Γιατί δεν ανακυκλώνουν οι Έλληνες;

Ο εγχώριος κλάδος ανακύκλωσης και διαχείρισης απορριμμάτων σε πρόσφατη μελέτη της IBHS Α.Ε. Σύμφωνα με τον Αλέξη Νικολαΐδη, Economic Research & Sectoral Studies Senior Analyst, η παρατεταμένη οικονομική ύφεση έχει μειώσει την κατανάλωση προϊόντων, γεγονός με αρνητικές επιπτώσεις στη συνολική ποσότητα αποβλήτων συσκευασίας.

Σύμφωνα με τον Ε.Ο.ΑΝ., ο παραγόμενος όγκος αποβλήτων συσκευασιών κατά τη διάρκεια της περιόδου 2008-2014 εμφάνισε σωρευτική πτώση 29%, από 1,05 εκ. τόνους σε περίπου 750.000 τόνους. Πάντως, το τελευταίο έτος δεν σημειώθηκε σημαντική μεταβολή σε σχέση με το 2013.

Βάσει νεότερης εκτίμησης, η ποσότητα ανάκτησης το 2014 διαμορφώθηκε σε περίπου 406.000 τόνους, συνιστώντας το 54,2% του συνολικού όγκου, έναντι 51,2% το 2013. Το ποσοστό αυτό ήταν για τρίτη συνεχή χρονιά χαμηλότερο από το στόχο του 60% κατά βάρος.

Επίσης, η ποσότητα που ανακυκλώθηκε εκτιμήθηκε σε περίπου 400.000 τόνους, ελαφρώς αυξημένη από το 2013, σημαντικά όμως μειωμένη σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια (2012: 480.000 τόνοι, 2011: 540.000 τόνοι). Το μέγεθος αυτό αποτέλεσε το 53,7% του όγκου παραγωγής, επίδοση βελτιωμένη κατά 3 μονάδες έναντι του 2013, υπολειπόμενη όμως του εθνικού στόχου του 55%.

Παρά τη σημαντική άνοδο που έχει υλοποιηθεί στον κλάδο, η Ελλάδα εμφανίζει ακόμα υστέρηση στη διείσδυση «πράσινων» πρακτικών για τη διαχείριση απορριμμάτων σε σύγκριση με την Ε.Ε. Η βασική μέθοδος διαχείρισης των στερεών αστικών αποβλήτων στη χώρα μας εξακολουθεί να είναι η υγειονομική ταφή σε χωματερές σε ποσοστό 80%, ενώ η ανακύκλωση και κομποστοποίηση ανέρχεται σε μόλις 16% και 4% αντίστοιχα, με το μέσο όρο της Ε.Ε. να φτάνει στο 43%.

Η χώρα υστερεί σε τομείς όπως η ανακύκλωση γυάλινων συσκευασιών, τα λιπαντικά και οι συσσωρευτές αυτοκινήτων και βιομηχανίας. Αντιθέτως, έχει υλοποιήσει μεγαλύτερη πρόοδο στην ανακύκλωση χάρτινων και πλαστικών συσκευασιών, Ο.Τ.Κ.Ζ., ελαστικών και φορητών μπαταριών.

Αρνητική πτυχή αποτελούν οι 293 παράνομες χωματερές που καταμετρήθηκαν στα μέσα του 2014, από τις οποίες οι 70 ήταν ενεργές και οι 223 προς αποκατάσταση. Το γεγονός αυτό επέφερε την επιβολή προστίμου €10 εκ. από την Ε.Ε. ως μέτρο αποτρεπτικού χαρακτήρα και €14,5 εκ. ανά εξάμηνο μέχρι την πλήρη συμμόρφωση. Στόχο των αρχών αποτελεί το κλείσιμο και η αποκατάσταση των παράνομων ΧΥΤΑ, ώστε να μειωθεί το πρόστιμο. Πάντως, μετά από ένα χρόνο η πρόοδος που έχει επιτευχθεί είναι μικρή, καθώς εξακολουθούν να λειτουργούν και οι 70 παράνομοι χώροι, ενώ προς αποκατάσταση έχουν απομείνει άλλοι 174, αφού αποκαταστάθηκαν μόνο 49 κλειστές χωματερές.

Επίσης, ο κλάδος χαρακτηρίζεται από λειτουργία παράνομων δικτύων συλλογής αποβλήτων τα οποία παρακάμπτουν τα εγκεκριμένα Σ.Σ.Ε.Δ., με αποτέλεσμα τα τελευταία να υφίστανται αθέμιτο ανταγωνισμό και απώλεια εσόδων.

Σύμφωνα με την κα Μαρία Μεταξογένη, Διευθύνουσα Σύμβουλο της Infobank Hellastat, «Το ποσοστό ανάκτησης και ανακύκλωσης απορριμμάτων στην Ελλάδα διαμορφώνεται σε ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αφήνοντας περιθώρια μεγαλύτερης ανάπτυξης. Απαραίτητη όμως προϋπόθεση για τη βελτίωση των επιδόσεων της χώρας αποτελεί η επίτευξη οικονομικής σταθερότητας, ώστε να μην υποχωρήσει περαιτέρω η κατανάλωση και επομένως οι ποσότητες των αποβλήτων προς επεξεργασία, καθώς και ο περιορισμός του παραεμπορίου scrap και άλλων απορριμμάτων».

Χρηματοοικονομική ανάλυση του κλάδου

Α) Ανακύκλωση & διαχείριση μεταλλικών απορριμμάτων

Στη μελέτη της IBHS αναλύονται οι οικονομικές καταστάσεις 46 επιχειρήσεων. Τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν συνοψίζονται στα εξής:

• Ο Κύκλος Εργασιών το 2014 διαμορφώθηκε στα €357,73 εκ (-8,4% έναντι του 2013).
• Τα λειτουργικά κέρδη μειώθηκαν κατά 13,3%, στα €12,92 εκ., ενώ οι προ φόρων ζημιές περιορίστηκαν ελαφρώς στα €1,13 εκ
• Το περιθώριο ΚΠΤΦΑ διαμορφώθηκε στο 4%, από 3,7% το 2013, ενώ το περιθώριο ΚΠΦ σημείωσε οριακή άνοδο στο 0,6%.
• Η κεφαλαιακή μόχλευση διαμορφώθηκε στο επίπεδο του 1,1 προς 1.
• Η διάρκεια είσπραξης των Απαιτήσεων παρέμεινε σχετικά σύντομη στους 2 μήνες

Β) Ανακύκλωση & διαχείριση μη μεταλλικών απορριμμάτων

Στη μελέτη αναλύονται οι οικονομικές καταστάσεις 50 επιχειρήσεων:

• Ο Κύκλος Εργασιών αυξήθηκε κατά 14,4%, στα €179,19 εκ.
• Τα ΚΠΤΦΑ αυξήθηκαν κατά 15% στα €23,66 εκ., ενώ τα ΚΠΦ ενισχύθηκαν κατά 35,5%, στα €6,74 εκ.
• Το περιθώριο ΚΠΤΦΑ βελτιώθηκε κατά 2 μονάδες στο 11,2%. Συγχρόνως, το περιθώριο ΚΠΦ παρέμεινε στο 4,8%.
• Ο δείκτης κεφαλαιακής μόχλευσης σταθεροποιήθηκε στο 0,9 προς 1.
• Οι Απαιτήσεις εισπράχθηκαν στους 5,5 μήνες