Γιατί ένα μόνο εμβόλιο δεν αρκεί για την καταπολέμηση του κορωνοϊού

Το πρώτο ξέσπασμα της πολιομυελίτιδας στις ΗΠΑ έπληξε την πολιτεία του Βερμόντ, το καλοκαίρι του 1894. Μέσα σε μερικές εβδομάδες, 132 άτομα, κυρίως παιδιά, είχαν παραλύσει και 18 είχαν πεθάνει, εξαιτίας της ασθένειας που είχε συμπτώματα τον πυρετό, τον πονόλαιμο και την κόπωση.

Τις επόμενες δεκαετίες η πολιομυελίτιδα έγινε η μεγαλύτερη απειλή. Το 1916, μόνο, η Νέα Υόρκη κατέγραψε 9.000 κρούσματα και 6.000 θανάτους. Όσο άσχημη κι αν ήταν όμως η εν λόγω ασθένεια, δεν ήταν η μόνη μολυσματική που έπληξε την Αμερική.

Η ολική εξάλειψη της πολιομυελίτιδας στην χώρα και η σχεδόν ολοκληρωτική εξάλειψη της φυματίωσης είναι δύο από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του συστήματος δημόσιας υγείας των ΗΠΑ. Κι όμως είναι εντυπωσιακά διαφορετικές, αν εξετάσει κανείς τις λεπτομέρειες που τις αφορούν.

Ο Τζόνας Σολκ, είναι ο άνθρωπος που εισήγαγε το εμβόλιο που χορηγήθηκε για πρώτη φορά με ένεση το 1955. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Άλμπερτ Σαμπίν ανέπτυξε μια άλλη έκδοση, με αποτέλεσμα, μέσα στην επόμενη δεκαετία, ο αριθμός των κρουσμάτων της πρώτης αρρώστιας να υποχωρήσει σε λιγότερα από 100 και στη συνέχεια να πέσει στα κάτω από δέκα.

Αντιθέτως, δεν υπήρξε συγκρίσιμο εμβόλιο για την φυματίωση. Αυτό που κυκλοφόρησε το 1921, ήταν αποτελεσματικό μόνο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ενώ δεν χορηγήθηκε στην συντριπτική πλειοψηφία των Αμερικανών.

Για την καταπολέμηση του κορωνοϊού, οι ειδικοί επισημαίνουν πως η ιδανικότερη λύση θα ήταν να υιοθετηθεί ένα μοντέλο παρόμοιο με αυτό για την καταπολέμηση της πολιομυελίτιδας και όχι της φυματίωσης.

Στην καλύτερη περίπτωση, ένα εμβόλιο κατά του Covid-19 θα έφερνε το τέλος της πανδημίας. Ωστόσο, δεν είναι όλα τα φάρμακα τόσο ισχυρά, όσο αυτό που ανέπτυξε ο Σολκ. Πολλά είναι αποτελεσματικά ή λειτουργούν καλύτερα για ορισμένες ηλικιακές ομάδες.

Την περασμένη εβδομάδα, τα Κέντρα Ελέγχου Νόσων έστειλαν μια επιστολή στις κυβερνήσεις των χωρών λέγοντας τους πως πρέπει να προετοιμαστούν για την πιθανή διανομή του φαρμάκου αυτό το φθινόπωρο.

Ωστόσο, υπογραμμίζουν πως τα εμβόλια που αναπτύχθηκαν από την Pfizer και την Moderna, αντίστοιχα, είναι πολλά υποσχόμενα, δεν υπάρχει όμως καμία εγγύηση πως θα είναι και θεραπευτικά.

Άλλωστε ο επικεφαλής λοιμωξιολόγος των ΗΠΑ, Άντονι Φάουτσι έχει πολλάκις επισημάνει, ότι «με ή χωρίς εμβόλιο, η ανθρωπότητα θα χρειαστεί κι άλλες θεραπείες».

Τα εμβόλια, γενικά, καταπολεμούν έναν ιό εμποδίζοντας την εξάπλωσή του στον γενικό πληθυσμό. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπολογίζεται πως το διάστημα αυτό σε ολόκληρο τον κόσμο διενεργούνται τουλάχιστον 170 δοκιμές εμβολίων που αφορούν διάφορα μικρόβια.

Στο παρελθόν, ένας επιστήμονας που εργαζόταν για την ανάπτυξη ενός εμβολίου, μπορούσε να απομονώσει ένα παθογόνο μικρόβιο, να το αναπτύξει σε κύτταρα και μέσω έγχυσης να το μεταφέρει σε κάποιον ασθενή, με την ελπίδα πως θα προκαλέσει μια διαρκή ανοσοαπόκριση. Κάθε ιός απαιτούσε την δική του προσέγγιση, για την διαδικασία χρειάζονταν χρόνια, ενώ τα αποτελέσματα δεν ήταν πάντα πετυχημένα.

Σήμερα κάποιος ερευνητής μπορεί να χρησιμοποιήσει νέα «οχήματα παράδοσης» ή πλατφόρμες για να κινηθεί πιο γρήγορα το μικρόβιο. Μια πλατφόρμα λειτουργεί σαν ένα αυτοκίνητο που αναλαμβάνει την μεταφορά επιβατών.

Πριν από την κατασκευή ενός εμβολίου απαιτείται η κατασκευή του αυτοκινήτου. Τώρα, το γενετικό υλικό του ιού sars-CoV-2 μπορεί να φορτωθεί σε έναν αβλαβή, προ-σχεδιασμένο ιό – ή, στην περίπτωση του εμβολίου της Moderna, στο αγγελιοφόρο RNA – και να παραδοθεί σε ανθρώπινα κύτταρα με σχετική ευκολία.

Ο Λάρι Κόρεϊ, ο οποίος ηγείται ενός δικτύου που αναλαμβάνει τις δοκιμές εμβολίων και το οποίο υποστηρίζεται από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, δήλωσε ότι πιθανότατα θα χρειαστούν επτά μήνες, από την έναρξη των πρώτων κλινικών δοκιμών τον Ιούλιο, για να είναι σίγουρο πως θα λειτουργεί το εμβόλιο. «Το νωρίτερο τον Φεβρουάριο θα μπορούμε να πούμε αν είναι αποτελεσματικό το φάρμακο», είπε χαρακτηριστικά. Για τον λόγο αυτό, η τήρηση των αποστάσεων και η χρήση μάσκας από τον πληθυσμό θεωρούνται τα σημαντικότερα όπλα ενάντια στην πανδημία.