Γιατί η Ελλάδα είναι η εχθρικότερη χώρα για τους ελεύθερους επαγγελματίες

Τον τελευταίο καιρό, με αφορμή το σχέδιο νόμου για το ασφαλιστικό, έχει γίνει μεγάλη συζήτηση για το πλαίσιο λειτουργίας του, ειδικά για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Είναι χρήσιμο να δει κάποιος ψύχραιμα τι συμβαίνει ενδεικτικά σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Η κάθε μια από αυτές παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είτε γιατί είναι στη γειτονιά μας, π.χ. η Ρουμανία, ή έχει σχετικά ομοειδή μακροοικονομικά χαρακτηριστικά όπως η Τσεχία και η Σλοβακία, είτε γιατί πρωτοπορούν σε ανταποδοτικές κοινωνικές παροχές, όπως η Σουηδία και η Φιλανδία, είτε γιατί αποτελούν την οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης, όπως η Γερμανία.

Τι συμβαίνει όμως σε αυτές τις χώρες και τι μπορούμε να μάθουμε;

Αναλυτικότερα:
Στη Γερμανία, ο ελεύθερος επαγγελματίας δεν είναι υποχρεωμένος να έχει κοινωνική ασφάλιση, αλλά μπορεί να την επιλέξει σε εθελοντική βάση. Αν κάνει αυτή την επιλογή, τότε οι εισφορές του συνδέονται με το ετήσιο μεικτό του εισόδημα, η εξακρίβωση του οποίου γίνεται από τις φορολογικές αρχές.

Στη γειτονιά μας, στη Ρουμανία, η εισφορά των ελεύθερων επαγγελματιών (PFA) είναι κατ’ελάχιστο το 10.5% των κερδών προ φόρων. Με αυτή την εισφορά το ύψος σύνταξης που θα λάβει θα είναι ίσο με το 40% του μέσου μισθού του. Αν ο επαγγελματίας αποφασίσει να πληρώσει το πλήρες ποσό της εισφοράς, το οποίο είναι το 26.3% των ετήσιων κερδών του πρό φόρων, τότε λαμβάνει το 100% του μέσου μισθού του. Η κατώτατη σύνταξη σε περίπτωση που δεν υπάρχει καθόλου εισόδημα είναι το 35% των τελευταίων πέντε μέσων εθνικών κατώτατων μισθών. Το 2015 ήταν 2,400RON= 530€ δηλαδή μόλις 77€ / μήνα ελάχιστη κοινωνική ασφάλιση.

Στην Τσεχία, η εισφορά για τους αυτοαπασχολούμενους, (OSVC), είναι το 29.2% των κερδών προ φόρων και αναλογεί σε 28% ασφάλιση σύνταξης, 1,2% ταμείο ανεργίας, με ελάχιστο 2,440CZK/90€ το μήνα.

Στη Σλοβακία, το ετήσιο ασφαλιστικό κόστος για τους αυτοαπασχολούμενους, (SZCO), είναι το 33.15% των κερδών προ φόρων, με ελάχιστο όριο τα 136.57€ και μέγιστο 1,365.78€.

Η Φιλανδία πρωτοπορεί. Έχει θεσπίσει για τους ελεύθερους επαγγελματίες υποχρεωτικό σχήμα ασφάλισης (YEL) αλλά κάθε ελεύθερος επαγγελματίας, ανεξάρτητα από την κατηγορία του επαγγέλματος του, υπολογίζει μόνος του το ετήσιο εισόδημα του και βάσει αυτού υπολογίζεται ο μηνιαίος μισθος/εισόδημα που έχει κερδηθεί. Ο υπολογισμός πρέπει να είναι εύλογος και δίκαιος. Η μελλοντική του σύνταξή θα βασιστεί σε αυτόν τον υπολογισμό, καθώς και άλλα προνόμια που παρέχει το φιλανδικό κράτος. Το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών αναλογεί στο 23.7% του εκτιμώμενου εισοδήματος για όσους είναι κάτω των 53 ετών και σε 25.02% για όσους είναι άνω των 53 ετών.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες που πρωτοξεκινούν επιχειρηματικά, πληρώνουν μειωμένα ασφάλιστρα κατά 22% για τα πρώτα 4 έτη, ενώ τέλος υπάρχει και φόρος 2.23% επιπρόσθετος στο προηγούμενο υπολογισμένο εισόδημα, ο οποίος λειτουργεί ως επικουρική εισφορά στον κρατικό προϋπολογισμό για τις ευρύτερες κοινωνικές παροχές του κράτους.

Να σημειωθεί ότι οι συντάξεις, όπως και στη Γερμανία, δίνονται από ιδιωτικές εταιρείες τις οποίες επιλέγει ο ελεύθερος επαγγελματίας. Ισχύουν όμως οι ίδιες αρχές για όλες τις εταιρείες.

Στη Σουηδία, ισχύουν τα ίδια με την Φινλανδία με τη διαφορά ότι υπάρχει προπληρωμή των εισφορών και μετά, εφόσον έχει υπολογιστεί το πραγματικό εισόδημα γίνεται διορθωση προς τα πάνω ή προς τα κάτω.

Το σίγουρο συμπέρασμα, βάσει των αριθμών, είναι ότι όπως και σε πολλά άλλα θέματα ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει εναρμονισμός στη μέθοδο ασφάλισης. Στην πραγματικότητα απέχουμε πολύ από αυτό για πολιτικούς αλλά και πρακτικούς λόγους.

Η σύγκριση πάντως, σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα από το προσχέδιο του ασφαλιστικού στην Ελλάδα, δείχνει ότι η χώρα μας είναι η εχθρικότερη αγορά για την δραστηριοποίηση των ελεύθερων επαγγελματιών.