Η ανάπτυξη της Ευρωζώνης απειλείται από παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο
Η υπόσχεση του εκλεγμένου Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να επιβάλει δασμούς έως και 20% στις εισαγωγές, με πιθανή κλιμάκωση στο 60% για τα κινεζικά προϊόντα, έχει προκαλέσει φόβους για ενίσχυση του προστατευτισμού. Εάν εφαρμοστούν, αυτά τα μέτρα θα αποτελέσουν τη μεγαλύτερη αύξηση δασμών στις ΗΠΑ από τη Μεγάλη Ύφεση, πιθανώς προκαλώντας αντίποινα από τις πληγείσες χώρες.
Η Ευρωζώνη, η οποία διατηρεί σημαντικό εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ, βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο λόγω αυτών των δασμών. Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν επίσης για πιθανές αναταράξεις από την Κίνα, η οποία μπορεί να κατακλύσει τις παγκόσμιες αγορές με φθηνά προϊόντα ως απάντηση στις πολιτικές του Τραμπ.
Πρέπει η Ευρωζώνη να προετοιμαστεί για αντίκτυπο;
Περίπου το 69% των ερωτηθέντων σε δημοσκόπηση των Financial Times προβλέπει εμπορική σύγκρουση ΗΠΑ-ΕΕ, ενώ το 81% εκτιμά ότι η επιστροφή του Τραμπ θα επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη της Ευρωζώνης. «Η δεύτερη θητεία του Τραμπ είναι πλέον ο μεγαλύτερος πολιτικός και οικονομικός κίνδυνος», δήλωσε ο Mujtaba Rahman, διευθύνων σύμβουλος για την Ευρώπη στην Eurasia Group.
Οι οικονομολόγοι προβλέπουν ότι η Ευρωζώνη θα αναπτυχθεί μόλις κατά 0,9% το 2025, σηματοδοτώντας τρίτη συνεχόμενη χρονιά υποτονικής ανάπτυξης. Αυτή η πρόβλεψη συνάδει με πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) σε ανεξάρτητους οικονομολόγους, που κατέγραψε αρκετούς καθοδικούς κινδύνους.
Η προσδοκία των δασμών πιθανότατα θα οδηγήσει τις επιχειρήσεις να καθυστερήσουν επενδύσεις, καθώς ο φόβος για το «άγνωστο» επηρεάζει τους επιχειρηματικούς τομείς.
Ο John Llewellyn, πρώην ανώτερος οικονομολόγος στον ΟΟΣΑ, προέβλεψε ένα ακόμη πιο απαισιόδοξο σενάριο, υποστηρίζοντας ότι η οικονομία της Ευρωζώνης μπορεί να συρρικνωθεί κατά 1% μέσα στο έτος. «Η οικονομική σταθερότητα είναι πολύ πιο εύθραυστη από ό,τι αναγνωρίζει η σύγχρονη γενιά», προειδοποίησε.
Πολιτική αστάθεια και οικονομική επιβράδυνση
Σε όλη την Ευρώπη, οι αναλυτές προβλέπουν πολιτική διάσπαση που θα μπορούσε να περιπλέξει περαιτέρω το οικονομικό τοπίο. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η Γερμανία είναι απίθανο να αποκτήσει σταθερή κυβέρνηση πριν από τις πρόωρες εκλογές του Φεβρουαρίου, ενώ η Γαλλία παραμένει πολιτικά στάσιμη μέχρι τη λήξη της θητείας του Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν το 2027.
Ο οικονομολόγος Ulrich Kater της γερμανικής Deka Bank συνέκρινε τις αγωνίες της Ευρώπης με εκείνους της «ύστερης αυτοκρατορίας των Αψβούργων», επικαλούμενος γραφειοκρατικές αναποτελεσματικότητες και έλλειψη τεχνολογικής καινοτομίας. «Η Ευρώπη είναι βαλτωμένη σε μελαγχολικές αναμνήσεις του παρελθόντος της μεγαλείου», πρόσθεσε.
