Η αφύπνιση της Δύσης;
του Αντώνη Τριφύλλη*
«Αντί να ανοίξει το δρόμο της Ρωσίας προς το μεγαλείο, η εισβολή στην Ουκρανία θα διασφαλίσει τη δόξα του ίδιου του Βλαντιμίρ Πούτιν αφήνοντας τη χώρα του διπλωματικά απομονωμένη, οικονομικά ανάπηρη και στρατηγικά ευάλωτη μπροστά σε μια ισχυρότερη, πιο ενωμένη δυτική συμμαχία», γράφει σε πρόσφατο άρθρο της η πρώην υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Ομπάμα, Madlyn Albright. Από αυτή την διατύπωση μπορεί κανείς να αναρωτηθεί κατά πόσο έχει δίκιο ως προς την επισήμανσή της για «ισχυρότερη και πιο ενωμένη δυτική συμμαχία». Και αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο της Ουκρανικής κρίσης. Δηλαδή, το εάν οι φιλελεύθερες δημοκρατίες θα μπορέσουν να συντονιστούν, στις κυρώσεις που επιβάλλουν και θα επιβάλλουν στο μέλλον όταν επιβεβαιωθεί η σημερινή είδηση για μαζική εισβολή της Ρωσίας στις περιοχές που διεκδικούν.
Σε ότι αφορά την Ρωσία η επιχειρηματολογία του Προέδρου της δεν εντάσσεται στον χώρο του ορθολογισμού. Συνήθως, στις εντάσεις που ξεσπούν στην υφήλιο, για τους σχολιαστές κύριο λόγο έχουν τα συμφέροντα, που συχνά καλύπτονται και με άλλα επιχειρήματα. Στην περίπτωση όμως που παρεμβάλλεται, αφενός η ταυτοτική και αφετέρου η αναθεωρητική λογική, τότε τον λόγο έχουν τα όπλα.
Και η μεν αναθεωρητική λογική αφορά στην μη αποδοχή της χωρίς κανόνες κοινά αποδεκτής συνύπαρξης, εν προκειμένω στην κυριαρχία ενός κράτους, και η διασφάλιση των συνόρων του. Η δε ταυτοτική λογική χρησιμοποιείται από τον Προέδρο Πούτιν όταν αναφέρεται στην ιστορία σε βάθος χρόνου που τον συμφέρει. Κάτι παρόμοιο επιχειρεί εδώ και καιρό να αξιοποιήσει και ο γείτονάς μας.
Ας δούμε συνοπτικά την ιστορική εξέλιξη στην Ουκρανία. Και μάλιστα την πρόσφατη, μια και μιλάμε για μια ιστορία της χώρας που βίωσε κατακτήσεις- Λιθουανία, Πολωνία κλπ, πολέμους, λιμούς-holodomor- και πολλά άλλα που δεν χωράνε σε ένα άρθρο. Ας υπογραμμίσουμε μερικές από τις πολιτικές που έλαβαν χώρα τα τελευταία χρόνια στην Ουκρανία.
2008 – 2022
Το 2008 ο Πρόεδρος Youshenko υπόσχεται στροφή προς την Δύση με ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Το 2010 o νέος Προέδρος Yanukovic διακόπτει τις συνομιλίες με την Ε.Ε. και τις προενταξιακές συμφωνίες εμπορικών συναλλαγών σε αγαθά και αλλά προϊόντα. Αυτή η εξέλιξη οδηγεί σε δυο αλλαγές. Από την μία η πολύνεκρη λαϊκή εξέγερση στην γνωστή μας πλατεία Μεϊντάν και το Κοινοβούλιο που τον καθαιρεί , και από την άλλη την προσάρτηση της Κριμαίας στην Ρωσική Ομοσπονδία, ύστερα από πρόσκληση των αυτόνομων ρωσόφωνων κατά πλειοψηφία περιοχών της Ανατολικής Ουκρανίας. Η Δύση επιβάλει κυρώσεις ανούσιες. Στη συνέχεια έχουμε εκλογές στην Ουκρανία που φέρνουν στην εξουσία τον σημερινό Πρόεδρο, και πρώην ηθοποιό Zelensky το 2019. Από τότε μέχρι σήμερα τα γεγονότα είναι γνωστά και οδηγούν στην σημερινή εισβολή.
Το μεν ΝΑΤΟ σπεύδει να αυξήσει την στρατιωτική παρουσία σε όμορες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ – την Πολωνία και τις Βαλτικές – η Δύση με αποφάσεις που αναμένονται από στιγμή σε στιγμή να επιβάλει νέες σκληρότερες κυρώσεις από αυτές που επέβαλε τις προηγούμενες ημέρες.
Όπως γνωρίζουμε, τόσο από τις αντιδράσεις του Βρετανικού Κοινοβουλίου, όσο και από έγκυρους σχολιαστές, οι κυρώσεις ήταν γενικά χωρίς ιδιαίτερη αξία ως προς την αποτελεσματικότητά τους. Το πάγωμα του ενεργητικού όσων ψήφισαν στην Δούμα υπέρ της αναγνώρισης της ανεξαρτησίας, καθώς και ορισμένων Τραπεζών και οντοτήτων φυσικών και νομικών προσώπων.
Οι σημερινές κυρώσεις του Αμερικανού Πρόεδρουκαι οι αποφάσεις της Ε. Επιτροπής είναι πολύ ισχυρότερες και «δαγκώνουν», όπως η διεύρυνση του παγώματος ενεργητικού ύψους ενός τρις δολαρίων και απαγόρευση εξαγωγών τεχνολογικού εξοπλισμού. Η κατακόρυφη πτώση του ρωσικού νομίσματος και η διακοπή της λειτουργίας του χρηματιστηρίου της. Όμως τρεις χώρες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου-Γερμανία, Ιταλία, Κύπρος) αρνούνται την «εσχάτη των ποινών» του swiftστις διατραπεζικές συναλλαγές.
Όπως συνέβη και κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Πούτιν έχει αντοχές για ένα διάστημα ή θα γυρίσει, όπως και ο Χίτλερ, σε επεκτατικούς πολέμους, πράγμα αδύνατον στην σημερινή εποχή.
Για να απαντήσουμε όμως στο αρχικό ερώτημα της επικεφαλίδας που είναι και το πιο ουσιαστικό, η Δύση, ναι, έχει αφυπνιστεί. Και καταλαβαίνει ότι η στενή συνεργασία των G7, της Μ. Βρετανίας, των ΗΠΑ και της Ευρώπης σε θέματα ασφάλειας πρέπει να μπει σε νέες βάσεις με δυο σκέλη. Την οχύρωση της φιλελεύθερης Δημοκρατίας και την αντιμετώπιση του κινδύνου που προκαλεί η επανασύσταση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας στην προ Λένιν εποχή. Δηλαδή στην εποχή των Τσάρων πασών των Ρωσιών.
Το βέβαιο είναι πάλι ότι το όραμα του προέδρου Πούτιν θα το πληρώσουμε πολύ ακριβά όλοι. Η νέα ημέρα που ξημερώσει απαιτεί ενότητα και αποφασιστικότητα. Και ηγεσία τύπου Τσώρτσιλ.
*Αντώνης Τριφύλλης, μέλος του Ε.Σ. της διαΝΕΟσις, της Σ.Ε., πρώην στέλεχος της Ε.Ε.
