Η «αιολική εποχή» της Ελλάδας στην εποχή Τράμπ
Το 2024 η Ελλάδα έκανε ένα ακόμα βήμα προς τη βιώσιμη ενέργεια, με την αιολική ενέργεια να συνεχίζει την ανοδική πορεία της. Η αιολική ισχύς της χώρας έχει φτάσει στα 5,4 GW -5,355 GW για την ακρίβεια-, καθώς συνδέθηκαν στο δίκτυο 39 νέες ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 125,5 MW, με συνολικές επενδύσεις ύψους 150 εκατ. ευρώ.
Η αύξηση της τάξεως του 2,4% σε σχέση με το 2023 επιβεβαιώνει τη συνεχιζόμενη πρόοδο του τομέα, παρόλο που το 2024 καταγράφηκε μια μικρή επιβράδυνση στην ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας. Το ενδιαφέρον ωστόσο παραμένει εστιασμένο στο μακροπρόθεσμο όφελος που αυτές οι επενδύσεις φέρνουν στην ελληνική οικονομία και κοινωνία.
Η «αιολική εποχή» της Ελλάδας, με ρυθμούς ανάπτυξης που εξακολουθούν να είναι θετικοί, μπορεί να φαντάζει ως απότομη στροφή προς το μέλλον, αλλά αυτό το μέλλον αντιμετωπίζει ακόμα εμπόδια. Η καθυστερημένη υλοποίηση έργων λόγω γραφειοκρατικών δυσκολιών, και τη συχνή αδυναμία υπηρεσιών να εφαρμόζουν ορθά τις προβλέψεις και τις προθεσμίες της αδειοδοτικής νομοθεσίας. Ως αποτέλεσμα τα αιολικά πάρκα αντιμετωπίζουν ένα καθεστώς αδειοδότησης που είναι σαφώς χειρότερο από των άλλων τεχνολογιών, φέρνουν τον τομέα της αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα αντιμέτωπο με προκλήσεις.
Χαρακτηρστική είναι η περίπτωση αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 1.592MW που σχεδιάστηκαν και έλαβαν έγκριση από την Ελληνική Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) κατά την περίοδο 2018-2022, δηλαδή ώριμα έργα τα οποία ενώ θα έπρεπε ήδη να έχουν όλα τεθεί σε λειτουργία, μόνο το 42,7% αυτών είχαν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2024.
Ωστόσο, το θετικό είναι πως παρά τις γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, το αιολικό δυναμικό της χώρας αυξάνεται. Με πάνω από 1,1 GW νέων έργων υπό κατασκευή και επιπλέον 300 MW σε αναμονή από διαγωνισμούς, η συνολική αιολική ισχύς της Ελλάδας αναμένεται να ξεπεράσει τα 6,5 GW εντός της επόμενης διετίας. Είναι εντυπωσιακό να σκεφτούμε ότι το 2024, η μεγαλύτερη ωριαία διείσδυση αιολικής ενέργειας στο Ελληνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα έφτασε το 90,3%, κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί στην ελληνική ενεργειακή ιστορία. Αυτό σηματοδοτεί την ωριμότητα της τεχνολογίας και την ικανότητα του ελληνικού δικτύου να διαχειρίζεται υψηλά μερίδια καθαρής ενέργειας χωρίς να παρουσιάζονται σημαντικά προβλήματα.
Το ερώτημα που παραμένει είναι αν η Ελλάδα μπορεί να ξεπεράσει τις γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και να προχωρήσει με ταχύτητα στην αναβάθμιση των υποδομών της και στην επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης. Η ενίσχυση του ρυθμού ανάπτυξης είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η χώρα διαθέτει έναν από τους πιο ισχυρούς ανέμους στην Ευρώπη, με τις περιοχές της Στερεάς Ελλάδας, της Πελοποννήσου και της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης να αποτελούν τα κύρια σημεία ανάπτυξης.
Αντίστοιχα, και οι επενδυτές που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά των ΑΠΕ συνεχίζουν να δείχνουν ενδιαφέρον. Μεγάλες εταιρείες όπως η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η ΜORE, η Iberdrola Rokas, η Principia και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες βρίσκονται στην κορυφή της λίστας, με σημαντικά ποσοστά αιολικής ισχύος. Η τεχνολογία των ανεμογεννητριών, με κύριους κατασκευαστές την Vestas, την Enercon και τη Siemens Gamesa, η Nordex, η GE Renewable Energy κ.ά. εξακολουθεί να εξελίσσεται, βελτιώνοντας τις αποδόσεις.
