Γκράνθαμ: Έρχεται ύφεση στις ΗΠΑ και τα χρηματιστήρια δεν θα μείνουν αλώβητα
Παρά το γεγονός πως το σύνολο της επενδυτικής και, γενικότερα, οικονομικής κοινότητας δεν «αγκαλιάζει» πλέον πεποιθήσεις περί ύφεσης, δεδομένου ότι το σενάριο της «ήπιας προσγείωσης» κερδίζει έδαφος, ο Τζέρεμι Γκράνθαμ επιμένει… Και, φυσικά, για τους θιασώτες του συνιδρυτή της Grantham Mayo Van Otterloo & Co. αυτό δεν αποτελεί έκπληξη.
Σε συνέντευξη που πραγματοποιήθηκε με τον David Rubenstein του Bloomberg, ο Grantham είπε ότι η νομισματική σύσφιξη της Federal Reserve, η πιο επιθετική των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, θα μπορούσε να οδηγήσει την οικονομία σε ύφεση και να παρασύρει τα χρηματιστήρια στον… πάτο.
«Τελικά, η ζωή είναι απλή. Τα χαμηλά επιτόκια ανεβάζουν τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων. Τα υψηλότερα επιτόκια πιέζουν τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων προς τα κάτω», είπε ο Γκράνθαμ στον Rubenstein. «Τώρα έχουμε γίνει μάρτυρες των υψηλότερων επιτοκίων της τελευταίας δεκαετίας».
Ο Γκράνθαμ, 84 ετών, είναι διαβόητος για τις ζοφερές προβλέψεις πριν από μεγάλα σοκ της αγοράς, όπως το 2000 και το 2008. Ο ίδιος χαρακτήρισε την μετά την πανδημία άνοδο των μετοχών «από πολλές απόψεις περίπου ίδια με τη φούσκα τεχνολογίας του 2000», αλλά είπε ο αποπληθωρισμός έχει καθυστερήσει λόγω της φρενίτιδας που περιβάλλει την τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο, ενώ οι προβλέψεις της καταστροφής έμοιαζαν επίκαιρες όταν οι μετοχές κατέρρευσαν το 2022, φαίνονται λιγότερο προφητικές εν μέσω του φετινού ράλι.
Τέλος, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο διάσημος επενδυτής μίλησε για το ιστορικό του στην πρόβλεψη φουσκών, τι τον ανησυχεί περισσότερο για την οικονομία και πού επενδύει τα χρήματά του.
Η συνέντευξη
Πιστεύετε ότι βρισκόμαστε εν μέσω μιας μεγάλης φούσκας αυτήν τη στιγμή στις Ηνωμένες Πολιτείες;
Νομίζω ότι βιώνουμε τα απόνερα της φούσκας του 2021, που ήταν μια από τις μεγάλες φούσκες. Και αυτή πρέπει κανονικά να είναι περίοδος αποπληθωρισμού. Θα μειωθούν τα κέρδη, θα μειωθούν τα περιθώρια κέρδους, θα πάει η οικονομία σε ύφεση; Κάθε μεγάλη φούσκα ακολουθήθηκε από ύφεση. Προσωπικά, πιστεύω ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι πολύ σημαντική. Αλλά νομίζω ότι δεν θα μας σώσει από την ύφεση. Οι αποπληθωριστικές δυνάμεις είναι πολύ μεγάλες, η δύναμη των επιτοκίων που αυξάνονται και καταπιέζουν την αγορά ακινήτων υποψιάζομαι ότι θα κυριαρχήσει και πάλι. Και θα έχουμε μια ύφεση που θα διαρκέσει μέσα στο επόμενο έτος ενώ θα υπάρξει πτώση στις τιμές των μετοχών.
Η ύφεση που προβλέπετε πιθανώς δεν πρόκειται να συμβεί το 2023;
Μπορεί να ξεκινήσει το 2023.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ είπε πρόσφατα ότι το εμπόδιο της ύφεσης θα ξεπεραστεί. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με αυτό;
Το ιστορικό της Fed σε αυτά τα πράγματα είναι υπέροχο. Είναι σχεδόν εγγυημένο ότι κάνει λάθος. Ποτέ δεν έχουν προβλέψει ύφεση, και ιδιαίτερα όχι αυτές που ακολουθούν τις μεγάλες φούσκες. Ήταν πάντοτε υπερήφανοι που δημιουργούσαν φούσκες.
Διεκδικούν πάντοτε εύσημα, αλλά ποτέ δεν αναλαμβάνουν ευθύνες για την αποπληθωριστική επίδραση της κατάρρευσης των τιμών των περιουσιακών στοιχείων. Και το κάνουν πάντα.
Είπατε πριν από λίγο καιρό ότι δεν είστε θαυμαστής του Jerome Powell και του τρόπου με τον οποίο διαχειρίζεται τον πληθωρισμό. Αυτό είναι σωστό;
Ναι, αυτό είναι σωστό.
Και πιστεύετε ότι έκανε καλύτερη δουλειά πρόσφατα για να ελέγξει τον πληθωρισμό;
Υποψιάζομαι ότι ο πληθωρισμός δεν θα μειωθεί στον μέσο όρο των τελευταίων 10 ετών. Εισήλθαμε ξανά σε μια περίοδο μετρίως υψηλότερου πληθωρισμού, και επομένως μετρίως υψηλότερων επιτοκίων.
Τι σας ανησυχεί περισσότερο όταν ξυπνάτε κάθε μέρα και κοιτάτε το χρηματιστήριο και την οικονομία;
Αν θέλετε την ειλικρινή τοποθέτησή μου, πιστεύω ότι η οικονομία και ιδιαίτερα το χρηματιστήριο είναι πολύ δευτερεύουσας σημασίας σε μια λίστα σημαντικών μακροπρόθεσμων προβλημάτων που έχουμε, και τα οποία κανείς δεν έχει λάβει αρκετά σοβαρά ακόμη.