Οι ευρωπαϊκές μετοχές έχουν υποαποδώσει σε σχέση με τις αντίστοιχες αμερικανικές, με τον δείκτη Euro Stoxx 600 να διαπραγματεύεται με έκπτωση ρεκόρ 40% σε σχέση με τον S&P 500, βάσει των προβλεπόμενων κερδών για το επόμενο έτος. Παρά τα ιστορικά υψηλά στις ευρωπαϊκές αγορές μετοχών, οι παγκόσμιοι διαχειριστές κεφαλαίων παραμένουν αρνητικοί στις ευρωπαϊκές μετοχές, σύμφωνα με έρευνα της Bank of America.
Παρόλο που ορισμένοι αναλυτές ελπίζουν σε ανάκαμψη της Γερμανίας μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου, άλλοι παραμένουν απαισιόδοξοι. Ο Marcel Fratzscher, πρόεδρος του DIW, προειδοποίησε να μην αναμένεται ότι μια νέα γερμανική κυβέρνηση θα ενισχύσει σημαντικά την εμπιστοσύνη.
Εμπορικές διαπραγματεύσεις για την αναζωογόνηση της αισιοδοξίας
Η πλειοψηφία των οικονομολόγων στη δημοσκόπηση των FT, 61%, υποστηρίζει την έκκληση της προέδρου της ΕΚΤ, Christine Lagarde, προς τους πολιτικούς της ΕΕ να εμπλακούν σε εμπορικές συνομιλίες με τον Τραμπ για να αποφευχθεί ένας ολοκληρωτικός εμπορικός πόλεμος. Ωστόσο, οι απόψεις διίστανται για την καλύτερη προσέγγιση.
«[Η ΕΕ] μπορεί να θελήσει να χρησιμοποιήσει την απειλή αντιποίνων ως μέρος της διαπραγμάτευσης. Αλλά τελικά, οι δασμοί είναι μια αυτοτραυματική ζημιά, και η ΕΕ θα ήταν καλύτερα να μην τους χρησιμοποιήσει», δήλωσε η Isabelle Mateos y Lago, επικεφαλής οικονομολόγος της BNP Paribas.
Άλλοι είναι λιγότερο αισιόδοξοι για μια συμβιβαστική προσέγγιση. «Ο Τραμπ έχει τη νοοτροπία του νταή της παιδικής χαράς», σχολίασε ο Kamil Kovar, ανώτερος οικονομολόγος στη Moody’s, προειδοποιώντας ότι οι παραχωρήσεις θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν πιο επιθετικές πολιτικές από τις ΗΠΑ.
Ορισμένοι οικονομολόγοι βλέπουν λόγους για ελπίδα, βασίζοντας τις αισιόδοξες απόψεις τους σε μειώσεις επιτοκίων και μια πιθανή αύξηση της καταναλωτικής ζήτησης, που θα μπορούσε να προσφέρει μέτρια ανακούφιση. Επιπλέον, μεταρρυθμίσεις που θα προκύψουν από τις εκλογές της Γερμανίας θα μπορούσαν να μειώσουν τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, ενδεχομένως αίροντας το συνταγματικό όριο χρέους της χώρας και ενισχύοντας τις επενδύσεις.
«Η ψυχολογική κατάθλιψη στη Γερμανία θα μπορούσε να αναστραφεί εάν ένας νέος συνασπισμός παρουσιάσει ένα συνεκτικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων», δήλωσε ο Moritz Kraemer της LBBW.
Ωστόσο, παραμένουν σημαντικές προκλήσεις, με τους οικονομολόγους να καλούν σε συντονισμένες προσπάθειες για την αντιμετώπιση τόσο εξωτερικών όσο και εσωτερικών κινδύνων στην «εύθραυστη» ανάκαμψη της Ευρωζώνης.
