Η «ανατομία» των ελληνικών εξαγωγών στο α’ τρίμηνο

Έντονες διακυμάνσεις και συχνές εναλλαγές προσήμων χαρακτήρισαν την πορεία των εξαγωγών κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, σύμφωνα με ανάλυση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ).

Ενδεικτικό στοιχείο της κατάστασης που διαμορφώνεται, κατά τον ΠΣΕ, είναι η πτωτική αναθεώρηση των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ σε σχέση με τα προσωρινά στοιχεία που είχαν ανακοινωθεί στις αρχές Μαΐου. Συγκεκριμένα, η συνολική αξία των εξαγωγών, στο α’ τρίμηνο του 2016, εμφανίζεται μειωμένη κατά -9,3% (στα 5,61 δισ. ευρώ από 6,19 δισ. ευρω, στο α’ τρίμηνο του 2015), έναντι αρχικής εκτίμησης για υποχώρησης της τάξης του 8,9%.

Σύμφωνα με την ανάλυση, μεγαλύτερη σε σχέση με την ανακοίνωση των προσωρινών στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, είναι και η μείωση της αξίας των εξαγωγών, αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή. Πλέον, στο πρώτο τρίμηνο του έτους, καταγράφεται η μείωση της τάξης του -0,6% ή κατά 26,4 εκατ. ευρώ, σε σχέση με πέρυσι. Η αρχική εκτίμηση έκανε λόγο για υποχώρηση κατά μόλις 0,2%.

Η πορεία των εξαγωγών προϊόντων, πλην πετρελαιοειδών, όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση του ΠΣΕ, συνάδει και με τις πτωτικά αναθεωρημένες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προβλέπει οριακές μεταβολές για το σύνολο του έτους, στα επίπεδα του +0,5% ως προς τα έσοδα της Ελλάδας από εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για αύξηση κατά 1,9%. Ουσιαστικά, η Κομισιόν μεταθέτει την ανάκαμψη των εξαγωγών για το β’ εξάμηνο του 2016 και, κυρίως, κατά το 2017, οπότε και αναμένει αύξηση κατά 4,2%.

Σχολιάζοντας τα ευρήματα της ανάλυσης, αλλά και τα ευρύτερα δεδομένα γύρω από την ελληνική οικονομία, η πρόεδρος του ΠΣΕ Χριστίνα Σακελλαρίδη, τόνισε ότι «η αστάθεια και οι πιέσεις στο εξωτερικό εμπόριο της χώρας αποτυπώνουν τις επιπτώσεις της αβεβαιότητας που είχε δημιουργηθεί γύρω από τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές της, αλλά και την εξάντληση παραγωγικών και εξαγωγικών δυνατοτήτων, μετά από την πολύχρονη ύφεση. Είναι ξεκάθαρο ότι πλέον απαιτείται άμεση επανεκκίνηση της παραγωγικής μηχανής της χώρας, με την ενεργοποιήση χρηματοδοτικών εργαλείων και προγραμμάτων, στο πλαίσιο μίας εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής ως αντιστάθμισμα στα λουκέτα επιχειρήσεων και τα δραματικά υψηλά ακόμη ποσοστά ανεργίας.

Στο ίδιο πλαίσιο, με αφορμή τις πρόσφατες δηλώσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, για το ρωσικό εμπάργκο, αλλά και οι εξελίξεις γύρω από την “ελληνικότητα” της φέτας στη Ν. Αφρική με φόντο και τη συμφωνία TTIP μεταξύ ΕΕ-ΗΠΑ, καθιστά αναγκαία την ενεργοποίηση και λειτουργία Ειδικής Επιτροπής Διαχείρισης Κρίσεων Εξωτερικού Εμπορίου, για την προάσπιση των συμφερόντων των Ελλήνων παραγωγών και εξαγωγέων. Όπως διαφάνηκε και στις διαπραγματεύσεις για το χρέος, η συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ, εκτός από υποχρεώσεις, συνοδεύεται και από δικαιώματα που πρέπει να διαφυλαχθούν και σε όρους οικονομικής διπλωματίας”.

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία, οι εξαγωγές της Ελλάδας προς την ΕΕ (27) εμφανίζουν στασιμότητα (+0,1%) και, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, καταλαμβάνουν πλέον το 58,9% των συνολικών εξαγωγών. Έτσι, είναι προφανές ότι το σύνολο της μείωσης των εξαγωγών για το α’ τρίμηνο του 2016, αφορούν σε αυτές προς τις Τρίτες Χώρες, οι οποίες υποχώρησαν κατά 579 εκατ. ευρώ ή 20,1% σε σχέση με πέρσι. Χωρίς τα πετρελαιοειδή, η τάση των εξαγωγών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αυξητική, ενώ η μείωση των εξαγωγών προς Τρίτες Χώρες είναι μικρότερη.