Και αισθάνομαι ότι όταν καθόμαστε εδώ και συζητάμε για το χρηματιστήριο, μοιάζουμε λίγο με τον αυτοκράτορα Νέρωνα που τραγουδά ενώ η Ρώμη καίγεται. Έχουμε ελλείψεις πόρων.
Έχουμε ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό. Ένα δημογραφικό πρόβλημα που δεν έχουμε ξαναδεί, ιδιαίτερα σε λίγες χώρες όπως η Κίνα.
Έχουμε μια απίστευτη αύξηση της ανισότητας, που νομίζω ότι είναι το δηλητήριο στο πολιτικό σύστημα. Και έχουμε ένα μεγάλο κύμα τοξικότητας. Νομίζω ότι κάναμε τον πλανήτη δυσμενή για τη κάθε μορφή όντος, του homo sapiens συμπεριλαμβανομένου. Και αυτά είναι τα σημαντικά ζητήματα. Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Απειλούν την ύπαρξη μιας σταθερής παγκόσμιας κοινωνίας.
Όταν πηγαίνετε σε ένα κοκτέιλ πάρτι και οι καλεσμένοι σας ρωτούν πώς πάει ο κόσμος και τους λέτε ότι όλα καταρρέουν, βαριούνται; Λέτε ποτέ στους ανθρώπους: «Στην πραγματικότητα κάτι καλό συμβαίνει;»
Απολύτως. Είμαι πολύ ευαίσθητος στην ιδέα ότι μπορεί να είμαι τόσο καταθλιπτικός που κανείς δεν θα με άντεχε. Ξεχάστε το κοκτέιλ πάρτι. Ευτυχώς, η πραγματικότητα είναι ότι η προσπάθεια για την κλιματική αλλαγή, για παράδειγμα, είναι εντυπωσιακή. Κινείται γρήγορα. Μπορείτε να γυρίσετε πίσω και να δείτε τι νόμιζαν οι άνθρωποι ότι θα συνέβαινε με την αιολική, την ηλιακή ενέργεια και τα ηλεκτρικά οχήματα. Τα καταφέραμε καλύτερα από ό,τι πίστευαν οι άνθρωποι πριν από 20 χρόνια.
Πότε γίνατε τόσο γνωστός για τις προβλέψεις σας; Αυτό οφείλεται στα γραπτά σας, στην επιλογή των μετοχών σας ή στις ομιλίες σας;
Άρχισα να γράφω εκθέσεις ανά τρίμηνο το 1998. Από το 1998 έως το 1999 είχαμε μια ένδοξη φούσκα, που απλώς φούσκωνε, και φούσκωνε, και φούσκωσε και φούσκωσε.
Και παλέψαμε με αυτήν τη φούσκα σε όλη τη διαδρομή μας.
Στις αρχές του 1998, το P/E ήταν 22x. Στο παρελθόν, το υψηλότερο σημείο για τα κέρδη στην Ιστορία ήταν το 1929, όταν κορυφώθηκε στους 21. Άρα ήμασταν σχετικά υπομονετικοί.
Δεν πήραμε θέση ενάντια στην αγορά μέχρι που παρουσίασε το υψηλότερο P/E στην ιστορία του χρηματιστηρίου των ΗΠΑ στις αρχές του 1998. Και μετά το παρακολουθήσαμε να ανεβαίνει στο 35x. Και αυτό δεν είναι μια μέτρια αύξηση. Ήταν μια βάναυση διετία.
Και τα κέρδη αυξάνονταν επίσης. Έτσι, η αγορά προέβη μια θαυμάσια κίνηση από το ιστορικό υψηλό, στις αρχές του 1998.
Το χρηματιστήριο ανέβαινε μέχρι τον Μάρτιο του 2000. Και οι πελάτες μας δεν ενέκριναν ότι ήμασταν νωρίς short και, σε πολύ σημαντικό βαθμό, μας απέλυσαν. Και στεναχωρήθηκαν πολύ. Το να χάνεις χρήματα είναι πολύ ενοχλητικό. Στο τέλος, όμως, δικαιωθήκαμε.
Ποιος διαχειρίζεται τα χρήματά σας;
Είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ότι το 95% των χρημάτων μου είναι σε ένα ίδρυμα. Συνδιαχειρίζομαι το ίδρυμα. Με συμβουλεύει η Cambridge Associates. Και έχουμε επενδύσει το 75% σε επιχειρηματικά κεφάλαια πρώιμου σταδίου, τα οποία οι περισσότεροι άνθρωποι θα θεωρούσαν παράξενη συγκέντρωση. Το θεωρούμε το καλύτερο μέρος του καπιταλισμού. Η αμερικανική βιομηχανία επιχειρηματικών κεφαλαίων είναι η υπερηφάνεια και η χαρά του κόσμου των επιχειρηματικών κεφαλαίων. Προσελκύει ανθρώπους από όλο τον κόσμο.
Θα αποκαλούσατε τον εαυτό σας αισιόδοξο ή απαισιόδοξο;
Θεωρώ τον εαυτό μου ρεαλιστή, προσπαθώ να δω τον κόσμο όπως είναι στην πραγματικότητα, και όχι όπως θα ήθελα να είναι. Μερικές φορές πετυχαίνω και άλλες αποτυγχάνω σε αυτό. Αλλά όταν επικεντρώνομαι σε νέα εγχειρήματα, πρέπει να πω ότι είναι ακαταμάχητο να είσαι αισιόδοξος.
