Γιατί υπάρχει η αίσθηση ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε ύφεση – ενώ δεν είναι;

του Geoff Colvin

Δεν θα το ξέρατε ποτέ διαβάζοντας τα πρωτοσέλιδα εδώ στις ΗΠΑ, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν είμαστε σε ύφεση!

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, το Time έγραφε «Η ύφεση δεν έχει τελειώσει – και πρόκειται να επιδεινωθεί πολύ για κάποιους». Η USA Today δήλωνε ότι «Οι προσπάθειες προστασίας της οικονομίας από την ύφεση ενέχουν τον κίνδυνο οικονομικής κρίσης». Η San Jose Mercury News προειδοποιούσε ότι «Η ύφεση λόγω κορονοϊού θα μπορούσε να προκαλέσει μακροπρόθεσμη ζημιά στην οικονομία της Καλιφόρνια».

Γι’ αυτό είναι αστείο να ακούμε τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Jerome Powell να δηλώνει, ότι «η ανάκαμψη έχει προχωρήσει πιο γρήγορα από ό,τι αναμενόταν γενικά» και ότι οι προβλέψεις στη συνάντηση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοιχτής Αγοράς του περασμένου μήνα «δείχνουν ότι η ανάκαμψη συνεχίζεται με σταθερό ρυθμό».

Ανάκαμψη; Σταθερός ρυθμός; Με τα στοιχεία για την ανεργία της τελευταίας εβδομάδας τρεις φορές υψηλότερα απ’ ό,τι ήταν πριν από την πανδημία; Ποιανού πλανήτη τα στοιχεία εξετάζει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα;

Στην πραγματικότητα, ο Powell έχει δίκιο – το ίδιο και εμείς. Η κατανόηση του πώς μιλούν οι οικονομολόγοι εξηγεί γιατί λένε ότι δεν υπάρχει ύφεση και γιατί οι απλοί πολίτες αισθάνονται σαν να βρισκόμαστε σε ύφεση.

Για έναν οικονομολόγο, ο όρος «ύφεση» δεν αφορά το επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας αλλά μόνο την κατεύθυνση της αλλαγής. Μέχρι τον Μάρτιο, η κατεύθυνση ήταν ανοδική. Η οικονομία αναπτυσσόταν με μέτριο ρυθμό. Αυτό είναι ανάπτυξη. Τότε ξέσπασε η επιδημία του κορονοϊού. Μεγάλα τμήματα της οικονομίας παρέλυσαν και το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 31% σε ετήσια βάση το δεύτερο τρίμηνο. Αυτή είναι η αρχή μιας τεράστιας ύφεσης. Εάν διαρκούσε αρκετά, θα το ονομάζαμε οικονομική δυσπραγία, έναν λιγότερο επίσημο όρο μεταξύ των οικονομολόγων.

Όμως, ειδικά για την οικονομική ιστορία των ΗΠΑ, δεν κράτησε πολύ. Καθώς οι επιχειρήσεις άνοιξαν εκ νέου και η Ουάσιγκτον διοχέτευσε περίπου 3 τρισεκατομμύρια δολάρια στην οικονομία, η δραστηριότητα άρχισε να ανακάμπτει. Η κατανάλωση αγαθών ανέκαμψε και οι επιχειρηματικές επενδύσεις αυξάνονται. Για έναν οικονομολόγο, αυτή η αλλαγή στην κατεύθυνση της οικονομικής δραστηριότητας, από την πτώση στην άνοδο, είναι το τέλος μιας ύφεσης και η αρχή μιας ανάκαμψης.

Ίσως ο καλύτερος τρόπος για να το περιγράψουμε είναι ο ακόλουθος: Βγαίνουμε αργά από ένα πολύ σκοτεινό τούνελ και δεν θα βγούμε εντελώς για αρκετό καιρό ακόμα. Για τους οικονομολόγους, η λέξη-κλειδί είναι το «βγαίνουμε». Για όλους τους άλλους, οι λέξεις-κλειδιά είναι «πολύ σκοτεινό τούνελ».