Ως προς τους προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών ανά οικονομική ένωση, πέραν της ΕΕ, ανοδικά κινήθηκαν οι εξαγωγές και προς τις χώρες του G7 (+15,3%). Στην αντίθετη κατεύθυνση, σημαντικές μειώσεις των εξαγωγών παρατηρούνται προς τις αναδυόμενες BRICS (-23,5%), προς τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες του OPEC (-17,7%), προς τις χώρες της Οικονομικής Συνεργασίας Μαύρης Θάλασσας (ΟΣΕΠ) (-28,4%) και προς τις χώρες της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (-36,8%).

Ο χάρτης των εξαγωγών

Σε ό,τι αφορά τη γεωγραφική κατανομή των εξαγωγών, η Ιταλία, παρά τη μείωση κατά 9,5%, εξακολουθεί και σε αυτό το τρίμηνο να αποτελεί το σημαντικότερο προορισμό των ελληνικών εξαγωγών, ενώ κατά μία θέση ανέβηκαν στη σχετική κατάταξη η Γερμανία (στη 2η θέση, με +6,7%), η Κύπρος (3η, με +8,7%) και η Βουλγαρία (4η, με -8,7%), μιας και η Τουρκία, η οποία στο αντίστοιχο περσινό α’ τρίμηνο ήταν ο δεύτερος σημαντικότερος προορισμός ελληνικών εξαγωγών, υποχωρεί στην 5η θέση (-48,7%, λόγω της μεγάλης μείωσης των διεθνών τιμών πετρελαίου, το οποίο αποτελεί και το βασικό εξαγόμενο προϊόν της Ελλάδας προς την τουρκική αγορά). Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν κατά σειρά το Ηνωμένο Βασίλειο (-0,8%), οι ΗΠΑ (-14,9%), η Αίγυπτος (-0,9%), η Ρουμανία (+10,5%) και ο Λίβανος (-6,8%).

Καλύτερες επιδόσεις σε όρους κατάταξης, σε σχέση με το α’ τρίμηνο του 2015, εμφανίζουν χώρες, όπως η Γαλλία, η Ολλανδία, το Γιβραλτάρ, η Πολωνία και, κυρίως, το Ισραήλ που βρέθηκε μεταξύ των 20 κυριότερων αγορών για τα ελληνικά προϊόντα.

Η ανάλυση της γεωγραφικής κατανομής σε επίπεδο 100 πρώτων αγορών δείχνει ως νέες εισόδους στην κατάταξη χωρών, όπως: Βενεζουέλα (65η θέση), Κολομβία (76η θέση), Μπαγκλαντές (77η θέση), Μπαχρέιν (80η θέση), Μαυριτανία (86η θέση), Φιλιππίνες (88η θέση), Κένυα (90η θέση), Σιέρα Λεόνε (95η θέση), Εσθονία (97η), Λουξεμβούργο (98η) και Γουινέα (100η).

Τα εξαγόμενα προϊόντα

Αντίστοιχα, ως προς τη σύνθεση των εξαγωγών κατά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, η συνολική μείωση οφείλεται στην πτώση των εξαγωγών καυσίμων (κατά -30,3%). Μειωμένες εμφανίζονται και οι εξαγωγές πρώτων υλών (-18,5%) και οι χαμηλές σε αξία εξαγωγές της κατηγορίας Είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα (κατά -24,9%). Αντίθετα, οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων εμφανίζονται σημαντικά αυξημένες κατά 5,9%, ενώ οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων παρέμειναν ουσιαστικά στάσιμες (-0,4%).

Αναφορικά στα επιμέρους προϊόντα, δεν παρατηρούνται μεγάλες διαφορές ως προς την κατάταξη σε επίπεδο πρώτης 20άδας, με εξαίρεση τις θετικές επιδόσεις πορτοκαλιών και τσιμέντων.

Σε ό,τι αφορά τις νέες εισόδους στην κατάταξη των 100 πιο εξαγώγιμων προϊόντων της χώρας, ξεχωρίζουν οι: Ζωγραφικοί πίνακες (27η θέση), συσκευές μετάδοσης εικόνας, ήχου και δεδομένων (49η), μηχανές επεξεργασίας αριθμητικών δεδομένων (65η), ανορθωτές ρεύματος (75η), κωκ πετρελαίου (83η), σύρματα (88η), φιστίκια (93η), αθλητικά παπούτσια (96η) είδη υγιεινής από σίδηρο, χάλυβα, χαλκό (97η) και καπνά χωρίς μίσχους (100η).

