Γιατί στους επικριτές του Έλον Μασκ αρέσει να τον «κράζουν»

Της Grace Lordan

Δεν περνάει ούτε μια εβδομάδα που η ειδησεογραφία σχετικά με τον Έλον Μασκ να μην κυριαρχεί στα πρωτοσέλιδα. Είναι εντυπωσιακό ότι μεγάλο μέρος της κάλυψης αφορά τις δικές του αναρτήσεις στο X, όπου έχει την ικανότητα να επηρεάζει σημαντικά τις αγορές τόσο προς θετική όσο και προς αρνητική κατεύθυνση, προκαλώντας έντονα συναισθήματα στο κοινό.

Για παράδειγμα, τα σχόλιά του για το Bitcoin εκτιμάται ότι οδήγησαν σε μη φυσιολογικές αποδόσεις του κρυπτονομίσματος, αυξάνοντας την τιμή του κατά περίπου 17% με μία μόνο ανάρτηση. Τι μας έχει φέρει όμως σε ένα σημείο όπου ο Μασκ προκαλεί τόσο έντονα συναισθήματα σε ανθρώπους που δεν τον γνωρίζουν προσωπικά;

Ο Μασκ είναι φοβερός καινοτόμος – αναμφισβήτητα ο πιο τρομερός της εποχής μας. Τα εγχειρήματά του – από τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα της Tesla έως τους επαναχρησιμοποιήσιμους πυραύλους της SpaceX – έχουν αναστατώσει θετικά ολόκληρους κλάδους.

Η ικανότητα του Μασκ να αμφισβητεί το status quo και να εισάγει καινοτόμες τεχνολογίες τον έχει κάνει αγαπητό σε πολλούς. Για να φτάσει εκεί, χρειάστηκε να είναι ένας πολύ ομιλητικός οραματιστής ηγέτης.

Η ψυχολογική έρευνα για την ηγεσία δείχνει ότι οι οραματιστές ηγέτες που προβάλλουν ένα συναρπαστικό μέλλον εμπνέουν την αδιαμφισβήτητη οπαδοποίηση. Ο Μασκ το κατέχει αυτό. Οι μεγαλεπήβολες δηλώσεις του σχετικά με τα οράματά του για την ανθρωπότητα, όπως ο αποικισμός του Άρη και η μετάβαση σε ένα βιώσιμο ενεργειακό μέλλον, προσελκύουν ανθρώπους που μοιράζονται την επιθυμία του για έναν καλύτερο κόσμο. Αυτό βρίσκει ιδιαίτερη απήχηση στις νεότερες γενιές που αναζητούν στοχευμένη ηγεσία.

Οι έρευνες όμως δείχνουν ότι οι οραματιστές όπως ο Μασκ έχουν συχνά το σωστό όραμα, αλλά υποτιμούν κατάφωρα τον χρόνο που θα χρειαστεί για να μεταφέρουν τις ιδέες τους σε προϊόντα που θα αλλάξουν τη ζωή. Οι περισσότεροι εφευρέτες εκτιμούν ότι δεν θα χρειαστούν περισσότερα από 10 χρόνια για να υλοποιήσουν την ιδέα τους. Η πραγματικότητα είναι ότι χρειάζονται 50! Πιθανότατα τόσο εμείς όσο και ο Μασκ θα είμαστε προ πολλού νεκροί όταν κάποιες από τις ιδέες του υλοποιηθούν (εκτός αν ο ίδιος δημιουργήσει μια τεχνολογία που θα παρατείνει τη ζωή του και την οποία θα μοιραστεί μαζί μας). Ωστόσο, οι ιδέες του θα υλοποιηθούν.

Η προθυμία του Μασκ να επενδύσει την προσωπική του περιουσία έρχεται σε αντίθεση με την αποστροφή των ζημιών – την ιδέα ότι οι άνθρωποι υπερεκτιμούν τις πιθανές απώλειες. Πιθανόν να προσελκύει πολλούς θαυμαστές λόγω της ανάληψης ρίσκου. Κερδίζει τον θαυμασμό χάρη στην επιμονή του να πραγματοποιήσει αυτά τα όνειρα για την ανθρωπότητα.

Το σύνδρομο της «ψηλής παπαρούνας» είναι ένα φαινόμενο κατά το οποίο επιτυχημένα άτομα δέχονται κριτική, δυσαρέσκεια ή ακόμη και επίθεση λόγω των επιτευγμάτων τους ή του υψηλού προφίλ τους. Ο Μασκ δεν έχει μείνει ανεπηρέαστος από αυτή την κοινωνική τάση.

Η παρουσία του Μασκ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδίως στο X, υπήρξε δίκοπο μαχαίρι. Από τη μία πλευρά, το αφιλτράριστο στυλ επικοινωνίας του επιτρέπει να συνδέεται άμεσα με τους θαυμαστές του. Ωστόσο, τα μηνύματά του έχουν προκαλέσει αντιπαραθέσεις. Για παράδειγμα, τα tweets του Μασκ σχετικά με την έξοδο της Tesla από το χρηματιστήριο στα 420 δολάρια ανά μετοχή το 2018 οδήγησαν σε έρευνες της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ και αγωγές. Το υψηλό προφίλ του και η συχνή χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τον καθιστούν εύκολο στόχο για έλεγχο, με πολλούς να αμφισβητούν την κρίση και τη συμπεριφορά του.

Η προσωπική ζωή του Μασκ δεν έχει επίσης μείνει ανεπηρέαστη από την κριτική. Οι πολύ προβεβλημένες σχέσεις και τα διαζύγιά του έχουν καλυφθεί εκτενώς από τα μέσα ενημέρωσης, επισκιάζοντας μερικές φορές τα επαγγελματικά του επιτεύγματα. Για όσους δεν έχουν τίποτα καλύτερο να κάνουν, ο σχολιασμός της κοινωνικής ζωής των άλλων είναι ένα χόμπι – και ο Μασκ είναι ο τέλειος στόχος.

Οι επικριτές του Μασκ υποστηρίζουν ότι η αδυσώπητη επιδίωξή του για επιτυχία αποβαίνει εις βάρος των εργαζομένων. Αν και υπάρχουν αρκετές αποδείξεις ότι οι ιδέες του για την παρουσία στην εργασία αποσυνδέονται από την παραγωγικότητα, η αναδιάρθρωση της X που έκανε, δικαίως, επικεντρώθηκε στην απόλυση υπαλλήλων που δεν προσθέτουν αξία και στην αντικατάστασή τους με δημιουργούς. Παρ’ όλα αυτά, οι απολύσεις έγιναν δεκτές με σημαντικές αντιδράσεις.

Η αγάπη και το μίσος είναι βαθιά συνυφασμένα με το αφήγημα γύρω από αυτόν τον οραματιστή επιχειρηματία. Η καινοτόμος ικανότητα, η οραματική σκέψη και οι προσωπικές θυσίες του Μασκ προκαλούν θαυμασμό, ενώ η αμφιλεγόμενη δημόσια προσωπικότητά του, οι εργασιακές πρακτικές και η συσσώρευση πλούτου προκαλούν κριτική.

Εν τέλει, ο αντίκτυπος του Μασκ στον κόσμο δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Είτε τον αγαπάμε είτε τον μισούμε, παραμένει μια συναρπαστική φιγούρα της οποίας η επιρροή θα συνεχίσει να διαμορφώνει το μέλλον της τεχνολογίας, της εξερεύνησης του διαστήματος και της βιώσιμης ενέργειας για τα επόμενα χρόνια.