Γιατί οι Αμερικανοί δεν εμπιστεύονται το σύστημα εκλογής των υποψήφιων Προέδρων

Περισσότεροι από τους μισούς Αμερικανούς ψηφοφόρους πιστεύουν πως το σύστημα το οποίο χρησιμοποιούν τα πολιτικά κόμματα στις Ηνωμένες Πολιτείες για να επιλέξουν τους υποψηφίους τους για το Λευκό Οίκο είναι “στημένο” και περισσότεροι από τα δύο τρίτα θέλουν να δουν τη διαδικασία να αλλάζει, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Reuters/Ipsos.

Τα αποτελέσματα αντανακλούν επίσης τα παράπονα που έχουν διατυπώσει ο επικρατέστερος για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών Ντόναλντ Τραμπ και ο διεκδικητής του χρίσματος των Δημοκρατικών Μπέρνι Σάντερς πως το σύστημα αυτό στρέφεται εναντίον τους και ευνοεί τους υποψηφίους που έχουν στενούς δεσμούς με τα κόμματά τους – μια κριτική που έχει προκαλέσει μια πανεθνική δημόσια συζήτηση για το κατά πόσον η διαδικασία είναι δίκαιη.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μία από τις ελάχιστες χώρες που δίνουν στους ψηφοφόρους λόγο για το ποιος θα μπορούσε να τα καταφέρει στις προεδρικές εκλογές. Όμως το σύστημα των προκριματικών εκλογών από πολιτεία σε πολιτεία, των συνελεύσεων (caucus) και των διασκέψεων είναι πολύπλοκο. Οι αναμετρήσεις ήταν πάντα κομματικά γεγονότα και ενώ η λαϊκή ψήφος έχει αυξήσει την επιρροή της από τα μέσα του 20ού αιώνα, τα κόμματα διαθέτουν ακόμη σημαντική επιρροή.

Ένα παράδοξο του συστήματος των ΗΠΑ –και εκεί όπου τα κόμματα διαγκωνίζονται– είναι η χρησιμοποίηση αντιπροσώπων, κομματικών μελών που ορίζονται για την υποστήριξη των διεκδικητών στις αντίστοιχες διασκέψεις τους, συνήθως με βάση τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας. Τα κόμματα αποφασίζουν το πώς ορίζονται οι αντιπρόσωποι σε κάθε πολιτεία, με τους Ρεπουμπλκανούς και τους Δημοκρατικούς να έχουν διαφορετικούς κανόνες.

Οι προσωπικές απόψεις των αντιπροσώπων μπορούν να παίξουν ρόλο στις διασκέψεις των κομμάτων, αν η αναμέτρηση είναι πολύ αμφίρροπη – ένα θέμα που έχει γίνει πολύ επίμαχο στην τρέχουσα πολιτική συγκυρία.

Μια άλλη επιπλοκή είναι ότι οι πολιτειακές κυβερνήσεις έχουν διαφορετικούς κανόνες για το κατά πόσον οι ψηφοφόροι πρέπει να εγγράφονται ως κομματικά μέλη προκειμένου να συμμετάσχουν στη διαδικασία. Σε ορισμένες πολιτείες, τα κόμματα περιορίζουν την επιλογή των αντιπροσώπων σε μικρές κοινότητες κομματικών ελίτ, όπως έκανε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στο Κολοράντο φέτος.

«Θα προτιμούσα το σύστημα ένας άνθρωπος μία ψήφος», δήλωσε ο Ρόις Γιανγκ, 76 ετών, κάτοικος του Σοσάιτι Χιλ στη Νότια Καρολίνα, ο οποίος υποστηρίζει την υποψήφια για το χρίσμα των Δημοκρατικών Χίλαρι Κλίντον. «Η διαδικασία είναι εξαιρετικά ατελής».

Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα ξιφουλκήσει εναντίον των κανόνων, τους οποίους μερικές φορές χαρακτηρίζει αντιδημοκρατικούς. Αφού το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Κολοράντο έδωσε όλους τους αντιπροσώπους του στον Τεντ Κρουζ, για παράδειγμα, ο Τραμπ έγραψε ένα πύρινο άρθρο στην Wall Street Journal λέγοντας ότι «το σύστημα στήνεται από μέλη του κόμματος με αντιπροσώπους ‘διπλούς πράκτορες’ που απορρίπτουν την απόφαση των ψηφοφόρων».

Ο επικεφαλής της Εθνικής Επιτροπής των Ρεπουμπλικανών Ράινς Πρίμπους χαρακτήρισε τα παράπονα του Τραμπ “ρητορικά” και είπε πως οι κανόνες δεν θα αλλάξουν πριν από τη διάσκεψη των Ρεπουμπλικανών που θα διεξαχθεί τον Ιούλιο.