 

Αρνητικά πρόσημα στις εισαγωγές

Όσον αφορά στις εισαγωγές, η μείωση κατά -8,8% (από 10.776.3 εκατ. ευρώ σε 9.833.3 εκατ. ευρώ) κατά το τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2016 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015, οφείλεται στην πολύ μεγάλη μείωση των εισαγωγών καυσίμων κατά -39,4% (σε 1.826,9 εκατ. ευρώ από 3.015,5 εκατ. ευρώ). Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, οι μεγάλες μεταβολές στην αξία των συναλλαγών καυσίμων οφείλονται σε σημαντικό βαθμό στις μειώσεις των διεθνών τιμών του πετρελαίου μεταξύ των δύο συγκρινόμενων τριμήνων. Πτωτικά κινούνται και οι εισαγωγές των της κατηγορίας «πρώτες ύλες» κατά -14,9%, στα 250,9 εκατ. ευρώ από 294,7 εκατ. ευρώ, ενώ το μερίδιό τους στο σύνολο των ελληνικών εισαγωγών έφτασε στο 2,6%.

Οι εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων που αποτελούν, στο α’ τρίμηνο του 2016, το 64,4% του συνόλου των ελληνικών εισαγωγών και εξακολουθούν να είναι η σημαντικότερη κατηγορία, ενισχύθηκαν κατά 4,2% (σε 6.336,4 εκατ. ευρώ από 6.078,1 εκατ. ευρώ).

Αναλυτικά για τα βιομηχανικά προϊόντα, η κυριότερη υποκατηγορία «μηχανήματα & υλικό μεταφορών» παρουσιάζει μεγάλη αύξηση των εισαγωγών κατά 14,2% (σε 2.190,4 εκατ. ευρώ από 1.918,6 εκατ. ευρώ), ενώ μικρότερη αυξητική τάση (+2,9%) παρατηρείται και στις εισαγωγές της κατηγορίας «βιομηχανικά είδη ταξινομημένα κατά πρώτη ύλη» στα 1.226,4 εκατ. ευρώ από 1.191,9 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, μικρές μειώσεις καταγράφονται στις εισαγωγές των υποκατηγοριών «χημικά προϊόντα και συναφή (μ.α.κ.)» στα 1.711,9 εκατ. ευρώ από 1.735,2 εκατ. ευρώ (-1,3%) και «διάφορα βιομηχανικά είδη» στα 1.207,8 εκατ. ευρώ από 1.232,5 εκατ. ευρώ (-2%).

Οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 1,9%. Η μικρή αυτή αύξηση οφείλεται στις ανοδικές τάσεις των εισαγωγών των υποκατηγοριών «ποτά και καπνός» κατά 16,7% (σε 138 εκατ. ευρώ από 118,3 εκατ. ευρώ) και «λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης» κατά 10,6% (σε 55,2 εκατ. ευρώ από 50 εκατ. ευρώ). Η μεγαλύτερη υποκατηγορία αγροτικών προϊόντων «τρόφιμα και ζώα ζωντανά» παρουσιάζει στασιμότητα των εισαγωγών στα 1.214,9 εκατ. ευρώ από 1.213,1 εκατ. ευρώ.

Τέλος, οι εισαγωγές της πολύ χαμηλής σε αξία κατηγορίας «είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες» αυξήθηκαν 66,3% (στα 10,9 εκατ. ευρώ από 6,6 εκατ. ευρώ).

Σε όρους γεωγραφικής κατανομής, μειωμένες (-2,2%) καταγράφονται οι εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτό γιατί οι εισαγωγές από τις 17 χώρες της ευρωζώνης εμφανίζονται μειωμένες κατά -3%, την ώρα που οι εισαγωγές από τις χώρες μέλη της ΕΕ που δεν είναι ενταγμένες στη ζώνη του ευρώ κινούνται οριακά ανοδικά κατά 0,5%.

Οι εισαγωγές από τις λοιπές χώρες της Ευρώπης (εκτός ΕΕ) εμφανίζουν σημαντική μείωση της τάξης του -14%.

Μείωση των εισαγωγών καταγράφεται από τη Μ. Ανατολή και Β. Αφρική (-36,4%), από τις Λοιπές Χώρες της Αμερικής (-28,8%), από από τις λοιπές (πλην Μ. Ανατολής) χώρες της Ασίας (-6,7%), από τις λοιπές χώρες της Αφρικής (πλην Β. Αφρικής) κατά -9,2% και από τις χώρες της Ωκεανίας κατά -7,2%.

Αντίθετα, αυξητική ήταν η τάση των εισαγωγών από τις χώρες της Β. Αμερικής (+7,7%), κυρίως, λόγω των εισαγωγών από τις ΗΠΑ.