Gloria Guevara: «Το flight shaming δεν είναι η λύση για το περιβάλλον»
Θεωρείται από τις ισχυρότερες προσωπικότητες στον κλάδο του τουρισμού με μακρά εμπειρία και βαθιά γνώση. Η Γκλόρια Γκεβάρα, πρώην Υπουργός Τουρισμού του Μεξικό, Πρώην Επικεφαλής του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδιών και Τουρισμού (WTTC), είναι ο άνθρωπος που επέλεξε η Σαουδική Αραβία για να ηγηθεί της τουριστικής προσπάθειας που διεξάγεται, προκειμένου η ευρύτερη περιοχή να μετατραπεί σε ελκυστικό προορισμό.
Με πλάνο να επενδύσει 1 τρις δολάρια και να δημιουργήσει 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας, η Σαουδική Αραβία χτίζει τη δική της dream team. Συνάντησα την κα Γκεβάρα στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο και μιλήσαμε για το μέλλον της τουριστικής βιομηχανίας, τις νέες τάσεις που θα αναδυθούν, αλλά και για το πώς η Ελλάδα θα μπει στο ραντάρ των Σαουδαράβων, οι οποίοι θεωρούνται ως ο λαός με τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν τουριστική δαπάνη.
Κα Guevara, με ποιο τρόπο μπορεί να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του τουρισμού μέσα στην υπάρχουσα οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση που μαστίζει την Ευρώπη;
Αρχικά πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το 8% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με την τελευταία επίσημη έκθεση του 2017, οφείλεται στα ταξίδια και τον τουρισμό. Αυτό είναι ένα ζήτημα και παράλληλα μια πρόκληση. Ταυτόχρονα, γνωρίζουμε ότι τα ταξίδια δημιουργούν θέσεις εργασίας, τα τελευταία πέντε χρόνια πριν από την πανδημία, μία στις τέσσερις θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν στον πλανήτη προήλθε από τον κλάδο μας. Καταλαβαίνουμε ότι τα ταξίδια και ο τουρισμός μειώνουν τη φτώχεια, δημιουργούν κοινωνικό όφελος και έχουν κοινωνικό αντίκτυπο. Υπάρχουν πολλά οφέλη, όμως η πρόκληση παραμένει το 8%. Το ερώτημα λοιπόν είναι πώς θα διασφαλίσουμε ότι τα ταξίδια και ο τουρισμός θα αποτελέσουν μέρος της λύσης. Διότι πριν από την πανδημία, υπήρχε μια τάση “flight shaming” που ενοχοποιούσε τις πτήσεις και έλεγε «σταματήστε να πετάτε», και αυτό δεν είναι η λύση.
Πρέπει να απαλλαγούμε από τον άνθρακα στον κλάδο των αερομεταφορών και των μεταφορών γενικότερα, αλλά το να προσελκύουμε τουρισμό είναι συνιστά μια ενέργεια με πολλαπλά οφέλη. Εργαζόμαστε λοιπόν στο πλαίσιο μιας πρωτοβουλίας για να κάνουμε τον τουρισμό μέρος της λύσης, ώστε την επόμενη φορά που θα ταξιδέψετε να είναι καλό για το κλίμα, καλό για το περιβάλλον και καλό για τις κοινότητες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η τουριστική βιομηχανία μας βοηθά να διανείμουμε το εισόδημα από τις ανεπτυγμένες χώρες στις αναπτυσσόμενες χώρες. Πολλές χώρες που δεν έχουν πολλούς φυσικούς πόρους εξαρτώνται από αυτόν τον κλάδο προσφέροντας μέσα διαβίωσης και οφέλη στους ντόπιους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το 54% των εργαζομένων στον τομέα μας είναι γυναίκες. Επομένως, είναι ένας τομέας που απασχολεί πολλές γυναίκες, πολλούς νέους, προσφέρει πολλές θέσεις εργασίας και αυτό φέρνει ευημερία. Τούτου λεχθέντος, πρέπει να κατανοήσουμε τις προτεραιότητες και τη βιωσιμότητα και το κλίμα και το περιβάλλον. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αναγνωρίσουμε, ειδικά μετά τον Covid και όσα περάσαμε, και να δράσουμε σύμφωνα με αυτό.
