Γόρδιος δεσμός για τη βιομηχανία το ενεργειακό κόστος

Το ενεργειακό ζήτημα εξακολουθεί να προκαλεί απαισιοδοξία στην ελληνική βιομηχανία ενόψει της χειμερινής περιόδου, ενώ πλέον το πρόβλημα του υψηλού πληθωρισμού πλήττει σχεδόν όλες τις κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών.

Οι πιέσεις είναι αισθητές στην Ελλάδα, παρά την σχετικά περιορισμένη έκθεση σε βιομηχανική παραγωγή ενώ στην Ευρώπη οι υψηλές τιμές ενέργειας αναγκάζουν τα εργοστάσια να μειώσουν την παραγωγή και να θέσουν σε διαθεσιμότητα δεκάδες χιλιάδες υπαλλήλους. Οι περικοπές, αν και αναμένεται να είναι προσωρινές, αυξάνουν τους κινδύνους μιας επώδυνης ύφεσης στην Ευρώπη.

Οι κατασκευαστές μετάλλων, χαρτιού, λιπασμάτων και άλλων προϊόντων, που εξαρτώνται από το φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια για να μετατρέψουν τις πρώτες ύλες σε προϊόντα, ανακοίνωσαν περικοπές ενώ πρόσφατα η Eurometaux ανακοίνωσε ότι η μισή παραγωγή αλουμινίου και ψευδαργύρου στην Ευρώπη έχει τεθεί εκτός λειτουργίας.

Ενδεικτικό είναι επίσης ότι ορισμένα εργοστάσια στην περιοχή των Άλπεων, σε Γαλλία, Γερμανία, προμηθεύουν με πιο ζεστές στολές τους εργαζομένους τους προκειμένου να κάνουν οικονομία στο φυσικό αέριο για θέρμανση των αποθηκών τους. Πρόκειται για μεγάλο πρόβλημα εάν ληφθεί υπόψη ότι η βιομηχανία έχει κεντρική σημασία για τη πρόοδο και ευημερία της Ευρώπης και αντιπροσωπεύει πάνω από το 20% της οικονομίας της ΕΕ απασχολώντας περίπου 35 εκατ. άτομα, ενώ πολλά περισσότερα εκατομμύρια θέσεων εργασίας συνδέονται με τη βιομηχανία στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Αντιπροσωπεύει επίσης το 80% των εξαγωγών αγαθών και σε αυτήν οφείλεται κυρίως το γεγονός ότι η ΕΕ κατέχει παγκοσμίως τη θέση του κορυφαίου παρόχου αγαθών και του κορυφαίου προορισμού άμεσων ξένων επενδύσεων.

Η Ελλάδα στοχεύει σε αύξηση της συνδρομής της βιομηχανίας, που συμμετέχει με οριακά διψήφιο ποσοστό στο ΑΕΠ, σε 13% του ΑΕΠ εντός πενταετίας και σε 15% το 2030 σύμφωνα με την εθνική στρατηγική.

Αναφορικά με τις πιέσεις που δέχεται λόγω της ενεργειακής κρίσης, τα στοιχεία του μηνιαίου δελτίου Νοεμβρίου του ΙΟΒΕ για τις εξελίξεις στη βιομηχανία, που ανακοινώθηκαν χθες, δείχνουν υποχώρηση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας τον Σεπτέμβριο, με την τιμή χονδρικής φορτίου βάσης να καταγράφει πτώση 3,7% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, παραμένοντας ωστόσο σε υψηλά επίπεδα. Εξάλλου, η τιμή ηλεκτρινής ενέργειας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε (414,22 ευρώ/MWh) σε υψηλότερα επίπεδα (από +5% έως +20%) από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές αγορές και κατά 95% υψηλότερα από την τιμή συστήματος NordPool (212,27 ευρώ/MWh). Επίσης, τον Οκτώβριο η μέση τιμή των δικαιωμάτων εκπομπών CO2 μειώθηκε κατά 1,5% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και διαμορφώθηκε στα 68,83 ευρώ/tCΟ2.

Το ασταθές ευρωπαϊκό περιβάλλον φαίνεται ότι δεν επιτρέπει ακόμη και στις εξωστρεφείς επιχειρήσεις να προγραμματίσουν την παραγωγή τους. Σημειώνεται άνοδος για το εργοστασιακό δυναμικό και την εξασφαλισμένη παραγωγή, στους 4,6 μήνες, με το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού να ενισχύεται στο 75,8% τον Οκτώβριο (από 70,7% τον Σεπτέμβριο) του τρέχοντος έτους. Οι τάσεις στους κλάδους της βιομηχανίας είναι μικτές, με ενδεικτική την άνοδο στη μεταποίηση (1,9%) αλλά και την εξασθένιση στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος (-11,2%) και τα ορυχεία – λατομεία (-3,2%). Σε κλάδους υψηλής σημασίας για την ελληνική οικονομία βελτίωση σημειώνεται στα βασικά μέταλλα (9,3%), στα τρόφιμα (1,3%) και στα φάρμακα (1,7%).

Παρατηρείται, επίσης, άνοδος της απασχόλησης στη βιομηχανία και μείωση του κόστους εργασίας και κατά το β’ τρίμηνο του 2022.

Αξιοσημείωτη είναι επίσης η νέα ενίσχυση των εξαγωγών, αλλά και του εμπορικού ελλείμματος της βιομηχανίας τον Αύγουστο σε σχέση με ένα έτος πριν. Το εμπορικό έλλειμμα διαμορφώθηκε σε 4,1 δισ. ευρώ από 2,6 δισ. ευρώ ένα χρόνο πριν και το μερίδιο των βιομηχανικών προϊόντων τον Αύγουστο ξεπέρασε το 85% του συνόλου των εξαγωγών αγαθών. Αλουμίνιο και φαρμακευτικά σκευάσματα αναδείχθηκαν κορυφαία εξαγόμενα βιομηχανικά προϊόντα το β ́ τρίμηνο του 2022. Οι εξαγωγές στο αλουμίνιο έφτασαν σε 795 εκατ. ευρώ (+66,0% y-o-y) και στα φαρμακευτικά σκευάσματα σε 621 εκατ. ευρώ (-13,5%, y-o-y) το β ́ τρίμηνο του 2022. Σχεδόν το 82% των βιομηχανικών προϊόντων κατευθύνεται σε ευρωπαϊκές χώρες, ενώ μόλις 6,2% σε Β. Αμερική, σύμφωνα με τα στοιχεία για το β’ τρίμηνο του 2022. Μετά το αλουμίνιο και τα φάρμακα ακολουθούν φυσικό αέριο, φρούτα και λαχανικά και γαλακτοκομικά προϊόντα.