FT: Bάλτε φόρο στις εταιρείες που δεν επενδύουν
«Εάν ο ιδιωτικός τομέας παραμείνει διστακτικός στις επενδύσεις, τότε οι κυβερνήσεις θα πρέπει να φορολογήσουν τις εταιρείες περισσότερο και να επενδύσουν άμεσα σε αυτές».
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του αγγλο-αμερικάνικου καπιταλισμού είναι ότι ο εταιρικές επενδύσεις παραμένουν τόσο χαμηλές όταν τα κέρδη είναι τόσο υψηλά. Αυτό υποστηρίζει ο Βρετανός επιχειρηματίας και συντάκτης στους Financial Times, John Thornhill.
Η απουσία επενδύσεων δείχνει όλο και πιο αινιγματική δεδομένου ότι το χρήμα είναι φθηνό, η ανάγκη για υποδομή είναι κατάφωρη, οι αναπτυσσόμενες καταναλωτικές αγορές ανοίγουν σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο και οι έξυπνες τεχνολογίες κάνουν δυνατή την επινόηση και δημιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων.
Τι συμβαίνει; Η προφανής απάντηση είναι ότι οι επικεφαλής των εταιρειών υποφέρουν ακόμη από το τραύμα της κατάρρευσης του 2008 και αποφεύγουν τα ρίσκα. Είναι πιο εύκολο να «πιαστεί» κανείς από αυτά που έχει παρά να ποντάρει σε κάτι νέο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Eli Lilly, μία αμερικανική φαρμακευτική εταιρία που ξόδεψε δισεκατομμύρια δολάρια στην ανάπτυξη μιας θεραπείας για το Άλτσχαϊμερ που δυστυχώς απέτυχε στις κλινικές δοκιμές.
Ωστόσο, όπως αναφέρει ο John Thornhill, οι μεγάλες ανακαλύψεις των τελευταίων 150 ετών, όπως ο ηλεκτρισμός, τα αεροπορικά ταξίδια και η μηχανή καύσης, ενθάρρυναν εκτεταμένες επενδύσεις καθώς οικοδομήθηκαν βιομηχανίες και υποδομή, όμως τα τεχνολογικά προϊόντα που ήταν εύκολο να πουληθούν, έχουν εξαντληθεί.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν κι εκείνοι που υποστηρίζουν ακριβώς το αντίθετο: η πρόσφατη αφθονία στις τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική, απειλεί να καταστρέψει πολλές υπάρχουσες επιχειρήσεις και εμποδίζει την επένδυση. Μια μοιρολατρία φαίνεται πως έχει περάσει σε πολλά εταιρικά συμβούλια: γιατί να επενδύσεις όταν δεν έχεις την παραμικρή ιδέα αν μια «εταιρία-αντάρτης» θα σου «τη βγει και θα σου φάει τη μπουκιά».
Σύμφωνα με έρευνα της Fujitsu, στην οποία συμμετείχαν περίπου 1.200 ανώτατα στελέχη από όλο τον κόσμο, το 52% πιστεύει ότι η επιχείρησή του δε θα υπάρχει με την τρέχουσα μορφή της σε πέντε χρόνια.
Σήμερα, η καινοτομία θεωρείται το προσόν μιας νέας εταιρίας και καλώς ή κακώς η «ξηρασία» στις επενδύσεις είναι ορατή και έχει προκληθεί και από την υπερβολικά βραχυπρόθεσμη εστίαση και τα άστοχα χρηματοοικονομικά κίνητρα, όπως επιχειρηματολογούν εδώ και καιρό πολλοί οικονομολόγοι. Γιατί ένας διευθύνων σύμβουλος, του οποίου η μέση θητεία διαρκεί λιγότερο από πέντε χρόνια, να επενδύσει με μακροπρόθεσμους στόχους, όταν μπορεί να τονώσει τα κέρδη μειώνοντας τα κόστη;
Διατριβή του Alex Edmans, καθηγητή του London Business School παρουσιάζει αποκαλυπτικές αποδείξεις που δείχνουν ότι οι διευθύνοντες σύμβουλοι «πετσοκόβουν» τις δαπάνες για την έρευνα, μόλις πριν τη λήξη της περιόδου κατοχύρωσης για να πιέσουν ανοδικά την τιμή της μετοχής.
Το πόρισμα είναι το εξής: «Οι μειώσεις στην επένδυση είναι κοντόφθαλμες».
Η επένδυση δεν θα πρέπει να γίνεται υποχρεωτικά, εξηγεί ο καθηγητής Edmans. Εξάλλου, η λειτουργία των χρηματιστηρίων είναι συχνά το να ανακυκλώνουν χρήματα από ανεπτυγμένες, πλούσιες σε μετρητά εταιρίες, προς startups με πιο γρήγορη ανάπτυξη.
Επιπλέον, ίσως είναι πιο αποτελεσματική η πρόσληψη νεότερων CEOs που θα ζήσουν με τις συνέπειες των επενδυτικών τους αποφάσεων και θα ενδιαφέρονται περισσότερο για τη φήμη τους μακροπρόθεσμα.
Για ποιο λόγο φορολογούμε τους μισθούς τόσο πολύ, όταν θεωρούμε ότι η απασχόληση είναι καλό πράγμα; Γιατί να μην μετατοπιστεί το βάρος στην ενέργεια, τις ύλες και τις μεταφορές, ώστε να γίνει η οικονομία «πράσινη»; Γιατί να μην σπρώξουμε το «παιχνίδι» προς μακροπρόθεσμες επενδύσεις, φορολογώντας τα βραχυπρόθεσμα κέρδη με τιμωρητικούς συντελεστές, ενώ θα τους μειώσουμε για τις επενδύσεις που προσανατολίζονται σε παραπάνω από πέντε χρόνια.
Ελάχιστες κυβερνήσεις είναι πιθανό να φανούν τόσο τολμηρές, δεδομένου του πόσο υπόχρεες είναι στο εταιρικό λόμπινγ. Φαίνονται πολύ πιο επιρρεπείς σε εταιρείες που δεσμεύονται να επενδύσουν περισσότερα, αλλά μόνο στην περίπτωση που ο εταιρικός φόρος περικοπεί κι άλλο και στην περίπτωση που θεσπιστούν περισσότερες επιδοτήσεις για έρευνα. Αλλά τα οφέλη ενός τέτοιου συστήματος «εταιρικής πρόνοιας» είναι αμφίβολα.
Ίσως είναι καιρός να στραφούμε στο αντίθετο άκρο του τι θεωρείται λογικό αυτή τη στιγμή. Αν ο ιδιωτικός τομέας παραμείνει τόσο διστακτικός στις επενδύσεις, τότε οι κυβερνήσεις θα πρέπει να σκεφτούν να φορολογήσουν τις εταιρείες περισσότερο και να επενδύσουν άμεσα σε αυτές, καταλήγει ο Thornhill.
