Γιατί οι θεσμοί πρέπει να στηρίζουν τη κοινωνική επιχειρηματικότητα

Η ελλιπής αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων σε συνδυασμό με την έλλειψη πόρων, πολιτικής βούλησης, ύπαρξης διαφθοράς και συγκρουόμενων ιδεολογιών έχουν ενισχύσει τον σημαντικό ρόλο που παίζει η κοινωνική επιχειρηματικότητα. Αυτός είναι και ο λόγος που το «social entrepreneurship» έχει µπει για τα καλά στην ατζέντα των πολιτικών και οικονομικών συζητήσεων παγκοσµίως.

Παρά τον ιδιαίτερα θετικό της αντίκτυπο, κάτι που δε μπορεί κανείς να αμφισβητήσει, υπάρχουν ακόµα πολλά εµπόδια που πρέπει να προσπεραστούν, όπως η έλλειψη εξειδικευµένης κατάρτισης και εκπαίδευσης, και κυρίως η έλλειψη επενδύσεων.

Τα στοιχεία αυτά, είναι που κάνουν θεσμούς όπως ο Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός Κοινωνικής Καινοτομίας απαραίτητους για την ενδυνάμωση του τομέα. Ο Διαγωνισμός διοργανώνεται από το 2012 στη μνήμη του Πορτογάλου πολιτικού και πρωτοπόρου στα κοινωνικά ζητήματα Diogo Vasconcelos και κάθε χρόνο έρχεται με μια νέα θεματολογία, η οποία εστιάζει στην αντιμετώπιση ενός διαφορετικού ζητήματος στην Ευρώπη.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει τον ρόλο που μπορεί να παίξει η κοινωνική καινοτομία ως ισχυρή δύναμη για την αλλαγή και ως νέα πηγή ανάπτυξης. Για το λόγο αυτό, στόχος είναι να εντοπίσει εκείνους τους κοινωνικούς επιχειρηματίες, οι οποίοι με τις ιδέες τους θα δώσουν λύσεις εκεί που κρατικοί φορείς και κυβερνήσεις δεν τα κατάφεραν.

Από τη πρώτη χρονιά που διοργανώθηκε ο διαγωνισμός, οι υπεύθυνοι έχουν λάβει πάνω από 4.000 αιτήσεις και ο αριθμός αυξάνεται διαρκώς.

Μάλιστα, πέρυσι σημειώθηκε ρεκόρ αιτήσεων και ελπίζουν ότι και φέτος θα καθοδηγήσουν τους Ευρωπαίους επιχειρηματίες, ώστε να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη κοινωνική πρόκληση που βιώνει η Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

Όπως εξηγεί ο Tris Dyson, Διευθυντής του Challenge Prize Centre της Nesta, ο διαγωνισμός αυτός είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την κοινότητα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και όχι μόνο. Ο «Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός Κοινωνικής Καινοτομίας» διοργανώνεται στη μνήμη του Diogo, ο οποίος αφιερώθηκε στην προώθηση της καινοτομίας για την αντιμετώπιση ορισμένων από τις μεγαλύτερες κοινωνικές προκλήσεις της εποχής μας. Σε αυτό το πνεύμα, ο διαγωνισμός καλεί όλους τους Ευρωπαίους να υποβάλουν τις προτάσεις τους για να αντιμετωπίσουν προβλήματα που επηρεάζουν την κοινωνία μας. «Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που εργαζόμαστε για τέταρτη συνεχή χρονιά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πάνω σε αυτή τη πρωτοβουλία που θα δώσει έναυσμα και σε νέους κοινωνικούς επιχειρηματίες» αναφέρει στο FortuneGreece.com.

Να σημειωθεί πώς ο διαγωνισμός είναι ανοιχτός σε υποψηφίους από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και από χώρες που συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 για την έρευνα και την καινοτομία.

