Γιατί η ένταση με το Ιράν συνιστά «ασύμμετρο κίνδυνο» για τις χρηματιστηριακές αγορές

του Bernhard Warner

Πριν από μερικές εβδομάδες, οι οικονομολόγοι είχαν ξεκινήσει να γράφουν τις προβλέψεις τους για το 2020, όπως γίνεται κάθε χρόνο, εκτιμώντας τους πιθανούς κινδύνους για τις αγορές και την παγκόσμια οικονομία. Η πιθανότητα μη επίτευξης συμφωνίας μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας κυριαρχούσε στη σκέψη των ειδικών. Η αύξηση του εταιρικού χρέους, η αποτυχία της Κίνας να βάλει σε τάξη την οικονομία της, και οι καθυστερήσεις στο Brexit θεωρούνταν επίσης παράγοντες κινδύνου.

Πώς είπατε; Στρατιωτική επίθεση εναντίον του κορυφαίου στρατιωτικού διοικητή του Ιράν και συνεπακόλουθη κορύφωση της έντασης μεταξύ των δύο χωρών; Ούτε ο πιο απαισιόδοξος αναλυτής δεν μπορούσε να έχει προβλέψει κάτι τέτοιο.

Κι όμως, ενώ δεν έχει περάσει ούτε μια βδομάδα από την έλευση του νέου έτους, οι παγκόσμιες αγορές είναι αντιμέτωπες με μια δοκιμασία που όμοιά της δεν υπήρξε ούτε …γι’ αστείο το 2019. Την περασμένη χρονιά, οι αγορές έδειξαν αξιοσημείωτες αντοχές, παραμένοντας ανεπηρέαστες ακόμα κι από τις περιπέτειες του Αμερικανού προέδρου με την παραπομπή του με το ερώτημα της καθαίρεσης.

Οι παρατηρητές των αγορών μισούν τους «αρνητικά ασύμμετρους κινδύνους» – εκείνα δηλαδή τα ρίσκα όπου τα δυνητικά προβλήματα ξεπερνούν εμφανώς τα επιθυμητά οφέλη. Το σενάριο της παραπομπής του προέδρου είναι σχετικά σαφές και οριοθετημένο. Το σενάριο ενός πολέμου δεν είναι. Και αυτή η έλλειψη σαφήνειας και δυνατότητας πρόβλεψης έχει αντίκτυπο στις αγορές τις τελευταίες ημέρες.

Από τότε που ο Πρόεδρος Trump έδωσε εντολή να πραγματοποιηθεί η επίθεση εναντίον του Στρατηγού Qassem Soleimani, οι παγκόσμιες αγορές άρχισαν – όπως αναμενόταν – να πέφτουν. Στην αρχή αυτό έγινε με μέτριους ρυθμούς, αλλά σταδιακά η ένταση του φαινομένου αυξήθηκε.

Και μπορεί οι αγορές στις ΗΠΑ να επανήλθαν χθες, Δευτέρα, αλλά πολλές από τις ενδείξεις αναδυόμενης αστάθειας των αγορών έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους, όπως π.χ. η αύξηση της τιμής του χρυσού σε ιστορικό υψηλό εξαετίας και η άνοδος της τιμής του αργού πετρελαίου. Προσθέστε και την αύξηση της τιμής του bitcoin και έχετε την πλήρη εικόνα.

Όλα αυτά μαζί δείχνουν ότι οι επενδυτές αρχίζουν να χάνουν την ψυχραιμία τους με τη δολοφονία του Soleimani και με τις εξελίξεις μετά την επίθεση, δηλαδή με την απόσυρση του Ιράν από τη συμφωνία για τα πυρηνικά, την απόφαση του ιρακινού κοινοβουλίου υπέρ της απομάκρυνσης των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα, και την κορύφωση του πολέμου λέξεων μεταξύ Trump και Ayatollah Ali Khamenei.

Σε γεωπολιτικό επίπεδο, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι θα συμβεί. Ενδεχόμενα; Μια ένταση του κυβερνοπολέμου, ίσως, ή μικρής κλίμακας στρατιωτικές αντιπαραθέσεις «δι’ αντιπροσώπων», δηλαδή όχι απευθείας μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν. Μπορεί, επίσης, να υπάρξει αποδιοργάνωση της ομαλής προσφοράς πετρελαίου, με την τιμή του αργού να σκαρφαλώνει στα 75, στα 80 ή στα 90 δολάρια. Αλλά μπορεί και να μη συμβεί τίποτε απ’ όλα αυτά.

Για τις αγορές, τα ερωτήματα τύπου «τι θα συμβεί εάν…» είναι τόσο κακά όσο και οι πραγματικές αρνητικές εξελίξεις, ειδικά βραχυπρόθεσμα. Γι’ αυτό και δεν προκαλεί καμία εντύπωση που η αβεβαιότητα αγορών και επενδυτών έχει εκτοξευθεί στα ύψη.