Γ. Στύλιος (Υφυπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων): «Περνάμε τον πρωτογενή τομέα στην ψηφιακή εποχή»

Δείγμα μιας υγιούς οικονομίας είναι ο ισχυρός πρωτογενής της τομέας, καθώς της επιτρέπει να έχει, όσο το δυνατόν, μικρότερη εξάρτηση από τρίτες χώρες σε βασικά αγαθά, ενώ ταυτόχρονα της δίνει τη δυνατότητα να παίξει καταλυτικό ρόλο σε εξαγωγές Π.Ο.Π. και όχι μόνο προϊόντων, συμβάλλοντας έτσι στην ενίσχυση του διεθνούς αποτυπώματος που φέρει το brand Made in Greece.

Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια η αγροτική μας πολιτική στηριζόταν αποκλειστικά στις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, δίχως να εστιάζει σε αναπτυξιακές δράσεις, με αποτέλεσμα η χώρα μας να σκοράρει πολύ χαμηλά σε επιδόσεις και να εφαρμόζει απαρχαιωμένες μεθόδους. Οι γεωπολιτικές αναταραχές, η δεκαετής οικονομική ύφεση, η έλευση της πανδημίας, αλλά και η ανάδυση ενός πολλά υποσχόμενου κλάδου, που ακούει στο όνομα αγροτεχνολογία,  οδηγούν τα Κράτη σε αύξηση των επενδύσεων που αφορούν την πρωτογενή παραγωγή και η Ελλάδα αναγνωρίζει πως είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χάσει.

Ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργος Στύλιος εξηγεί στο Fortune το σχέδιο δράσης της κυβέρνησης για την ενδυνάμωση του αγροδιατροφικού κλάδου, μιλά για τα κίνητρα που δίνονται για την είσοδο νέων επαγγελματιών, καθώς και για το πώς θα επιτευχθεί ταχύτερη και αποτελεσματικότερη απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων ενώ, όπως αποκαλύπτει, μέσα στις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να προκηρυχθεί ένα πρόγραμμα προϋπολογισμού 490 εκατ. ευρώ που αφορά τη Βιολογική Γεωργία.

Κ. Στύλιε, ο αγροδιατροφικός κλάδος, διαχρονικά, υπήρξε και εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να αποτελεί έναν από τους  πιο σημαντικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Πώς σκοπεύει να κινηθεί τα επόμενα χρόνια το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων;

Ο αγροδιατροφικός τομέας της χώρας συμβάλει, περίπου στο 4% του ΑΕΠ, ποσοστό πολύ μεγάλο σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Αν προστεθεί και η μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων, τότε η συμμετοχή του στην ανάπτυξη της χώρας αυξάνεται σε διψήφια ποσοστά. Την ίδια στιγμή, ο συνολικός πληθυσμός που εργάζεται στον αγροδιατροφικό τομέα ξεπερνά στη χώρα μας το 11%, όταν σε άλλες χώρες το ποσοστό αυτό είναι αρκετά χαμηλότερο.

Στόχος μας στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων η περαιτέρω αύξηση της συμβολής του πρωτογενούς τομέα. Στην επίτευξη του στόχου αυτού θα συμβάλει και το Στρατηγικό Σχέδιο που καταθέσαμε πρόσφατα για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) της περιόδου 2023-2027, σε συνδυασμό με πόρους ύψους σχεδόν 2 δισ. ευρώ που αφορούν τη Μεταβατική Περίοδο 2021-2022. 

Είναι κυβερνητική απόφαση ο διπλασιασμός των διατιθέμενων πόρων που προορίζονται για το αναπτυξιακό τμήμα της ΚΑΠ (Πυλώνας ΙΙ) το οποίο περιλαμβάνει ενισχύσεις κομβικών κλάδων του πρωτογενή τομέα, ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα. 

Σε αντίθεση με προηγούμενες περιόδους, γίνεται στροφή από τις επιδοτήσεις στις αναπτυξιακές δράσεις. Πλέον, ξεφεύγουμε από τη λογική των επιδοτήσεων που χαρακτήριζαν όλες τις προηγούμενες ΚΑΠ και δίνουμε μεγαλύτερο βάρος στο να βοηθήσουμε τους παραγωγούς, αλλά και τις επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τομέα να αναπτυχθούν, αυξάνοντας έτσι και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Συγκεκριμένα, το Σχέδιό μας ενισχύει: α) την παραγωγή προϊόντων που θα είναι ασφαλή και υγιεινά, β) τη στήριξη παραγωγικών επενδύσεων με φιλοπεριβαλλοντικό αποτύπωμα, γ) την ηλιακή ανανέωση του πρωτογενούς τομέα, δ) την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών στην παραγωγή, με στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας των εκμεταλλεύσεων και ε) την εκπαίδευση των αγροτών, προσφέροντας τους παράλληλα δωρεάν συμβουλές.