Πώς επιλέγονται, όμως, οι νικήτριες ομάδες; Όπως εξηγεί ο ίδιος όλες οι αιτήσεις αξιολογούνται από μια ομάδα έμπειρων κριτών από όλη την Ευρώπη (σ.σ. στις προηγούμενες κριτές επιτροπές είχαν συμμετάσχει μεταξύ άλλων: ο συγγραφέας, ερευνητής και ακτιβιστής Jeffrey Andreoni, ο οποίος συντονίζει το έργο FoodLab για τους πρόσφυγες που αιτούνται άσυλο στην Ελλάδα, και ο Corin Gray από το Innovation Unit του The United Nations High Commission for Refugees). Από όλες τις συμμετοχές, οι κριτές επιλέγουν τους 30 ημι-φιναλίστ που θα λάβουν καθοδήγηση από έμπειρους μέντορες και οι οποίοι θα υποβάλουν ένα πλήρες επιχειρηματικό σχέδιο, ώστε δέκα από αυτούς να παρευρεθούν στην τελετή απονομής των βραβείων στις Βρυξέλλες. Οι κριτές θα επιλέξουν εκεί τρεις νικητές που θα λάβουν χρηματικά έπαθλα για να αναπτύξουν περαιτέρω την καινοτομία τους.

Η κοινωνική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, ακριβώς γιατί η κοινωνία μας μαστίζεται από σοβαρά προβλήματα και τα πολιτικά κόμματα φάνηκαν ανήμπορα να δώσουν λύσεις.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν ο διαγωνισμός του 2016, ο οποίος προσπάθησε να αξιοποιήσει τη σημαντική ανάληψη δράσης σε τοπικό επίπεδο κατά την πρόσφατη άφιξη ενός μεγάλου αριθμού προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη και προσπάθησε να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τη δημιουργικότητα των Ευρωπαίων για την επινόηση νέων ιδεών.

Με θέμα «Μέλλον χωρίς αποκλεισμούς» ο διαγωνισμός αναζήτησε καινοτόμες ιδέες σε προϊόντα, τεχνολογίες, υπηρεσίες και πρότυπα που μπορούν να υποστηρίξουν την υποδοχή και την ένταξη προσφύγων και μεταναστών.

Η ελληνική συμμετοχή που διακρίθηκε

Η ελληνική πρόταση Solidarity Salt επιλέχθηκε ανάμεσα από περισσότερες από 1.000 υποψηφιότητες από 36 χώρες και πέρασε στην ημιτελική φάση του European Social Innovation Competition (Ευρωπαϊκού Διαγωνισμού Κοινωνικής Καινοτομίας).

Το Solidarity Salt είναι μια κοινωνική επιχείρηση όπου γυναίκες από την Ελλάδα και γυναίκες πρόσφυγες που βρίσκονται στη χώρα μας ενώνουν τις δυνάμεις τους για να δημιουργήσουν μια επιτυχημένη επιχείρηση εξαγωγής ελληνικού θαλασσινού αλατιού.

Η Βίβιαν Καραβία, μιλώντας στο Fortunegreece, δήλωσε πώς η εμπειρία του διαγωνισμού τις βοήθησε να αναπτύξουν και να εξελίξουν την ιδέα από το αρχικό στάδιο σε ένα καλά δουλεμένο επιχειρηματικό πλάνο, καθώς είχαν την ευκαιρία να δουλέψουν εντατικά με πολύ έμπειρους μέντορες και εξειδικευμένους συμβούλους στον τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, ενώ είδαν το έργο που κάνουν άλλες κοινωνικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη.

«Η εμπειρία αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να διευρυνθεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο αντιλαμβανόμαστε τη δράση και το αντίκτυπο που μπορούμε να έχουμε και να νιώσουμε ότι είμαστε ενεργά μέλη μιας μεγάλης ευρωπαϊκής ομάδας κοινωνικών επιχειρηματιών. Παρόλο που δεν κερδίσαμε ένα από τα τρία χρηματικά βραβεία που θα επέτρεπε την χρηματοδότηση της ιδέας μας, ο τίτλος του Finalist στον διαγωνισμό σίγουρα βοηθάει ανοίγοντας πόρτες και δημιουργώντας ευκαιρίες» δήλωσε.

Τέλος, τόνισε πόσο σημαντικό είναι οι κρατικοί φορείς να στηρίζουν την κοινωνική επιχειρηματικότητα, καθώς τα προβλήματα τα οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν οι κοινωνικοί επιχειρηματίες όπως π.χ. το προσφυγικό είναι θέματα που σε μεγάλο βαθμό χρειάζονται πολιτικές λύσεις σε επίπεδο κρατικό και πανευρωπαικό.

