Η Gallery Skoufa πήγε Μύκονο
Ο Γιάννης Καλλιγάς μιλάει στο Fortune για την τέχνη με στόχο την προώθηση των Ελλήνων καλλιτεχνών σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Από την Αναστασία Παρετζόγλου*
Μικρός ήθελε να γίνει μάγος αλλά σύντομα συνειδητοποίησε ότι δεν ήταν αρκετά γρήγορος στα χέρια. Μπορεί να μην έγινε ο Έλληνας Γιούρι Γκέλερ, αλλά τον κέρδισε η μαγεία της τέχνης. Εγγονός του Μαρίνου Καλλιγά, γνωστού βυζαντινολόγου και πρώτου διευθυντή της Εθνικής Πινακοθήκης, αλλά και του Γιάννη Μαϊλλη από την πλευρά της μητέρας του, ερασιτέχνη φωτογράφου, που φωτογραφίες του εκτίθενται στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου, ο Γιάννης Καλλιγάς έκανε ότι μπορούσε για να αποφύγει την οικογενειακή παράδοση.
Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στην Αμερική, οικονομικά στο πανεπιστήμιο του Μποκόνι στο Μιλάνο, γρήγορα όμως συνειδητοποίησε ότι η τέχνη είναι το πεπρωμένο του…
Ανέλαβε τα ηνία της Gallery Skoufa το 2010. Οι αλλαγές είναι ήδη ορατές. Εκθέσεις καλλιτεχνών όπως του Τάσου Μαντζαβίνου, του Τάσου Παυλόπουλου, του Micha, του Παγκράτη Παγκρατίδη, των Greek Designers εστιάζουν στη σύνδεση της ελληνικής παράδοσης και των σύγχρονων τάσεων.
Στόχος του, η προβολή της σύγχρονης ελληνικής τέχνης σε ένα ευρύ πολυπολιτισμικό κοινό, με αφετηρία όχι μόνο την οδό Σκουφά αλλά και την άρτι αφιχθείσα στο νησί των ανέμων «Gallery Skoufa Mykonos».
Πότε ξεκίνησε την λειτουργία της η Gallery Skoufa;
Η Γκαλερί ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 1981 από τη μητέρα μου Ελένη Καλλιγά και δύο φίλες της, οι οποίες στην συνέχεια αποχώρησαν.
Τυχαία επελέγη ο οδός Σκουφά;
Στην οδό Σκουφά 4 βρισκόταν το πατρικό σπίτι της μητέρας μου.
Ποια ήταν η φιλοσοφία της ιδρύτριας;
Να δημιουργηθεί ένας χώρος εφαρμοσμένης τέχνης. Γι ’αυτό και υλοποιήθηκαν διάφορα αντικείμενα από τους καλλιτέχνες. Για πρώτη φορά έγινε μεταξοτυπία σε πλεξιγκλάς του Τσαρούχη με έναν νέο-άγγελο και από τις δύο όψεις, μεταξοτυπία σε δίσκους από τους Βασιλείου, Τσαρούχη και Μυταρά, δύο σχέδια – πιάτα του Γιάννη Μόραλη, μεταξοτυπίες του Andy Warhol, σκάκι της Ναταλίας Μελά, γλυπτά τον Lalane και του Berocal και πολλά άλλα.
Ποιοι καλλιτέχνες ήταν οι αγαπημένοι της εποχής;
Από τους αγαπημένους της μητέρας μου ήταν ο Τσαρούχης με τον οποίο γνωρίστηκαν στο Παρίσι όταν σπούδαζε εκεί. Αλλά και ο Χατζηκυριάκος Γκίκας, τον οποίο θυμάμαι ότι είχαμε φιλοξενήσει ένα καλοκαίρι στο σπίτι μας στο Πόρτο Ράφτη μετά το θάνατο της γυναίκας του. Ο Βασίλειου, ο Μόραλης, ο Νικολάου ήταν όλοι στενοί οικογενειακοί φίλοι, και αγαπημένα μας πρόσωπα. Αλλά και ο Σκλάβος, ο Εγγονόπουλος, ο Μποστ ο Μηνάς ήταν αγαπημένοι καλλιτέχνες που εκθέσεις τους φιλοξενούσε η Γκαλερί.
