 2010 κι αυτός ήταν να αποτραπεί η Ελλάδα από μια έξοδο από την νομισματική ένωση που θα αποκάλυπτε τις μακροχρόνιες αδυναμίες της Ευρωζώνης και θα άφηνε τη χώρα έρμαιο στις αρπακτικές πιέσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών. Οι ελληνικές κυβερνήσεις είχαν πολλούς στόχους αλλά εν πολλοίς ο κύριος στόχος τους ήταν να υπερασπιστούν τις χρεοκοπημένες υποσχέσεις των προκατόχων τους. Και κάπως έτσι οι δύο πλευρές κατέληξαν να προσπαθούν να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ τους μέσω υποχωρήσεων της τελευταίας στιγμής.

Σε κάθε του βήμα έναντι της Ελλάδας, το ΔΝΤ έχει προδώσει τις αρχές του: κάτω απ’ την πίεση των Ευρωπαίων, έχει συμφωνήσει να υποκρίνεται ότι η Ελλάδα δεν έχει χρεοκοπήσει κι ότι η χώρα συνεχίζει τις μεταρρυθμίσεις της. Το ίδιο έχει κάνει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, επεκτείνοντας τον έκτακτο δανεισμό στις ελληνικές τράπεζες. Όλοι γνωρίζουν ότι το ουσιαστικό δίλημμα είναι ελάφρυνση χρέους ή ‘Grexit’. Κανένας δεν έχει βρει τον τρόπο να αποδεχθεί τη μία ή την άλλη απάντηση.

Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι αυτό το επικίνδυνο παιχνίδι θα τελειώσει με άλλον έναν συμβιβασμό λίγο πριν τον Ιούλιο του 2016, όταν η Ελλάδα πρέπει να προβεί σε μεγάλες αποπληρωμές χρέους.

Όμως, φέτος τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά, καθώς στις 23 Ιουνίου έχουμε το δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο για την παραμονή ή μη στην Ε.Ε. Αυτό το δημοψήφισμα θα απασχολήσει τις πολιτικές ελίτ της Ευρώπης στις αρχές του καλοκαιριού και μια ψήφος υπέρ της εξόδου θα στείλει ένα φυγόκεντρο σοκ σε όλη την Ένωση.

Κάπου εκεί, το Βερολίνο θα αναδειχθεί εκ νέου στον κρίσιμο πρωταγωνιστή. Θα δεχθεί επιτέλους η Bundestag ελάφρυνση χρέους, ότι δηλαδή αξίζει να διασωθεί η Ελλάδα ώστε να διασωθεί και το ευρώ; Ή μήπως θα αποφασίσει να εγκαταλείψει την Ελλάδα αβοήθητη και έπειτα να δεχθεί τις συνέπειες μιας τέτοιας απόφασης; Ή, τέλος, θα προσπαθήσει να πείσει το ΔΝΤ ώστε από κοινού να μετακυλήσουν το πρόβλημα για άλλη μια φορά;

Μένει να δούμε ποια στάση θα κρατήσει το ΔΝΤ, κι αν θα καταλήξει να τροφοδοτήσει άλλη μια παγκόσμια χρηματοπιστωτική αναταραχή – την ίδια που υποτίθεται ότι πρέπει να αποτρέπει, στα πλαίσια της αποστολής του.