«Ο ρόλος των Θεσμών στην εξεύρεση λύσεων και στην χάραξη πολιτικών για να αντιμετωπιστούν αυτά τα θέματα προφανώς και πρέπει να συνδυάζεται με την έμπρακτη στήριξη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Η στήριξη αυτή πιστεύω ότι πρέπει να είναι βασίζεται στην δημιουργία χρηματοδοτικών εργαλείων για κοινωνικές επιχειρήσεις, αλλά και στην εκπαίδευση, υποστήριξη και δικτύωση των κοινωνικών επιχειρήσεων της Ευρώπης και τέλος στην δημιουργία συνεργασιών και τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ κοινωνικών επιχειρήσεων και τοπικών φορέων, κρατών και κυβερνήσεων. Το European Social Innovation Award είναι μια έμπρακτη απόδειξη για το πως μπορεί ένας διαγωνισμός να παρέχει ουσιαστική και πολύτιμη υποστήριξη» τόνισε.

Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης 

Ο Δήμος Αθηνών, έχει ξεκινήσει το τελευταίο διάστημα να είναι ιδιαίτερα δραστήριος στον συγκεκριμένο τομέα, υποστηρίζοντας μια σειρά δράσεων, ενώ συχνά καλείται να παίξει τον φορέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Όπως τονίζει η Αμαλία Ζέπου, Αντιδήμαρχος Κοινωνίας των Πολιτών και Καινοτομίας του Δήμου Αθηναίων «Η αυξανόμενη εισοδηματική ανισότητα, η μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας και η ψηφιοποίηση έφεραν σημαντικές αλλαγές σε όλη την Ευρώπη, και τις βιώσαμε από κοντά και στην Ελλάδα. Ωστόσο, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η κοινωνική καινοτομία έχει τη δυνατότητα να γίνει καταλύτης θετικών αλλαγών και νέων ευκαιριών σε όλη την Ευρώπη. Είμαι υπερήφανη που κηρύττω την έναρξη του Ευρωπαϊκού διαγωνισμού Κοινωνικής Καινοτομίας 2017 εδώ στην Αθήνα και είμαι σίγουρη ότι οι Ευρωπαίοι θα ανταποκριθούν με δημιουργικότητα στις προκλήσεις.»

Να σημειωθεί πώς την Τρίτη, 28 Φεβρουαρίου, στο Μουσείο Μπενάκη, θα πραγματοποιηθεί η έναρξη του Ευρωπαϊκού Διαγωνισμού Κοινωνικής Καινοτομίας 2017 και θα ανακοινωθεί η φετινή θεματολογία.

Εμπειρογνώμονες από το ελληνικό σύστημα Κοινωνικής Καινοτομίας αλλά και από όλη την Ευρώπη, θα συγκεντρωθούν για να συζητήσουν για την κοινωνική καινοτομία και πως το χάσμα της ανισότητας θα μπορούσε να γεφυρωθεί εξασφαλίζοντας τους τρόπους με τους οποίους όλα τα μέλη της κοινωνίας μπορούν να επωφεληθούν από τις ευκαιρίες που δημιουργούνται από την τεχνολογική αλλαγή.

Θα μιλήσουν οι:

• Αμαλία Ζέπου, Αντιδήμαρχος Κοινωνίας των Πολιτών και Καινοτομίας του Δήμου Αθηναίων
• Ουρανία Αντωνοπούλου, Αναπληρώτρια Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Έλληνες εμπειρογνώμονες και πρωτοβουλίες όπως:

• Σοφία Λάμπρου, Impact Hub Athens
• Nadir Noori, Μέλος του Solomon Mag, τουRefugee Forum καιτουWe Need Books
• Free & Real
• Βασίλης Βλαχοκυριάκος, OpenLab Athens, που θα εξηγήσει στο απογευματινό πάνελπως προτείνει να διαδοθούν τα οφέλη της τεχνολογικής αλλαγής
• Προηγούμενος φιναλίστ του διαγωνισμού: Solidarity Salt
• Επανεκκίνησις, Options FoodLab, Solomon, El Sistema και Χυμοποιείο Juice Bar

Κοινωνικοί Καινοτόμοι από το εξωτερικό, όπως:

• Madeleine Gabriel, Nesta, Ηνωμένο Βασίλειο
• Inés Bebea, Ondula, Ισπανία
• Antonin Léonard, OuiShare, Γαλλία
• Felix Weth, Fairmondo, Γερμανία

Παρουσιαστής θα είναι ο δημοσιογράφος Πέτρος Κουμπλής.