Σε ότι αφορά τη γεωγραφική κατανομή των αιολικών πάρκων στη χώρα η Στερεά Ελλάδα παραμένει στην κορυφή των αιολικών εγκαταστάσεων αφού φιλοξενεί 2.346 MW (44%) και ακολουθεί η Πελοπόννησος με 667 ΜW (12%) και η Ανατολική Μακεδονία – Θράκη όπου βρίσκονται 535 MW (10%).
Όλα αυτά τα επιτεύγματα του 2024 αναδεικνύουν τη διαρκή πρόοδο της Ελλάδας στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Αν και η γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις παραμένουν, τα δεδομένα δείχνουν πως η πορεία προς έναν πράσινο ενεργειακό μέλλον είναι πλέον αδιαμφισβήτητη.
Η Ευρώπη και η αντιπολίτευση Τράμπ στο… κλίμα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταγράφει ένα ιστορικό ορόσημο στον τομέα της καθαρής ενέργειας, καθώς το 47% της ηλεκτρικής ενέργειας προέρχεται από ηλιακή ενέργεια και άλλες ανανεώσιμες πηγές. Πρόκειται για ένα ρεκόρ που καταδεικνύει τη σταθερή πρόοδο του μπλοκ προς τον στόχο της μετάβασης σε μια καθαρή ενεργειακή πολιτική, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ember. Αυτό το ποσοστό ενισχύει ακόμα περισσότερο το χάσμα που συνεχώς διευρύνεται μεταξύ της επιτυχημένης ώθησης της Ευρώπης για καθαρές πηγές ενέργειας και της στρατηγικής της νέας αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία φαίνεται να επιμένει στη στήριξη των ορυκτών καυσίμων.
Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της έκθεσης είναι ότι σχεδόν το 75% της ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ δεν εκλύει αέρια του θερμοκηπίου. Στο 24% της ηλεκτρικής ενέργειας, δε, η προέλευση είναι η πυρηνική ενέργεια, η οποία επίσης δεν συμβάλλει στην κλιματική αλλαγή, καθώς δεν παράγει εκπομπές CO2. Αυτό το ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο από εκείνο άλλων μεγάλων βιομηχανικών χωρών, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα, όπου η συντριπτική πλειονότητα της ενέργειας εξακολουθεί να παράγεται από ορυκτά καύσιμα, τα οποία επιβαρύνουν τον πλανήτη με διοξείδιο του άνθρακα και άλλες επικίνδυνες εκπομπές.
Ο Κρις Λόσλοου, ειδικός σε θέματα ενέργειας στην Ember, τονίζει ότι «τα ορυκτά καύσιμα χάνουν το παιχνίδι στην ΕΕ». Όπως φαίνεται, το 2024, η ηλιακή ενέργεια θα καλύπτει το 11% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τον άνθρακα, ο οποίος έχει υποχωρήσει κάτω από το 10% της παραγωγής ενέργειας στην περιοχή.
Η σταδιακή επικράτηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί σημαντική επιτυχία και έναν δείκτη για την επιτυχημένη εφαρμογή πολιτικών που προάγουν την κλιματική ουδετερότητα. Καθώς οι ευρωπαϊκές χώρες στρέφονται όλο και περισσότερο προς καθαρές πηγές ενέργειας, ο κόσμος παρακολουθεί με ενδιαφέρον τη δυναμική αυτή, με την ΕΕ να γίνεται πρότυπο για μια «πράσινη» ενεργειακή μετάβαση.
Κάτι που δεν ασπάζεται η άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα για την απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα. Στο εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ θα εξετάσουν το ενδεχόμενο η αποχώρηση να τεθεί σε ισχύ «άμεσα». Δεν αναφέρεται η περίοδος ειδοποίησης ενός έτους που ορίζει το σύμφωνο για το κλίμα.
Οι ΗΠΑ είχαν ήδη μείνει πίσω στους κλιματικούς στόχους τους για το 2030, παρά τις προσπάθειες που περιλάμβαναν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε δαπάνες καθαρής ενέργειας από τον τέως πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Ο Τραμπ κατά την ορκωμοσία του είπε: «Drill, baby, drill». «Έχουμε κάτι που κανένα άλλο έθνος δεν θα έχει ποτέ, τη μεγαλύτερη ποσότητα πετρελαίου και φυσικού αερίου από οποιαδήποτε χώρα στη Γη, και θα το χρησιμοποιήσουμε».