Είστε ικανοποιημένη από τις δράσεις και τις πρακτικές που έχει υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τον τουριστικό κλάδο; Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι κύριες προκλήσεις;
Η Ευρώπη είναι η μεγαλύτερη περιοχή στον κόσμο για ταξίδια. Η ΕΕ έχει κάνει δε εξαιρετική δουλειά όσον αφορά τον συντονισμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Πρέπει να πω ότι η μεγαλύτερη πρόκληση, ήταν η έλλειψη διεθνούς συντονισμού και η ΕΕ ήταν με πολλούς τρόπους μπροστά από τους υπόλοιπους. Το Green Digital Pass είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα συντονισμού και συνεργασίας που ανακοινώθηκε, όπως και τα πρωτόκολλα που εφαρμόστηκαν. Νομίζω ότι η Ευρώπη, και συγκεκριμένα η ΕΕ, έχει λάβει σπουδαίες πολιτικές, αλλά χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά να γίνει, ιδιαίτερα όσον αφορά τη βοήθεια προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ο κλάδος μας είναι πολύ κατακερματισμένος. Το 80% είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Και αν έχετε ένα εστιατόριο ή ένα ταξιδιωτικό γραφείο ή ένα ξενοδοχείο σε οποιαδήποτε από τις χώρες που ανήκουν στην Ευρώπη ή στην ΕΕ και θέλετε να μάθετε ποιο είναι το αποτύπωμά σας, πού θα απευθυνθείτε; Πώς ξέρετε πού μπορείτε να λάβετε τη σχετική εκπαίδευση; Πώς εξασφαλίζετε τη χρηματοδότηση; Βλέπετε, δεν υπάρχει ένα μέρος που να τα συγκεντρώνει όλα αυτά. Και αυτό είναι ένα ζήτημα που έχουμε. Έτσι, για να απαντήσω στην ερώτησή σας, ναι, έχουν κάνει πολύ καλή δουλειά, έχουν διανύσει πολύ δρόμο, ηγούνται, ειδικά στην κλιματική αλλαγή, πολλών πρωτοβουλιών τώρα – ειδικά με την υποστήριξη των ΗΠΑ προς τη Συμφωνία του Παρισιού. Αλλά ο δρόμος είναι μακρύς.
Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για τη φετινή τουριστική σεζόν και πότε εκτιμάτε ότι θα επανέλθουμε στα προ-Covid επίπεδα;
Υπάρχουν ορισμένες χώρες που βρίσκονται ήδη στο ίδιο επίπεδο με πριν από την πανδημία το 2019. Αρκετές διεθνείς αγορές που έχουν ανακάμψει πολύ καλά και κάποιες που κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Η Ευρώπη ήταν μπροστά και κατάφερε να ανακάμψει πολύ γρήγορα. Βέβαια και εντός της Γηραιάς Ηπείρου, ορισμένες χώρες ανακάμπτουν ταχύτερα από άλλες, επειδή οι πολιτικές και τα πρωτόκολλα που εφαρμόστηκαν ήταν διαφορετικά. Κάθε χώρα αποφάσισε να εφαρμόσει τη δική της πολιτική και σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και οι περιφέρειες καθόρισαν τη δική τους πολιτική. Σε μακροοικονομικό επίπεδο, παγκοσμίως, δεν είμαστε κοντά στο 2019. Υπάρχουν ποικίλες προβλέψεις. Ορισμένοι οργανισμοί λένε ότι στο τέλος του τρέχοντος έτους ελπίζουν ότι θα πιάσουμε τον συγκεκριμένο στόχο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι θα κινούνται με την ίδια ταχύτητα. Η Μέση Ανατολή, για παράδειγμα, ανακάμπτει πολύ γρήγορα. Και πολλές χώρες στη Μέση Ανατολή είναι καλύτερα από το 2019, ενώ θετικά σημάδια δείχνουν η Λατινική Αμερική και οι ΗΠΑ. Δυστυχώς η Ασία παραμένει κλειστή.
Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί μετά την ανάκαμψη, πώς θα κατανεμηθούν τα μερίδια; Βλέπετε, ορισμένες χώρες εξασφαλίζουν μεγαλύτερο μερίδιο, από αυτό που είχαν πριν από την πανδημία και κάποιες άλλες το χάνουν.
Επομένως, είναι θέμα ανταγωνιστικότητας και του πόσο καλά αντιδρούν.
Είναι θέμα των πρωτοβουλιών που λαμβάνουν, των πολιτικών τους, του πόσο καλά λειτουργούν ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας, και πόσο καλά επαναφέρουν το εργατικό δυναμικό στην ενεργό δράση, διότι αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις.
Πάντως οι περισσότερες εταιρείες εξακολουθούν να παραπονιούνται, ακόμη και στον κλάδο του τουρισμού, ότι δεν βρίσκουν ταλαντούχους ανθρώπους για τη σωστή θέση.
Εμείς από την πλευρά μας τους είχαμε προειδοποιήσει. Τους είπαμε, βεβαιωθείτε ότι προστατεύετε τους εργαζομένους σας γιατί δεν υπάρχει διαθέσιμο εισόδημα. Και οι εταιρείες, ειδικά οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δεν μπορούν να κρατήσουν αυτούς τους ανθρώπους και να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας επειδή δεν είχαν οικονομικούς πόρους για περισσότερο από ένα χρόνο. Πώς θα πλήρωναν τους μισθούς; Τώρα, ορισμένες χώρες μπόρεσαν να παρέμβουν, να προσφέρουν νόμους και συστήματα για την προστασία των εργαζομένων, αλλά όχι όλες. Και επίσης αυτά τα συστήματα καταργήθηκαν – τα περισσότερα από αυτά – πέρυσι.
Πολλοί από αυτούς τους εργαζόμενους – χάθηκαν 62 εκατομμύρια θέσεις εργασίας – όπως ξέρετε άλλαξαν επάγγελμα. Στράφηκαν σε άλλο κλάδο. Και τώρα που ανακάμπτουμε, προσπαθούμε να προσλάβουμε. Αλλά… μαντέψτε… χρειαζόμαστε κατάρτιση, επειδή μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού δεν έχει εκπαιδευτεί. Και αυτό είναι μέρος της πρόκλησης που αντιμετωπίζουμε αυτή τη στιγμή. Έχουμε προβλήματα στα αεροδρόμια, στις αεροπορικές εταιρείες, στα ξενοδοχεία, επειδή προσλαμβάνουν αρκετά γρήγορα, αλλά δεν φέρνουν τους ίδιους αριθμούς. Μην ξεχνάτε επίσης ότι ορισμένες χώρες είναι ακόμη κλειστές και το εργατικό δυναμικό που επέστρεψε στην πατρίδα του και δεν μπορεί να φύγει, το οποίο είναι επίσης μια άλλη διάσταση που επηρεάζει την ανάκαμψη.
Ποιες είναι οι κύριες τάσεις που θα εμφανιστούν σε λίγα χρόνια και σε ποιον τομέα θα πρέπει να επενδύσει ο κλάδος;
Υπάρχουν τρεις τάσεις που παρατηρήσαμε και εξακολουθούν να υπάρχουν. Η μία είναι η ψηφιακή ατζέντα, η οποία έχει επιταχυνθεί επειδή όλοι χρειάστηκε να δουλεύουμε από το σπίτι και να χρησιμοποιούμε την τεχνολογία για μια καλύτερη εμπειρία. Συνεπώς, οι οργανισμοί στις χώρες που επενδύουν περισσότερο στην τεχνολογία είναι οι οργανισμοί που κινούνται ταχύτερα. Το Digital Green Pass είναι ένα τέτοιο παράδειγμα στην Ευρώπη.
