Γιατί οι ηλικιωμένοι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων πρέπει να συνταξιοδοτηθούν;

Γιατί οι ηλικιωμένοι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων πρέπει να συνταξιοδοτηθούν;

Τι είναι τα κεφάλαια αναζήτησης που προσφέρουν μια οδό διαφυγής στον αυξανόμενο αριθμό των γερασμένων ιδιοκτητών ευρωπαϊκών οικογενειακών επιχειρήσεων.

Όταν ο Μαρκ Μπαρτολομέους, κάτοικος Βαρκελώνης, αποφοίτησε από το Sloan School of Management του MIT το 2010, δεν στράφηκε στη Σίλικον Βάλεϊ ούτε πήγε να εργαστεί σε εταιρεία συμβούλων. Αντ’ αυτού, συγκέντρωσε λίγο περισσότερο από 200 χιλιάδες ευρώ (περίπου 300.000 δολάρια εκείνη την εποχή) από 16 επενδυτές και ίδρυσε την Ariol Capital, μια μικρή επιχείρηση επενδύσεων με ένα στόχο – να βρει μια μικρή εταιρεία για να αγοράσει και να τη διαχειριστεί – και επέστρεψε στην Ισπανία.

Τον περασμένο Οκτώβριο, όταν οι επενδυτές του Μπαρτολομέους συγκέντρωσαν τα κεφάλαια για να αγοράσει την Repli, μια εταιρεία διανομής συσκευασιών με 17 εκατομμύρια ευρώ ετήσια έσοδα, η Ariol Capital έγινε το πρώτο «κεφάλαιο αναζήτησης» που αγόρασε εταιρεία στην Ισπανία. Με τον τρόπο αυτό, ο Μπαρτολομέους βρέθηκε στην αιχμή της διεθνούς επέκτασης μιας τάσης που θα μπορούσε να προσφέρει μια οδό διαφυγής στον αυξανόμενο αριθμό των γερασμένων ιδιοκτητών ευρωπαϊκών οικογενειακών επιχειρήσεων χωρίς σχέδιο διαδοχής.

«Αν κοιτάξετε δημογραφικά, υπάρχουν πολλές εταιρείες που ανήκουν σε ιδιοκτήτες που είναι 50 ή 60 ετών, πολλές από τις οποίες ιδρύθηκαν 30, 40 χρόνια πριν και είχαν πάντα τον ίδιο διευθυντή», λέει ο Μπαρτολομέους, 36 ετών. «Κάποια στιγμή πρέπει να συνταξιοδοτηθούν. Κάθε χρόνο υπάρχουν όλο και περισσότερες εταιρείες σε αυτή την κατάσταση».

Τα κεφάλαια αναζήτησης επινοήθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1980 από τον Ιρβ Γκράουσμπεκ, ο οποίος είναι σήμερα καθηγητής διοίκησης επιχειρήσεων στο Graduate School of Business του Στάνφορντ (GSB), ως ένας τρόπος ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, επιτρέποντας την πρόσληψη πτυχιούχων στη διοίκηση επιχειρήσεων που αναλαμβάνουν και αναπτύσσουν μικρές επιχειρήσεις.

Ιδού πώς λειτουργούν συνήθως τα κεφάλαια αναζήτησης: Αφότου εξασφαλίσουν σε ένα επιχειρηματία αρχικό κεφάλαιο για αναζήτηση, οι επενδυτές καλύπτουν μέρος της τιμής αγοράς, συνήθως από 1 έως 7 εκατομμύρια δολάρια σε σύνολο τιμής 5 έως 20 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με μια μελέτη του 2013 του GSB. Καθώς ο νέος διευθύνων σύμβουλος εργάζεται για την αύξηση των εσόδων, αποκτά ένα μερίδιο 30% στην επιχείρηση κατά τη διάρκεια των ετών (συνήθως τρία έως πέντε έτη, αν και μερικές φορές χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος) μέχρι τη μεταπώληση της εταιρείας.

Μέχρι πρόσφατα, τα κεφάλαια αναζήτησης ήταν σχεδόν αποκλειστικά φαινόμενο της Βόρειας Αμερικής, με περίπου 200 επιτυχημένες αγορές στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Αλλά τα τελευταία χρόνια, έχουν επεκταθεί, πρώτα στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη συνέχεια στην Ευρώπη, την Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη από το Κέντρο Κεφαλαίων Αναζήτησης του IESE Business School στη Βαρκελώνη, 36 κεφάλαια αναζήτησης έχουν δημιουργηθεί εκτός της Βορείου Αμερικής, συμπεριλαμβανομένων 14 τα τελευταία δύο χρόνια. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει τα περισσότερα, 11, ακολουθούμενο από το Μεξικό με 8.

Τα κεφάλαια αναζήτησης μπορούν να βρουν ιδιαίτερα γόνιμο έδαφος στην Ευρώπη, με τη γήρανση της γενιάς ιδιοκτητών επιχειρήσεων των baby boomers, την έλλειψη οικογενειακών διαδόχων και την αποστροφή προς τους παραδοσιακούς αγοραστές των ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων. «Υπάρχει μια τεράστια αγορά όπου μπορεί να εφαρμοστεί το μοντέλο», λέει ο Γιούργκεν Ρίλινγκ, ένας Γερμανός επενδυτής του ταμείου αναζήτησης που έχει συμμετοχή στην Ariol Capital.

Παρότι τα κεφάλαια αναζήτησης δεν προσφέρουν στους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων τα ίδια χρήματα με τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια – η τιμή είναι συνήθως περίπου πέντε φορές τα κέρδη προ φόρων (EBITDA) – προσφέρουν μια εύλογη τιμή δίνοντας παράλληλα στους πωλητές κάποια βεβαιότητα ότι η εταιρεία δε θα κλείσει.

«Τους λέμε ότι δεν σκοπεύουμε να απολύσουμε κόσμο», λέει ο Μπαρτολομέους. «Και αυτό είναι ένα ισχυρό μήνυμα».