Γιατί οι καλοί άνθρωποι τερματίζουν τελευταίοι;

της Τέσα Μπέρενσον

Ο Άνταμ Γκραντ, ο νεότερος καθηγητής στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Wharton, θέλει οι καλοί άνθρωποι να τερματίζουν πρώτοι. Όμως, σύμφωνα με αυτόν, δεν συμβαίνει πάντα κάτι τέτοιο.

Ο ίδιος είναι οργανωτικός ψυχολόγος, και διακρίνει τους ανθρώπους σε τρεις τύπους: σε αυτούς που απομυζούν, αυτούς που προσφέρουν, και αυτούς που ανταποδίδουν. Με απλούς όρους, όσοι απομυζούν φροντίζουν πάντα για τον εαυτό τους, όσοι προσφέρουν είναι γενναιόδωροι με τους άλλους άνευ όρων, κι όσοι ανταποδίδουν κάνουν χάρες αναμένοντας το ίδιο από τους άλλους ή ανταποδίδουν τις χάρες των άλλων.

Οι περισσότεροι από μας θα περιμέναμε οι γενναιόδωροι να τα πηγαίνουν καλά στη ζωή τους. Όμως, ο Γκραντ αναφέρει ότι σε μια μελέτη μηχανικών, πωλητών, και φοιτητών ιατρικής, όσοι έχουν προσωπικότητες που τείνουν προς την προσφορά ήταν οι χειρότεροι σε επιδόσεις.

Αυτό φυσικά προκαλεί απογοήτευση. Όμως, ο Γκραντ μας εκπλήσσει επισημαίνοντας ότι δεν είναι όσοι απομυζούν αυτοί που τα πάνε καλύτερα απ’ όλους· είναι, αντίθετα, όσοι προσφέρουν.

Σε κάθε έναν από τους τρεις επαγγελματικούς κλάδους, οι πιο γενναιόδωροι άνθρωποι εμφανίζονται δυσανάλογα συχνά τόσο μεταξύ του χαμηλότερου 25% του κλάδου όσο και μεταξύ του υψηλότερου 25%. Όπως το θέτει ο Γκραντ, «οι καλοί τύποι έχουν περισσότερες πιθανότητες να τερματίσουν τελευταίοι από τους υπόλοιπους, αλλά και περισσότερες πιθανότητες να τερματίσουν πρώτοι».

Ο λόγος, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι επειδή το να είσαι πολύ γενναιόδωρος προς τους άλλους μπορεί βραχυπρόθεσμα να σε πλήξει, αν το να δίνεις τίθεται πάνω από τους προσωπικούς σου στόχους και ανάγκες. Όμως, μακροπρόθεσμα αποδίδει, με τις δεξιότητες που αποκτούν σε βάθος χρόνου όσοι προσφέρουν.

«Στην πραγματικότητα, μαθαίνεις πράγματα βοηθώντας άλλους ανθρώπους να λύσουν τα προβλήματά τους», λέει ο Γκραντ. «Και υπάρχει κι ένα κέρδος ως προς το κοινωνικό κεφάλαιο, αλλά αυτό δεν συμβαίνει αμέσως».

Όσοι παίρνουν μόνο, από την άλλη πλευρά, τείνουν να ανεβαίνουν ταχύτατα και να πέφτουν εξίσου γρήγορα.

Πώς εξασφαλίζουμε, λοιπόν, την επιβράβευση όσων προσφέρουν; Αυτό είναι το αντικείμενο της μελέτης του Γκραντ, κι ο ίδιος λέει ότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι, από την ενθάρρυνση συμπεριφορών των παιδιών υπέρ της προσφοράς μέχρι τον αποκλεισμό από έναν οργανισμό όσων απομυζούν.

Άρα, αποδίδει πραγματικά το να είσαι γενναιόδωρος. Απλώς, ίσως όχι αμέσως.