Ο Τραμπ κέρδισε χθες τις προκριματικές εκλογές σε πέντε βορειοανατολικές πολιτείες – στην Πενσιλβάνια, στο Μέριλαντ, στο Ντελαγουέρ, στο Κονέτικατ και στο Ρόουντ Άιλαντ. Ο δισεκατομμυριούχος από τη Νέα Υόρκη διαθέτει 950 εκλέκτορες έναντι 560 του Κρουζ, ενός γερουσιαστή από το Τέξας, και 153 του Κέισικ, του κυβερνήτη του Οχάιο, σύμφωνα με το Ασοσιέτεντ Πρες. Συνολικά 1.237 εκλέκτορες απαιτούνται προκειμένου να εξασφαλιστεί το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών.

Στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών, ο Σάντερς, γερουσιαστής από το Βερμόντ, έχει εκφράσει τη διαφωνία του με την κομματική χρήση των υπερ-αντιπροσώπων (superdelegates), των εκατοντάδων επίλεκτων κομματικών μελών που μπορούν να υποστηρίξουν όποιον θέλουν στη διάσκεψη και οι οποίοι φέτος υποστηρίζουν στη συντριπτική πλειονότητά τους τη Χίλαρι Κλίντον.

Η Κλίντον έχει τονίσει κατ΄επανάληψη με έμφαση ότι υπερισχύει του Σάντερς τόσο σε σύνολο ψήφων όσο και σε αντιπροσώπους που δεσμεύονται από το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, γεγονός που καθιστά άκυρες τις διαμαρτυρίες του για τους υπερ-αντιπροσώπους.

Την Τρίτη η πρώην υπουργός Εξωτερικών κέρδισε στην Πενσιλβάνια, στο Μέριλαντ, στο Ντελαγουέρ και στο Κονέτικατ, ενώ ο Σάντερς κέρδισε στο Ρόουντ Άιλαντ. Η Κλίντον προηγείται του Σάντερς με 2.141 εκλέκτορες έναντι 1.321 του γερουσιαστή από το Βερμόντ, σύμφωνα με το AP, ενώ απαιτούνται 2.383 εκλέκτορες για να κερδίσει το χρίσμα.

Ο Σάντερς έχει επικρίνει επίσης τους επικεφαλής του κόμματος για το ότι δεν διεξήγαγαν αρκετά τηλεοπτικά ντιμπέιτ σε ώρες μεγάλης τηλεθέασης και είπε, προτού ξεκινήσει μια σειρά προκριματικών ανοικτών μόνο σε μέλη του Δημοκρατικού Κόμματος αυτόν τον μήνα, πως “οι ανεξάρτητοι έχουν χάσει το δικαίωμά τους να ψηφίζουν”, αναφερόμενος σε έναν αποκλεισμό ψηφοφόρων που έτειναν να τον υποστηρίξουν.

Αξιωματούχος της Εθνικής Επιτροπής των Δημοκρατικών δεν ήταν άμεσα διαθέσιμος για σχολιασμό.

Ο Λάρι Σάμπατο, διευθυντής του Κέντρου για την Πολιτική του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια, δήλωσε πως το σύστημα επιλογής των υποψηφίων για τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ θα μπορούσε να βελτιωθεί σε διάφορους τομείς, αλλά σημείωσε πως ο έλεγχος που ασκεί η ηγεσία του κόμματος συνήθως γίνεται θέμα μόνο όταν η εσωκομματική αναμέτρηση είναι αμφίρροπη.

«Η λαϊκή ψήφος συνήθως ανατρέπει τους κανόνες, αλλά σε αυτές τις αμφίρροπες εκλογές, ο καθένας δίνει προσοχή σε αυτούς τους μυστικούς κανόνες», είπε.

Περίπου το 51% των εν δυνάμει ψηφοφόρων οι οποίοι έλαβαν μέρος στη διαδικτυακή έρευνα, που διενεργήθηκε από τις 21έως τις 26 Απριλίου, δήλωσαν πως πιστεύουν ότι το σύστημα των προκριματικών είναι “στημένο” σε βάρος κάποιων υποψηφίων. Περίπου το 71% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι θα προτιμούσε να επιλέγει τον υποψήφιο του κόμματός του με άμεση ψηφοφορία, περιορίζοντας τη χρησιμοποίηση αντιπροσώπων ως ενδιαμέσων.

Η δημοσκόπηση δείχνει επίσης πως το 27% των εν δυνάμει ψηφοφόρων δεν καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί η διαδικασία των προκριματικών και το 44% δεν καταλαβαίνει γιατί οι αντιπρόσωποι εμπλέκονται καν. Οι απαντήσεις είναι περίπου οι ίδιες είτε πρόκειται για Ρεπουμπλικανούς είτε για Δημοκρατικούς.

Συνολικά, περίπου οι μισοί απάντησαν ότι θα ήθελαν επίσης μία και μοναδική ημέρα διεξαγωγής προκριματικών σε όλες τις πολιτείες – και όχι όπως είναι το σημερινό σύστημα που κατανέμει τις προκριματικές στη διάρκεια μερικών μηνών.

Στη δημοσκόπηση έλαβαν μέρος 1.582 Αμερικανοί και το περιθώριο σφάλματος είναι συν/πλην 2,9 ποσοστιαίες μονάδες.