Είχαμε μια εφαρμογή στη Νότια Ντακότα και τον Καναδά που επέτρεπε την κινητικότητα, ώστε να μην έχουμε lockdown. Απλά δείχνετε την εφαρμογή σας που έχει όλα τα αρχεία ανοσίας σας. Ανέπαφες πληρωμές, χρήση βιομετρικών στοιχείων, επιβίβαση σε αεροπλάνα, όλα πιο αποτελεσματικά, ταχύτερα, καλύτερα, φθηνότερα, επειδή στο τέλος της ημέρας το σύστημα πρέπει να είναι επικεντρωμένο στον ταξιδιώτη και στο άτομο έτσι ώστε να βιώνει την απόλυτη εμπειρία.
Το δεύτερο είναι ότι η Μητέρα Φύση είχε ένα είδος χρονικού διαλείμματος, επειδή φυσικά δεν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε. Τώρα το αποκαλούν «ταξιδιωτική εκδίκηση». Θέλουμε να ταξιδεύουμε περισσότερο. Αλλά την ίδια στιγμή, έχουμε συνείδηση της φύσης και συνειδητοποιούμε περισσότερο ότι πρέπει να την προστατεύσουμε. Είναι το περιουσιακό μας στοιχείο. Έτσι, όλο και περισσότερο πρέπει να εκπαιδεύουμε τους ταξιδιώτες και να παρέχουμε λύσεις. Επιβάλλεται να είμαστε κλιματικά ουδέτεροι.
Η τρίτη τάση έχει να κάνει με το να θέτουμε προτεραιότητες. Πολλοί άνθρωποι – ξέρω πολλούς συμπεριλαμβανομένου και εμού – έχασαν συγγενείς ή φίλους εξαιτίας του Covid. Και δουλεύαμε τόσο σκληρά πριν από την πανδημία, ασταμάτητα. Αλλά αυτό μας έδωσε την ευκαιρία να εκτιμήσουμε αυτό που έχει μεγαλύτερη αξία. Είναι ένα μάθημα που πήραμε. Έτσι, τώρα εκτιμούμε τον περισσότερο χρόνο με την οικογένεια, δουλεύουμε από το σπίτι, περνάμε περισσότερο χρόνο με τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Και αυτό είναι κάτι που ωφελεί τον κλάδο μας, αλλά θα ωφελήσει και τους προορισμούς που προσφέρουν μοναδικές εμπειρίες. Οι καλύτερες αναμνήσεις που έχω με τα παιδιά μου είναι τα ταξίδια.
Μιλώντας λοιπόν για τις υπηρεσίες που θα τραβήξουν την προσοχή του ταξιδιώτη. Πού θα πρέπει να εστιάσουν οι επιχειρήσεις;
Θα πρέπει να επικεντρωθούν στις εμπειρίες. Δεν θέλετε να πάτε σε έναν προορισμό που είναι αντίγραφο ενός άλλου, αλλά σε έναν προορισμό που φροντίζει για την εμπειρία σας, που έχει άριστη φιλοξενία, που προσφέρει εξαιρετικό φαγητό, που δεν δημιουργεί προβλήματα. Που δεν είναι τόσο περίπλοκο να φτάσεις εκεί περιμένοντας 3 ώρες στην ουρά της υπηρεσίας αλλοδαπών, για παράδειγμα. Θέλετε να φτάσετε σε έναν προορισμό που χρησιμοποιεί την τεχνολογία, αλλά είναι και αυθεντικός, ώστε να μπορείτε να ανακαλύψετε έναν πραγματικά νέο κόσμο και να είστε σε θέση να συνδεθείτε με την τοπική κουλτούρα, διότι αυτό είναι επίσης πολύ σημαντικό.
