Greta Thunberg: Η COP26 είναι μια «αποτυχία», αλλά υπήρξαν και σημάδια προόδου την πρώτη εβδομάδα των εργασιών

της Katherine Dunn

Είναι Παρασκευή στη Γλασκώβη. Κανονικά, αυτό θα σήμαινε την άφιξη άλλης μίας θορυβώδους σκωτσέζικης νύχτας, αλλά σχεδόν στα μισά της διάσκεψης COP26 για το κλίμα, η έναρξη του Σαββατοκύριακου σηματοδοτεί έναν απολογισμό του τι έχει (και τι δεν έχει) επιτευχθεί μέχρι στιγμής. Ταυτόχρονα, αποτελεί και το εναρκτήριο λάκτισμα για τις ημέρες διαμαρτυρίας που θα ακολουθήσουν.

Μέχρι στιγμής, οι γνώμες είναι βαθιά διχασμένες σχετικά με την πορεία της διάσκεψης. Η Greta Thunberg, η γνωστή Σουηδέζα ακτιβίστρια για το κλίμα, την έχει ήδη χαρακτηρίσει μια αποτυχία. Συγκεκριμένα, δήλωσε σε πάνελ που φιλοξένησαν οι New York Times την Πέμπτη ότι «αφού απέχουμε τόσο πολύ από αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε, νομίζω ότι αυτό που θα μπορούσε να θεωρηθεί επιτυχία θα ήταν αν οι άνθρωποι συνειδητοποιήσουν πόσο αποτυχημένη είναι αυτή η COP».

Εντωμεταξύ, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου αγωνιά να παρουσιάσει την εκδήλωση ως επιτυχία, επισημαίνοντας μια σειρά από παράλληλες συμφωνίες που έχουν ήδη προωθηθεί σχετικά με την αποψίλωση των δασών, τις εκπομπές μεθανίου και τη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα.

Στην πραγματικότητα, οι συμφωνίες αυτές συνοδεύονται σε μεγάλο βαθμό από τα δικά τους …ψιλά γράμματα και παραθυράκια. Η δέσμευση κατά της αποψίλωσης των δασών έχει πολύ ευρύτερο πεδίο εφαρμογής και πολύ περισσότερα χρήματα από τις προηγούμενες (αποτυχημένες) προσπάθειες για την αποκατάσταση των δασών, αλλά ένας σημαντικός υπογράφων – η Ινδονησία – εμφανίστηκε να κάνει πίσω από τη δέσμευσή της αμέσως μετά την ανακοίνωση.

Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τη δέσμευση για τον άνθρακα, με περισσότερες από 40 χώρες να υπόσχονται να καταργήσουν σταδιακά τον άνθρακα μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες – δέσμευση η οποία όμως δεν έφτασε σε ένα ξεκάθαρο τέλος του άνθρακα που απαιτείται για την πραγματική απεξάρτηση από αυτόν. Συγκεκριμένα, απουσιάζουν δύο μεγάλες υπογραφές – οι ΗΠΑ και η Κίνα – και η Πολωνία, ένας μεγάλος παραγωγός άνθρακα, υπέγραψε και στη συνέχεια δήλωσε ότι δεν θα καταργήσει τον άνθρακα πριν το 2049.

Πολλοί αρχηγοί κρατών, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, έδιναν επίσης τις δικές τους εσωτερικές πολιτικές μάχες ενώ βρίσκονταν στο έδαφος της Σκωτίας, αφαιρώντας ώθηση από τη συζήτηση για παγκόσμια συνεργασία. Παράλληλα, οι εντάσεις μεταξύ πλούσιων και αναπτυσσόμενων οικονομιών…σιγόβραζαν όλη την εβδομάδα. Η δυσπιστία πολλών αντιπροσώπων από χώρες με χαμηλότερο εισόδημα ήταν δημόσια και προφανής, και για έναν καλό λόγο: Οι πλούσιες χώρες δεν έχουν ακόμη εκπληρώσει την υπόσχεση ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων να βοηθήσουν τις λιγότερο υπεύθυνες για την κλιματική αλλαγή χώρες να προσαρμοστούν στις επιπτώσεις της.

Ένα άλλο παράδειγμα παγκόσμιας ανισότητας επικρέμεται επίσης πάνω από την εκδήλωση: η διανομή εμβολίων. Καθώς οι άνθρωποι στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική κάνουν αναμνηστικά εμβόλια, το ποσοστό του πληθυσμού που είναι πλήρως εμβολιασμένο σε πολλές αφρικανικές χώρες παραμένει σε μονοψήφιο ποσοστό. Αυτό είναι ένα αποκαρδιωτικό παράδειγμα για όσους αναζητούν αποδείξεις ότι οι υποσχέσεις αλληλεγγύης είναι καταδικασμένες να μην υλοποιούνται ποτέ.

Αλλά ενώ θα ήταν υπερβολικό να αποκαλέσουμε αισιόδοξο το κλίμα στο Scottish Event Campus, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το αποτέλεσμα της διάσκεψης της Γλασκώβης εξαρχής επρόκειτο να αφορά την εμβάθυνση στην υλικοτεχνική υποστήριξη του τρόπου πραγματικής απεξάρτησης από τον άνθρακα. Αυτό μπορεί μερικές φορές να αποκρύπτει πόσο πολύ έχει μετατοπιστεί η βελόνα.

Ένα παράδειγμα είναι η Ινδία: Μπορεί η χώρα να δεσμεύτηκε για καθαρό μηδενισμό των εκπομπών έως το μακρινό 2070 – δύο δεκαετίες μετά την εντολή της Συμφωνίας του Παρισιού να εξαλειφθούν οι εκπομπές παγκοσμίως -, αλλά οι προσεκτικοί παρατηρητές της πολιτικής για το κλίμα σημείωναν ότι, μέχρι λίγες ημέρες πριν από τη διάσκεψη, η ινδική κυβέρνηση είχε απορρίψει ανοιχτά την ιδέα του καθορισμού εγχώριων στόχων για το κλίμα. Η ανακοίνωση στην COP26 περιλάμβανε επίσης μια δυνητικά σημαντική δέσμευση να καταστεί το 50% του ενεργειακού μείγματος της Ινδίας ανανεώσιμο μέχρι το τέλος της δεκαετίας.