Γιάννης Μαστρογεωργίου: Οι κατακλυσμιαίες αλλαγές στον πλανήτη «ζητούν» να αλλάξει ο τρόπος προσέγγισης του μέλλοντος
Σε φάση μετάβασης σε έναν νέο, πολύ διαφορετικό κόσμο, με μετατοπίσεις γεωπολιτικής ισχύος, σημαντικές δημογραφικές αλλαγές και ισχυρές προκλήσεις στο επίπεδο της ενέργειας, της κλιματικής κρίσης και της τεχνολογίας, βρίσκεται σήμερα η ανθρωπότητα, γεγονός που επιτάσσει να διαφοροποιήσουμε τον ίδιο τον τρόπο, με τον οποίο προσεγγίζουμε και αντιμετωπίζουμε το μέλλον.
Την εκτίμηση αυτή, σε μια περίοδο που το διαφαινόμενο τέλος της πανδημίας λειτούργησε ως προοίμιο ενός πολέμου, διατύπωσε σήμερα, από το βήμα του 7ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, ο Γιάννης Μαστρογεωργίου, ειδικός γραμματέας Προοπτικής Διερεύνησης (Strategic Foresight) στην προεδρία της ελληνικής κυβέρνησης.
«Το μέλλον χρειάζεται να το αντιμετωπίσουμε ως mindset (τρόπο σκέψης) και όχι ως time frame, δηλαδή ως έναν χρονικό ορίζοντα. Δεν υπάρχει γραμμική εξέλιξη του μέλλοντος, δεν είναι δεδομένο και αυταπόδεικτο ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Χρειάζεται να εντάξουμε στη νοοτροπία μας ότι το «business as usual» τελείωσε, ότι το «back to normal» του 2017, του 2018 ή του 2019 πρέπει να το ξεχάσουμε και να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες» επισήμανε ο κ. Μαστρογεωργίου.
Πρόσθεσε ότι, επειδή το μέλλον δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί, μπορούμε να το δομήσουμε πολύ καλύτερο. «Έχουμε επίσης τη δυνατότητα να δανειστούμε από το μέλλον, να δανειστούμε τις καλές εξελίξεις, που εμείς θέλουμε να δούμε να συμβαίνουν και να τις επιδιώξουμε» σημείωσε και συμπλήρωσε πως, σε μια περίοδο κατακλυσμιαίων αλλαγών, το strategic foresight, που προσπαθεί να ανιχνεύσει με τον βέλτιστο τρόπο τις πιθανές τάσεις και να διασφαλίσει καλύτερη προετοιμασία για το μέλλον, εξετάζοντας εναλλακτικά σενάρια με βάση το «what if» (τι θα συνέβαινε αν), αποτελεί καινοτομία στη δημόσια διοίκηση, την πολιτική και τον τρόπο σκέψης και δημιουργίας πολιτικών.
Προς αυτή την κατεύθυνση, προ διμήνου συγκροτήθηκε, όπως υπενθύμισε, με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού η νέα ειδική γραμματεία μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, που σε συνεργασία και με διεθνείς οργανισμούς, όπως η ΕΕ, ο ΟΟΣΑ και η UNESCO προσπαθεί να ανιχνεύσει τάσεις του μέλλοντος, μεγατάσεις και τα λεγόμενα «ασθενή μηνύματα» (weak signals).
Έξι πεδία στα οποία η μετάβαση «βαθαίνει»
Ο κ. Μαστρογεωργίου παρουσίασε ακόμα έξι πεδία, στα οποία διαδραματίζεται μεγάλο μέρος της διαδικασίας της μετάβασης σε έναν νέο κόσμο: ενέργεια, κλιματική κρίση, γεωπολιτική μετατόπιση ισχύος, κατακερματισμός του παγκόσμιου σκηνικού, δημογραφικό, εξέλιξη της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης.
Στο πεδίο της γεωπολιτικής επισήμανε ότι η σημαντικότερη κατά τη γνώμη του μετατόπιση ισχύος πραγματοποιείται μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. «Μεγάλοι διεθνείς οργανισμοί και φορείς χρειάζεται να προετοιμαστούν για έναν μεταβαλλόμενο νέο κόσμο, με μετατόπιση της γεωπολιτικής ισχύος -και για λόγους δημογραφικούς- προς τη Νοτιοανατολική Ασία» σημείωσε. Σε ό,τι αφορά την κλιματική κρίση, επισήμανε ότι και η Ελλάδα -όπως και όλη η Νοτιοανατολική Μεσόγειος- θα βρεθεί σε δύσκολη κατάσταση, ενώ στο πεδίο του δημογραφικού εκτίμησε: «Δεν θα είναι ισομερής η εξέλιξη των δημογραφικών αλλαγών σε όλον τον πλανήτη. Στην Ευρώπη και τον δυτικό κόσμο ο πληθυσμός θα φθίνει, ενώ αντίθετα στις χώρες της Αφρικής θα υπάρξει ραγδαία αύξηση. «Μέχρι το 2050 υπολογίζεται πως θα υπάρχουν στην Αφρικανή ήπειρο 2 δισ. κάτοικοι και αν οι συνθήκες δεν είναι καλές και δεν υπάρχει ασφάλεια και ανάπτυξη, θα αναγκαστούν να μετοικήσουν αλλού» σημείωσε.
Για την εξέλιξη της τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης, ο κ. Μαστρογεωργίου επισήμανε πως αυτή δεν θα επηρεάσει απλά και μόνο την παραγωγή και την ανάπτυξη, αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο: «Οι σχέσεις μας με τις έξυπνες μηχανές και τον αλγόριθμο μπαίνουν σε νέο στάδιο. Θα κληθούμε να απαντήσουμε τι μας διαφοροποιεί από τις μηχανές, να βάλουμε στο πλάι την αντιπαλότητα με τον αλγόριθμο. Κατά τον Τιμ Κουκ της Apple, η τεχνολογία μπορεί να κάνει εξαιρετικά πράγματα, αλλά δεν την ενδιαφέρει να κάνει τίποτα. Αυτό (το τι θα κάνει) είναι ζήτημα δικό μας, θέμα ορισμού της σχέσης μας με τη μηχανή» κατέληξε ο κ. Μαστρογεωργίου.