Τι είδους κίνητρα θα δοθούν προκειμένου να έρθουν νέοι αγρότες στον πρωτογενή τομέα; Οι επιδοτήσεις της τάξης των 40.000 ευρώ θεωρείτε ότι είναι αρκετές για να δελεάσουν τους νεοεισερχόμενους στον κλάδο; Τι feedback έχετε λάβει μέχρι στιγμής;

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε το στάδιο των αιτήσεων για το «Πρόγραμμα Νέων Γεωργών» συνολικού προϋπολογισμού 420 εκατ. ευρώ. Κατατέθηκαν 18.839 αιτήσεις, εκ των οποίων θα επωφεληθούν περίπου 12.000 δικαιούχοι, οι οποίοι θα πάρουν μία πολύ πιο γενναία επιδότηση (που φθάνει τα 40.000 ευρώ) σε σχέση με παλαιότερες δράσεις. Ειδικότερα, σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα θα δοθούν περίπου 140 εκατ. περισσότερα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο συγκεκριμένο πρόγραμμα κάναμε πράξη όλα όσα λέγαμε για επιτάχυνση των διαδικασιών, αφού δεν δώσαμε παράταση για νέες αιτήσεις, όπως συνηθιζόταν για τις περισσότερες δράσεις. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να επιταχυνθεί η αξιολόγηση των αιτήσεων – η οποία σημειωτέον θα γίνει ηλεκτρονικά – και συνεπώς να καταβληθούν ταχύτερα τα χρήματα στους νέους γεωργούς. Στόχος μας είναι να έχει ολοκληρωθεί το πρόγραμμα μέσα σε διάστημα 6-7 μηνών, ενώ παλαιότερα απαιτούνταν από 9 μέχρι και 14 μήνες.

Φιλοδοξούμε, μάλιστα, στη νέα προγραμματική περίοδο να βγάλουμε ακόμη δύο προκηρύξεις προγραμμάτων που απευθύνονται σε νέους γεωργούς. Δεν είναι τυχαίο ότι φροντίσαμε να αυξήσουμε τους πόρους που πηγαίνουν σε νέους γεωργούς στο 3% του συνολικού προϋπολογισμού της ΚΑΠ από 2% που ήταν την προηγούμενη προγραμματική περίοδο.

Ποιες οι κινήσεις του Υπουργείου για να μπορέσουν να παραχθούν προϊόντα υψηλότερης αξίας από τους παραγωγούς; 

Προς την κατεύθυνση αυτή, ενδυναμώνουμε την αγροτική εκπαίδευση και κατάρτιση, δημιουργώντας ένα σύγχρονο σύστημα, το AKIS (Σύστημα Γεωργικής Γνώσης και Καινοτομίας). Αυτό, καλύπτει τις ανάγκες των παραγωγών και λειτουργεί σε τρία επίπεδα: εκπαίδευση, έρευνα και παροχή δωρεάν συμβουλευτικών υπηρεσιών. Ενδυναμώνουμε έτσι τη δημιουργικότητα και τη μάθηση και σε συνδυασμό με τη χρήση των σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών, αυξάνουμε την ποιότητα του τελικού παραγόμενου προϊόντος. 

Υπάρχουν αντίστοιχες δράσεις από το Υπουργείο, έτσι ώστε να προετοιμαστεί καλύτερα η νέα γενιά αγροτών-επιχειρηματιών;

Για εμάς έχει ιδιαίτερη αξία ο ψηφιακός μετασχηματισμός του αγροτικού τομέα. Είναι γνωστό εξάλλου ότι η Κυβέρνησή μας έχει θέσει στις βασικές της προτεραιότητες την ψηφιακή μετάβαση.

Παράλληλα με τα παραπάνω, προωθούμε σημαντικά έργα, όπως: α) το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κεντρικής Γεωπληροφοριακής Υποδομής του ΥΠΑΑΤ, β) το Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Ελέγχων του Αγροδιατροφικού Τομέα, γ) την Αναβάθμιση του Μητρώου Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων-ανάπτυξη Υπηρεσιών Διαλειτουργικότητας με άλλους φορείς και Υπουργεία και δ) τον Ανασχεδιασμό Διαδικασιών του ΥπΑΑΤ και την καταγραφή αναγκών ψηφιοποίησης

Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι αυτή τη στιγμή η κλιματική κρίση, σε τι βαθμό μπορεί να μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του κλάδου;

Ένα θέμα στο οποίο δίνει ιδιαίτερη έμφαση η κυβέρνηση και που ανέδειξε πρόσφατα ο Πρωθυπουργός στη Διάσκεψη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, είναι η Κλιματική Κρίση. Πρόκειται για μία οικουμενική πρόκληση, τις συνέπειες της οποίας τις βιώνουμε ήδη. Ειδικότερα, η μεγαλύτερη πρόκληση που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η ευρωπαϊκή γεωργία και η Οικονομία γενικότερα, θα είναι η κλιματική μετάβαση.

Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζουμε και υλοποιούμε, έγκαιρα, αλλαγές στον τρόπο που η Ελλάδα παράγει, επεξεργάζεται και καταναλώνει τρόφιμα. Δίνουμε προτεραιότητα στη βιολογική παραγωγή και στην εφαρμογή πρακτικών που συνδέονται με τη Γεωργία Ακριβείας. Η δημιουργία βιώσιμων συστημάτων τροφίμων και υγιεινών διατροφικών προτύπων είναι απαραίτητη για την επίτευξη της Πράσινης Συμφωνίας και των στόχων της Συνθήκης του Παρισιού για το κλίμα. Και όχι μόνο.

Οι δράσεις που έχουμε σχεδιάσει ως Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αφορούν:  

-Την ασφάλεια και υγιεινή των τροφίμων

-Την Υγεία των ζώων και των φυτών

-Την επισιτιστική επάρκεια

-Τις βιώσιμες πρακτικές μεταποίησης

-Τη μείωση της σπατάλης των τροφίμων

-Την αντιμετώπιση της απάτης στον τομέα των τροφίμων 

Οι εν λόγω Στρατηγικές εξειδικεύονται σε:

-Μείωση χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων

-Μείωση χρήσης λιπασμάτων 

-Αύξηση των εκτάσεων της βιολογικής γεωργίας

-Πρόσβαση σε ταχύ ευρυζωνικό διαδίκτυο στις αγροτικές περιοχές

-Μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από την κτηνοτροφία

-Υποστήριξη του Συστήματος AKIS

Η Ελλάδα έχει κακό παρελθόν σε ότι αφορά την έγκαιρη απορρόφηση, αλλά και την ορθή χρήση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Με ποιον τρόπο θα διασφαλίσετε αυτή τη φορά ότι και τα χρήματα θα απορροφηθούν και θα κατανεμηθούν σωστά;

Την τελευταία τριετία πραγματοποιήσαμε ευρεία διαβούλευση, με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς σε όλη την Ελλάδα προκειμένου να διαμορφώσουμε το ελληνικό Στρατηγικό Σχέδιο για τη νέα ΚΑΠ, ένα σχέδιο το οποίο θα επηρεάσει την αγροτική οικονομία της χώρας για την επόμενη δεκαετία. 

Καταρχάς θα πρέπει να υπογραμμίσω πως, χάρη στις προσπάθειες του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, καταφέραμε να είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που δεν θα υποστεί μείωση των πόρων. O προϋπολογισμός παραμένει σχεδόν στα επίπεδα της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου, στα 19,3 δισ. ευρώ.

Προγραμματίσαμε στοχευμένες δράσεις ανά τομέα που θέλουμε να ενισχύσουμε, στοχεύοντας παράλληλα σε πιο απλές, διαφανείς και γρήγορες διαδικασίες, ώστε τα προγράμματα να μην βγαίνουν εκτός χρονοδιαγράμματος και οι δικαιούχοι να επωφελούνται από τα ευρωπαϊκά κονδύλια όσο ταχύτερα γίνεται. Ήδη, όπως προανέφερα, το κάναμε πράξη στο «Πρόγραμμα των Νέων Γεωργών», όπου καταργήσαμε τον φυσικό φάκελο.

Ποια είναι τα σημαντικότερα  έργα που τρέχει αυτή τη στιγμή το Υπουργείο, τι τάξεως είναι και ποιος ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησής τους;

Εντός των επόμενων εβδομάδων θα προκηρύξουμε ένα πρόγραμμα προϋπολογισμού 490 εκατ. ευρώ που αφορά τη Βιολογική Γεωργία. 

Επιπρόσθετα, από τις υπόλοιπες δράσεις της Μεταβατικής Περιόδου που θα τρέξουν την επόμενη χρονιά έχουμε:

-Εξισωτική αποζημίωση (€424 εκατ.)

-Σχέδια Βελτίωσης (ψηφιακές & πράσινες επενδύσεις) (€180 εκατ.)

-Μείωση των νιτρικών στη Γεωργία (€150 εκατ.)

-Δασώσεις (€90 εκατ.)

-Προώθηση ιδιωτικών επενδύσεων – Leader (€60 εκατ.)

-Αποκατάσταση παραγωγικού δυναμικού (€45 εκατ.)

-Ευζωία παραγωγικών ζώων (€45 εκατ.)

-Αγροτική Οδοποιία (€43 εκατ.)

-Πιστοποίηση – Σήματα Ποιότητας (€41 εκατ.)

-Εγγειοβελτιωτικά (€40 εκατ.)

-Νέα ευέλικτα χρηματοδοτικά εργαλεία μικρο-πιστώσεων (€21,5 εκατ.)

-Πιλοτική εφαρμογή Ταμείου Σταθεροποίησης Εισοδήματος Παραγωγών (€9,5 εκατ.)

-Αντιπαγετική, αντιχαλαζική προστασία (€8 εκατ.)