Ο κλάδος μας δημιουργεί ενσυναίσθηση, γιατί όταν ταξιδεύεις, έχεις καλύτερη κατανόηση, και αυτό συμβάλλει στην ειρήνη και την ευημερία. Μετά τον Covid, λοιπόν, εκτιμούμε περισσότερο την οικογένεια, τους φίλους, τα αγαπημένα πρόσωπα, την αυθεντικότητα και αυτές τις μοναδικές εμπειρίες.
Όσον αφορά τη Σαουδική Αραβία, τώρα που έχετε την έδρα σας εκεί, είναι η Ελλάδα στο target group αυτής της αγοράς;
Βεβαίως. Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται εν μέσω ενός μεγάλου μετασχηματισμού που δεν έχω ξαναδεί παρόμοιο στη ζωή μου, ο οποίος βοηθάει όχι μόνο τη Σαουδική Αραβία, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο. Διότι αν μια χώρα όπως η Σαουδική Αραβία, που διαθέτει τόσους πολλούς πόρους, διαφοροποιείται και επενδύει 1 τρισεκατομμύριο δολάρια στον τουρισμό, που είναι κοντά στο ΑΕΠ της χώρας μου, του Μεξικό, αυτό είναι εξωπραγματικό.
Η Ελλάδα θα ωφεληθεί σίγουρα γιατί βάζουμε τον τουρισμό στην παγκόσμια ατζέντα, λέμε ότι αξίζει να επενδύσουμε σε αυτόν τον κλάδο. Η Σαουδική Αραβία είναι μια χώρα του G20 που λέει στον κόσμο «για μένα έχει σημασία, επενδύω 1 τρισεκατομμύριο, δημιουργώ 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας, θέλω να αντλήσω το 10% του ΑΕΠ μου από τα ταξίδια και τον τουρισμό, θέλω να έχω 100 εκατομμύρια επισκέπτες». Οι Σαουδάραβες ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο και ξοδεύουν και τα περισσότερα χρήματα.
Τι ακριβώς αναζητούν και πόσα ξοδεύουν;
Ξοδεύουν πολλά ανάλογα με τη χώρα που πηγαίνουν. Οι Σαουδάραβες είναι στην κορυφή της κατά κεφαλήν δαπάνης ανά ταξιδιώτη στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι το ίδιο στη Γαλλία, και είναι πιθανώς το νούμερο ένα και στην Ισπανία. Σε ορισμένα μέρη ξοδεύουν έως και 10.000 δολάρια την ημέρα αλλά τα ποσά ποικίλλουν. Μπορεί να πάνε ένα Σαββατοκύριακο και να ξοδέψουν χιλιάδες ευρώ, μπορεί να μείνουν στην Ισπανία και να αγοράσουν ένα σπίτι. Για την Ελλάδα οι Σαουδάραβες είναι μια τεράστια ευκαιρία. Τι είναι αυτό που θέλουν οι Σαουδάραβες; Αναζητούν ποιότητα και καλές υπηρεσίες και ταξιδεύουν με οικογένειες, οπότε θέλουν να διασφαλίσουν ότι οι εμπειρίες είναι επίσης για οικογένειες. Τους αρέσει να ψωνίζουν, να ξοδεύουν χρήματα και έχουν πολύ υψηλό διαθέσιμο εισόδημα. Και ταυτόχρονα οι Έλληνες είναι ευπρόσδεκτοι να έρθουν στη Σαουδική Αραβία, έναν άγνωστο προορισμό που μόλις άνοιξε στον κόσμο. Μόλις ανοίξαμε και η Σαουδική Αραβία έχει κάτι που δεν έχετε ξαναδεί και περιμένει να την εξερευνήσετε!
