Φταίνε οι δάσκαλοι

Το χθεσινό αποτέλεσμα ήρθε να συμπληρώσει μια σειρά πολιτικών γεγονότων τα οποία αλλάζουν τον κόσμο, όπως τον ξέραμε μέχρι σήμερα. Η πολιτική ανάλυση της εκλογής Trump, της επιλογής του Brexit, της πολιτικής δράσης του AfD στη Γερμανία, του κινήματος του Beppe Grillo στην Ιταλία, της ανόδου σε κυβερνητικούς σχηματισμούς εθνικιστικών κομμάτων στην Ουγγαρία, στην Αυστρία και το σοβαρό ενδεχόμενο της ανάληψης της εξουσίας στη Γαλλία από την Marine Le Pen, μιλώντας μόνο για τον δυτικό κόσμο, μπορεί να καταναλώσει χιλιόμετρα λέξεων από χιλιάδες έμπειρους ή αυτόκλητους αναλυτές.

Ακόμα και η ίδια η παγκοσμιοποίηση ή το λεγόμενο “σύστημα” το οποίο άφησε “εκτός” πολλούς διαχρονικά, μπορεί να αναλυθεί πολιτικά και να εντοπιστούν τα προβλήματα και οι ενδεχόμενες λύσεις τους. Αυτό το οποίο πρέπει να μας ανησυχεί είναι τα κοινωνικά αίτια αυτών των εξελίξεων.

Για παράδειγμα, αυτό το οποίο προβληματίζει στη χθεσινή εκλογή Trump, δεν είναι η εκλογή του μόνο αλλά ότι μια χώρα όπως οι ΗΠΑ δημιούργησαν 2 υποψηφιότητες κάτω του μετρίου, η μια εκ των οποίων προφανώς είναι χειρότερη από την άλλη για διάφορους λόγους. Είναι φανερό, βάσει των στατιστικών, ότι οι ψηφοφόροι και των 2 υποψηφίων ψήφισαν κρατώντας την αναπνοή τους.

Σε όλες τις παραπάνω πολιτικές εξελίξεις υπάρχει ένας κοινός παρανομαστής. Η απλή υπόσχεση σε αυτό που έχει ανάγκη να ακούσει ο πολίτης, κερδίζει. Το επιθυμητό το οποίο θα πραγματοποιηθεί ως δια μαγείας ή επειδή το «δεσμεύομαι προσωπικά», κερδίζει τον πολίτη. Αυτό είναι το πρόβλημα.

Το πρόβλημα δεν είναι ότι δε θέλεις να ψηφίσεις τη «διαφθαρμένη» Clinton η οποία εκπροσωπεί το παλιό. Το πρόβλημα είναι ότι αυτά που υπόσχεται ο Trump, η Le Pen, όπως το ότι «θα φέρω όλες τις αυτοκινητοβιομηχανίες πίσω στο Detroit και θα λύσω το πρόβλημα της ανεργίας», «θα χτίσω τείχος στα σύνορα και θα σταματήσω τις μεταναστευτικές εισροές», τα δεχόμαστε χειροκροτώντας τον Μεσσία και δε κάνουμε τον κόπο να το ψάξουμε αν αυτές είναι λύσεις κι όχι γελοιότητες. Αν είναι λύσεις, τότε να αξιολογήσουμε αν είναι εφικτές και με τι κόστος. Όχι μόνο οικονομικό προφανώς.

Το πρόβλημα είναι ότι η κοινωνία δεν αναζητά πρόσωπα ικανά, αποτελεσματικά και οδηγείται, σχεδόν όλες τις χώρες του δυτικού κόσμου, σε επιλογή ηγετών οι οποίοι είτε είναι μέρος ενός αποτυχημένου συστήματος συμφερόντων ιδιωτικών ή κρατικών, είτε είναι ευαγγελιστές των wishful thinking τις οποίες φέρνει μόνο ο Άγιος Βασίλης ή ο Βαρόνος Munchausen.

Αυτές είναι οι διαπιστώσεις του προβλήματος. Ποιος φταίει όμως για αυτό το πρόβλημα;

Η προσωπικότητα με κριτικές ικανότητες, με πνεύμα αναζήτησης της βέλτιστης λύσης μέσω προσπάθειας, με αγάπη για την ατομική και τη συλλογική ευθύνη, κτίζεται στα χρόνια της βασικής εκπαίδευσης. Στο δημοτικό.

Στα χρόνια του δημοτικού μαθαίνουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο. Στα χρόνια του δημοτικού ο «Θεός» μας είναι η δασκάλα ή ο δάσκαλος. Όχι ο γονέας μας. Η δασκάλα ή ο δάσκαλος μας, μας διαπερνάει με τη διδαχή του και σε αυτόν τρέχουμε να πούμε κάτι το οποίο μας προβληματίζει για να μας ακούσει. Με τον μπαμπά ή τη μαμά έχουμε μια σχέση άτυπου ανταγωνισμού ή σε πολλές περιπτώσεις, δυστυχώς και φόβου.

