Γιώργος Αλογοσκούφης στο Fortune Greece: Ο πληθωρισμός πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί – Οι εξελίξεις είναι δυσοίωνες και για την Ελλάδα

Από τον Γιώργο Αλογοσκούφη*

Με την συνεχιζόμενη άνοδο του πληθωρισμού και τον πόλεμο στην Ουκρανία, η παγκόσμια οικονομία φαίνεται να έχει μπει και πάλι σε ένα κύκλο έντονης επιβράδυνσης. Μετά τη διστακτική ανάκαμψη του 2021, το 2022 αλλά και το 2023 χαρακτηρίζονται από σημαντικούς οικονομικούς κινδύνους.

Σε μια παγκόσμια οικονομία που έχει ήδη αποδυναμωθεί από την πανδημία, ο υψηλότερος από τον αναμενόμενο πληθωρισμός σε όλο τον κόσμο –ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες και στις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες––έχει οδηγήσει σε πιο περιοριστικές χρηματοοικονομικές συνθήκες λόγω της ανόδου των επιτοκίων. Από την άλλη, η επιβράδυνση στην Κίνα είναι μεγαλύτερη από ότι αναμενόταν, λόγω των lockdown που έχουν υιοθετηθεί. Σε όλα αυτά προστίθενται και μία σειρά από αρνητικές συνέπειες από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ιδιαίτερα για την Ευρώπη.

Η πρόσφατη νέα εκτίμηση από το ΔΝΤ (Οκτώβριος 2022) προβλέπει επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης της παγκόσμιας οικονομίας από 6% πέρυσι σε 3,2% το 2022, 0,4 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη από ό,τι στην αντίστοιχη εκτίμηση του Απριλίου 2022. Για το 2023, η αντιπληθωριστική νομισματική πολιτική αναμένεται να επηρεάσει ακόμη περισσότερο την παγκόσμια παραγωγή, η οποία αναμένεται να αυξηθεί μόλις κατά 2,7%.

Στην Ευρώπη, η αναθεώρηση των εκτιμήσεων προς τα κάτω αντικατοπτρίζει τις επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την αυστηρότερη νομισματική πολιτική. Ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης στην Ευρωζώνη αναμένεται να μειωθεί από 5,2% το 2021, σε 3,1% το 2022 και μόλις 0,5% το 2023. Με βάση αυτή την εκτίμηση η Ευρώπη μόλις και αποφεύγει την ύφεση το 2023.

Παράλληλα, ο γεωπολιτικός κατακερματισμός θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά το παγκόσμιο εμπόριο και την παγκόσμια οικονομική συνεργασία, οδηγώντας σε δυσμενέστερες εξελίξεις.

Ο παγκόσμιος πληθωρισμός έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω λόγω των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας καθώς και των παρατεταμένων ανισορροπιών προσφοράς-ζήτησης και αναμένεται να φτάσει το 8,8% το 2022, από 4,7% το 2021. Λόγω της αντιπληθωριστικής πολιτικής των κύριων κεντρικών τραπεζών αναμένεται αποκλιμάκωσή του στο 6,5% το 2023 και στο 4,1% το 2024.

Η εμμονή του πληθωρισμού σημαίνει ότι η αντιμετώπιση του θα πρέπει να παραμείνει η πρώτη προτεραιότητα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Η αυστηρότερη νομισματική πολιτική θα έχει αναπόφευκτα οικονομικό κόστος για την πραγματική οικονομία, αλλά περαιτέρω καθυστέρηση δεν δικαιολογείται.

Η στοχευμένη δημοσιονομική στήριξη θα μπορούσε να βοηθήσει στο να μετριαστεί ο αντίκτυπος στους πιο ευάλωτους, αλλά με τους κρατικούς προϋπολογισμούς να βρίσκονται στο όριο λόγω της πανδημίας και την ανάγκη για μια γενικότερα αντιπληθωριστική στάση της μακροοικονομικής πολιτικής, επιβάλλεται ότι τέτοιες πολιτικές θα πρέπει να αντισταθμιστούν από αυξημένους φόρους ή χαμηλότερες κρατικές δαπάνες.

Οι εξελίξεις είναι δυσοίωνες και για την Ελλάδα, λόγω της μεγαλύτερης από τον μέσο όρο αύξησης του πληθωρισμού, των στενών περιθωρίων του κρατικού προϋπολογισμού και της σημαντικής επιδείνωσης του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Για μία ακόμη φορά η Ελλάδα θα πρέπει να προσβλέπει στην οικονομική συνεργασία στα πλαίσια της αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το κρίσιμο ερώτημα στους επόμενους μήνες είναι κατά πόσον οι χώρες της Ευρωζώνης θα μπορέσουν να συντονίσουν τις πολιτικές τους ώστε να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό, να αντιμετωπίσουν από κοινού την ενεργειακή κρίση και να αποφύγουν την ύφεση.

Οι μέχρι τώρα ενδείξεις δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές, δεδομένου ότι η Γερμανία, με τα μέτρα που ανακοίνωσε, φαίνεται να επιλέγει μια στενά εθνική και όχι ευρωπαϊκή αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.

*Καθηγητής Οικονομικής Επιστήμης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρώην Υπουργός
Οικονομίας και Οικονομικών.