Πώς ήταν διαμορφωμένη η αγορά εικαστικής τέχνης το ‘80; Ο κόσμος αγόραζε από αγάπη για συγκεκριμένους καλλιτέχνες ή με στόχο να δημιουργεί συλλογές;
Τότε είχαν ξεκινήσει αρκετοί νέοι συλλέκτες. Κάποιοι ξεκίνησαν να δημιουργούν μικρές συλλογές και άλλοι πολύ πιο φιλόδοξες. Πολλοί όμως ήθελαν να φτιάξουν τα σπίτια τους και να έχουν κάποιο έργο επώνυμου καλλιτέχνη.
Υπήρχε τότε η λογική της «επένδυσης», με την έννοια ότι αγοράζω σήμερα για να μεταπωλήσω σε υψηλότερη τιμή στο μέλλον;
Μεγάλος αριθμός πελατών έβλεπε τις αγορές αυτές σαν επένδυση. Άλλωστε γι’ αυτό τον λόγο βγήκαν πολλά έργα στην αγορά και άρχισαν οι δημοπρασίες. Παλαιότερα τα έργα άλλαζαν πολύ πιο δύσκολα ιδιοκτήτες.
Ποιος ή ποιοι καλλιτέχνες ήταν ψηλά στο χρηματιστήριο της εικαστικής τέχνης τις δεκαετίες ’60, ’70, ’80?
Τσαρούχης και Γκίκας από τη γενιά του ’30.
Μικρός, φαντάζομαι, σύχναζες στη Γκαλερί. Τι σε εντυπωσίαζε;
Δεν πήγαινα συχνά στη Γκαλερί, μόνο στα εγκαίνια όπου έβλεπα τους καλλιτέχνες και διάφορους γνωστούς της Αθηναϊκής κοινωνίας. Με εντυπωσίαζε το πώς μερικά έργα καθήλωναν κάποιους ανθρώπους.
Είχες ζητήσει να μην πουληθεί κάποιο έργο, γιατί το «αγάπησες» ή γιατί πίστεψες από μικρός ότι θα έχει τεράστια αξία στο μέλλον;
Πολύ μικρός είχα δει σε μια ομαδική έκθεση της Γκαλερί μια νεκρή φύση του Δασκαλάκη και την αγόρασα με το χαρτζιλίκι μου. Από αξίες δεν καταλάβαινα πολλά τότε, αλλά έχω αρκετά αγαπημένα έργα που δε θα ήθελα να πουληθούν.
Υπάρχει κάποιο περιστατικό που σου έχει μείνει από εκείνα τα χρόνια;
H μεγάλη έκθεση του Γιάννη Τσαρούχη με έργα από τη Συλλογή Ιόλα, κατά την οποία συναντήθηκαν ύστερα από 30 χρόνια και εκεί συμφιλιώθηκαν μπροστά στις κάμερες. Είχαν να μιλήσουν άλλα τόσα χρόνια.
Ποια είναι η γνώμη σου για τον Ιόλα;
Ο Ιόλας ήταν εξαιρετικά σημαντικός, οι γκαλερί στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη άφησαν εποχή, προώθησε πάρα πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες, κυρίως ξένους, αλλά και Έλληνες. Το σπίτι του στην Αγία Παρασκευή, με ότι είχε μέσα, θα μπορούσε να είχε γίνει ένα μοναδικό μουσείο στο κόσμο.
Υπάρχει Έλληνας γκαλερίστας / γκαλερίστρια που θαυμάζεις και γιατί;
Την Μαρίνα Ηλιάδη της Gallery Bernier γιατί κάνει σωστή, επαγγελματική δουλειά.
