Φούσκα dot.com: Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Του Will Daniel

Το κραχ των εταιρειών dot-com στοιχειώνει τις αναμνήσεις πολλών από τους πιο έμπειρους επενδυτές στη Wall Street και η φετινή καταστροφή στο χρηματιστήριο δημιουργεί σοβαρά déjà vu.

Ο S&P 500 έχει υποχωρήσει κατά 19% από την αρχή του έτους και ο τεχνολογικός δείκτης Nasdaq τα πάει ακόμη χειρότερα, πέφτοντας πάνω από 28%.

Αλλά θα μπορούσαμε να βρισκόμαστε μόλις στα μισά της πτώσης της χρηματιστηριακής αγοράς με βάση τις ιστορικές τάσεις. Μεταξύ Μαρτίου 2000 και Οκτωβρίου 2002, ο Nasdaq-100 βυθίστηκε κατά 78% καθώς οι κάποτε αγαπημένες αλλά σε μεγάλο βαθμό μη κερδοφόρες εταιρείες τεχνολογίας άρχισαν να καταρρέουν.

Ήταν μια κατάρρευση των εταιρειών dot-com που εξαφάνισε ένα πλήθος αγαπημένων εταιρειών του τομέα της τεχνολογίας που δέσποζαν τη δεκαετία του ’90, και υπάρχει μια εκπληκτικά παρόμοια τάση σήμερα σε μια αγορά που δεν υπήρχε πριν από δεκαετίες – τα κρυπτονομίσματα. Η αγορά κρυπτονομισμάτων έχει χάσει περίπου 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε αξία από την αρχή του έτους μέχρι σήμερα σε ένα από τα χειρότερα sell-off στην ιστορία της αγοράς.

Είναι μέρος μιας δραματικής πτώσης των περιουσιακών στοιχείων κινδύνου που έχει κάνει μερικούς από τους πιο εξέχοντες επενδυτές στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Jeremy Grantham και Scott Minerd, να υποστηρίζουν ότι ξαναζούμε το σπάσιμο της φούσκας των dot-com.

Λένε ότι ο κερδοσκοπικός χαρακτήρας πολλών επενδύσεων στην αγορά τα τελευταία χρόνια δείχνει ότι δεν έχουν αλλάξει πολλά από το 2000.

«Υπάρχει μια πολύ ισχυρή ομοιότητα μεταξύ του κραχ των dot-com και των πτωτικών αγορών που βιώνουμε σήμερα», δήλωσε στο Fortune ο George Ball, πρόεδρος της Sanders Morris Harris, μιας επενδυτικής εταιρείας με έδρα το Χιούστον που διαχειρίζεται 4,9 δισεκατομμύρια δολάρια. «Θα θεωρούσαμε ότι οι επενδυτές, σε γενικές γραμμές, επαγγελματίες ή ιδιώτες, θα είχαν πάρει το μάθημά τους το 2000. Κι όμως, κάτι παράξενο έχει συμβεί».

Και, φυσικά, αυτό που ακολούθησε το σκάσιμο της φούσκας των dot-com ήταν μια σύντομη αλλά επώδυνη ύφεση. Μήπως προς τα εκεί κατευθύνονται τώρα οι αγορές;

Ο πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Άλαν Γκρίνσπαν, περιέγραψε τους επενδυτές και τις αγορές της εποχής του dot-com ως «παράλογα πληθωρικούς» και η δεκαετία του 2010 ξεκάθαρα έχει επιδείξει μια παρόμοια δυναμική.

Και οι δύο εποχές σημαδεύτηκαν από μια νοοτροπία «ανάπτυξης πάνω από τα κέρδη» στη Wall Street και έναν επιθετικό πολλαπλασιασμό των λιανικών επενδύσεων. Και στις δύο περιόδους οικονομικής επέκτασης, οι μετοχές με τις καλύτερες επιδόσεις ανήκαν σε εταιρείες με επίκεντρο την ανάπτυξη.

Πάρτε το παράδειγμα της Priceline. Το 1999, το διαδικτυακό ταξιδιωτικό γραφείο έγινε επιτυχία εν μία νυκτί, μπαίνοντας στο χρηματιστήριο λίγο περισσότερο από ένα χρόνο μετά την ίδρυσή του. Η εταιρεία σημείωσε γρήγορα ζημιές 142 εκατομμυρίων δολαρίων τα πρώτα τρίμηνα της λειτουργίας της, αφού ξόδεψε εκατομμύρια σε διαφημίσεις χρησιμοποιώντας το αστέρι του Star Trek, τον William Shatner, αλλά αυτό δεν είχε σημασία για τους επενδυτές.

Το μόνο που ήθελαν ήταν ταχεία ανάπτυξη από μια εταιρεία που έμελλε να κάνει τους ταξιδιωτικούς πράκτορες παρελθόν. Οι μετοχές εκτινάχθηκαν από την αρχική τιμή των 96 δολαρίων (προσαρμοσμένη για αντίστροφο split μετοχών έξι προς ένα) σε σχεδόν 1000 δολάρια σε κάποια φάση, αλλά όταν η αγορά άλλαξε, η μετοχή έπεσε κατά 99% σε χαμηλό μόλις 6,60 δολαρίων τον Οκτώβριο του 2002.

Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι η πρόσφατη κατάρρευση των μετοχών τεχνολογίας δεν θα είναι ο βασικός παράγοντας μιας ύφεσης όπως ήταν το 2000. Αντίθετα, οι προσπάθειες της Ομοσπονδιακής Τράπεζας να καταπολεμήσει τον υψηλό πληθωρισμό σχεδόν τεσσάρων δεκαετιών αναμένεται να είναι η κύρια πηγή οικονομικών δεινών.

Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αύξησε τα επιτόκια δύο φορές φέτος, μία φορά κατά ένα τέταρτο της μονάδας τον Μάρτιο και ξανά κατά μισή μονάδα τον Μάιο, και είναι πιθανό να συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Αυτά θα μπορούσαν να είναι άσχημα νέα τόσο για τη Wall Street όσο και για τη Main Street.