Οι κοινωνίες διαμορφώνονται στα χρόνια του δημοτικού. Στο Γυμνάσιο ή στο πανεπιστήμιο είναι πάρα πολύ αργά.

Φταίνε λοιπόν οι δάσκαλοι του δυτικού κόσμου γιατί τα τελευταία 30 χρόνια οι κοινωνίες επικροτούν τους ανθρώπους που υπόσχονται τις «επιθυμητές» μαγικές λύσεις, την μετριότητα, την αντιπαλότητα, το διχασμό και την αποφυγή της εύλογης κρίσης των πραγμάτων γύρω μας αναγνωρίζοντας παράλληλα την ατομική ευθύνη;

Ναι φταίνε!

Φταίνε γιατί με το βάρος της ευθύνης του επαγγέλματος τους, κάποιοι το λένε λειτούργημα, δεν εναντιώθηκαν στα κακώς κείμενα των εκπαιδευτικών συστημάτων τα οποία δημιουργούσαν οι κυβερνήσεις του δυτικού κόσμου. Αυτοί πρώτοι από τους γονείς θα έπρεπε να αντισταθούν στα συστήματα τα οποία δημιουργούν πολίτες χωρίς κριτική σκέψη και έχουν σκοπό μια μονόπλευρη «γνώση», συγκυριακά απαραίτητη, για την είσοδο σε κάποιο πανεπιστήμιο ή στην απόκτηση μιας τεχνικής κατάρτισης.

Φταίνε γιατί ανέχθηκαν το λειτούργημα τους να είναι παρίας άλλων επαγγελμάτων ως επιλογή των άριστων μιας κοινωνίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολλές χώρες του δυτικού κόσμου η επιλογή του επαγγέλματος του δασκάλου από τους νέους γίνεται τις περισσότερες φορές γιατί είναι εύκολο να μπεις στο πανεπιστήμιο, είναι σίγουρος μισθός, έχει πολλές μέρες διακοπών. Δεν αναδείχθηκε, μη συντεχνιακά, ποτέ όσο έπρεπε από τους ίδιους στα μάτια των πολιτικών και της κοινωνίας η σπουδαιότητα του αποτελέσματος της δουλειάς τους, όσο και ο βαθμός δυσκολίας υλοποίησης του.

Φταίνε γιατί μέσα στα παραπάνω δεν άκουσαν τα παιδιά ή όταν τα άκουγαν, έκαναν ότι άκουγαν παιδιά κι όχι πολίτες μιας εξελισσόμενης κοινωνίας. «Άσε αυτές τις ερωτήσεις τώρα, κοίτα να μάθεις το μάθημα σου να μου το πεις απ’ έξω αύριο που θα σε σηκώσω».

Φταίνε γιατί έπρεπε στον καθημερινό αγώνα τους να είναι οι πρωταγωνιστές κι όχι οι απαραίτητοι “παρκαδόροι” παιδιών. Αυτή τη διεκδίκηση εκείνοι έπρεπε να την κάνουν σημαία. Δεν είναι μόνο ο μισθός η σημαία καταξίωσης.

Φταίνε γιατί δε ζήτησαν από τους εαυτούς τους να αυτο-οργανωθούν σε διεθνές επίπεδο, ώστε να βρίσκονται σε διαρκή εγρήγορση της δικής τους εκπαίδευσης και εξειδίκευσης αλλά περιορίστηκαν σε τετριμμένα, παρωχημένα σεμινάρια και ημερίδες σχεδιαζόμενες από το εκάστοτε υπουργείο.

Φταίνε γιατί δεν αναγνώρισαν, εκ του αποτελέσματος, ότι στην κοινωνία φέρουν ατομική και συλλογική ευθύνη για τους ανθρώπους-πολίτες που δημιουργούν.

Προφανώς, το φταίξιμο δεν αφορά όλες κι όλους. Προφανώς, το κίνητρο για να γίνει κάποιος δάσκαλος ή δασκάλα δεν ήταν για όλους το προαναφερόμενο.

Προφανώς το πρόβλημα και το φταίξιμο δε βρίσκεται μόνο στην Ελλάδα.

Προφανώς, θα πρέπει να περιμένουμε θετικές αλλαγές στις κοινωνίες μας μόνο από ένα «άλλο» δημοτικό, από έναν «άλλο» δάσκαλο.

Όχι από την παιδεία γενικά και αόριστα. Από το δημοτικό.

Μέχρι τότε, προσδεθείτε…

*Ο Πάνος Μιχαλόπουλος είναι Partner στις UNITYFOUR CONSULTING και ARK ANALYTICS SOLUTIONS.