Αλήθεια, μικρός τι ήθελες να γίνεις όταν θα μεγαλώσεις;
Ήθελα να γίνω μάγος. Μου είχαν χαρίσει ένα kit αλλά δεν ήμουν αρκετά γρήγορος με τα χέρια. Μπορεί να μην κατάφερα να γίνω μάγος αλλά τουλάχιστον είμαι μέσα στη μαγεία της τέχνης. Και αυτό με διασκεδάζει αφάνταστα!
Οι σπουδές σου, όμως, δεν έχουν σχέση με την τέχνη…
Όντως. Σπούδασα πολιτικός μηχανικός στις Η.Π.Α. και μετά οικονομικά στο πανεπιστήμιο του Μποκόνι στο Μιλάνο. Από τότε που ξεκίνησα όμως να δραστηριοποιούμαι στον επαγγελματικό χώρο σαν μηχανικός, υπήρχε στο υποσυνείδητο μου η απασχόληση στον χώρο της τέχνης.
Ποια ήταν η πιο σημαντική συμβουλή που σου έδωσε η μητέρα σου;
Η καλύτερη συμβουλή της μητέρα μου ήταν «ότι κάνω να το κάνω με κέφι».
Πότε ανέλαβες τα ηνία της γκαλερί;
Αρχές του 2010.
Ποια είναι η φιλοσοφία σου αλλά και η στρατηγική που ακολουθείς;
Ουσιαστικά, ακολουθώ το ένστικτό μου. Δείχνω δουλειές που πραγματικά μου αρέσουν και βλέπω κάτι ιδιαίτερο και ξεχωριστό μέσα σ’ αυτές. Αυτό μπορεί να είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από καλλιτέχνη σε καλλιτέχνη κάθε φορά. Στόχος μου είναι η προώθηση Ελλήνων καλλιτεχνών στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Εικαστική τέχνη και οικονομική κρίση: Τι άλλαξε;
Η οικονομική κρίση έχει κάνει το αγοραστικό κοινό κάπως διστακτικό και σκεπτικό.
Έχουν πέσει ο τιμές;
Οι τιμές ως επί το πλείστον έχουν πέσει, βέβαια ανάλογα τον καλλιτέχνη. Εννοείται πως πάντα υπάρχουν οι σταθερές αξίες των καταξιωμένων καλλιτεχνών. Επίσης, υπάρχουν ταλαντούχοι νέοι με πολύ προσιτές τιμές.
Λίγοι έχουν βγει αλώβητοι από την κρίση. Αυτό όμως έχει ως θετικό αποτέλεσμα ότι διορθώθηκε μια υπερβολή ως προς τις τιμές. Επίσης, αρκετοί καλλιτέχνες που είχαν επαναπαυθεί, τώρα προσπαθούν περισσότερο.
Η αλήθεια είναι ότι ποτέ η τέχνη δεν αποτελούσε είδος πρώτης ανάγκης, πόσο μάλλον, σήμερα…
Η τέχνη μπορεί να μην είναι είδος πρώτης ανάγκης αλλά αφού ο άνθρωπος ικανοποιήσει τις βασικές του ανάγκες, έρχεται η τέχνη να δώσει απαντήσεις στα υπαρξιακά του διλλήματα και όχι μόνο.
Η τέχνη καλυτερεύει το περιβάλλοντα χώρο μας, την ποιότητα της ζωής μας, μας φτιάχνει τη διάθεση και μας εμπνέει. Είναι ο χώρος που η φαντασία μας μπορεί να αφεθεί εντελώς ελεύθερη και να πειραματιστεί όσο θέλει. Χωρίς τη τέχνη δε θα ήμασταν ολοκληρωμένοι άνθρωποι!
Τι σχέση αναπτύσσει ο Έλληνας σήμερα με την εικαστική τέχνη;
Αρκετός κόσμος έχει επιδερμική σχέση αλλά υπάρχουν και αρκετοί που είναι πολύ ενημερωμένοι και γνωρίζουν σε βάθος το αντικείμενο.
Φέτος το καλοκαίρι, η Gallery Skoufa πήγε Μύκονο. Στόχος σου είναι οι Έλληνες δυνητικοί πελάτες ή οι ξένοι;
Στόχος είναι κυρίως οι ξένοι που επισκέπτονται το νησί. Νομίζω πως στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, σε συνδυασμό με την αυξημένη ανταγωνιστικότητα σε όλους τους κλάδους, είμαστε υποχρεωμένοι να γίνουμε πιο εξωστρεφείς και πιο ανοιχτοί σε νέα ξεκινήματα. Γιατί όχι και στον χώρο της τέχνης, λοιπόν, αφού η Ελλάδα ξεχώριζε για την τέχνη της πάντα. Όταν ο πλανήτης έχει γίνει ένα μικρό χωριό και οι επικοινωνίες είναι τόσο άμεσες, θα ήταν στρουθοκαμηλισμός να μην προσπαθήσουμε να απευθυνθούμε σ’ ένα πιο ευρύ κοινό.
Φωτογραφία – Ζωγραφική – Γλυπτική – Κόσμημα: Πώς «παντρεύονται» όλα κάτω από την ίδια στέγη;
Όλα είναι τέχνη και νομίζω ότι όχι μόνο δένουν πολύ ωραία μαζί, αλλά και αποτελούν ένα πιο ενδιαφέρον σύνολο για όσους επισκέπτονται τη Γκαλερί. Στην Γκαλερί στην Αθήνα έχουμε και ένα μόνιμο art shop στον επάνω όροφο. Εκεί μπορεί κανείς να βρει αντικείμενα σε πολύ λογικές τιμές. Αρκετοί καλλιτέχνες για να «σπάσουν» τη μονοτονία της βασικής τους δουλειάς είτε αυτή είναι ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, κάνουν κάτι συναφές για να «ξεκουράσουν» τα χέρια και το μυαλό τους. Πολλά από αυτά τα παρουσιάζουμε στο art shop και μπορούν να αποτελέσουν ένα υπέροχο δώρο, εντελώς μοναδικό και από τα χέρια ενός γνωστού δημιουργού, χωρίς να έχει τις τιμές των έργων ή των γλυπτών. Με 100 και 150 ευρώ μπορεί κανείς να βρει πολύ ωραία πράγματα.
Ζητούν οι πελάτες γνώμη ή συμβουλή όταν θέλουν αν αγοράσουν ένα έργο; Και πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι να τους τη δώσεις;
Οι πελάτες ζητούν πάντα την γνώμη μου και προσπαθώ να τους καθοδηγήσω με αντικειμενικότητα και ειλικρίνεια. Το βρίσκω αρκετά εύκολο να τους μιλήσω ανοιχτά, αφού η τέχνη δεν έχει μυστικά. Απλά τους βοηθάω να καταλάβουν αν τους αρέσει κάτι αρκετά ή όχι, δείχνοντας έναν άλλον τρόπο, τον δικό μου τρόπο να δουν το έργο.
Σίγουρα, παρακολουθείς ξένους καλλιτέχνες. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου;
Παρακολουθώ συνεχώς μέσω Internet, περιοδικών και ταξιδιών σε διεθνείς εκθέσεις και Μουσεία αλλά και σε άλλες Γκαλερί. Οι αγαπημένοι μου είναι ο Raqib Shaw και ο Anselm Kiefer.
Η Gallery Skoufa Mykonos , βρίσκεται στην οδό Δήλου 12 και Καλογερά, μεταξύ της Alpha Bank στο Ματογιάννη και του εστιατορίου Katrin.
* H Αναστασία Παρετζόγλου είναι brand manager του Fortune
