Η ανερχόμενη βιομηχανία των ελληνικών εταρειών παραγωγής Μη Επανδρωμένων Οχήματων

Πρόκειται για μια βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, που για άλλη μια φορά βρέθηκε σε πρώτο πλάνο στην επικαιρότητα παγκοσμίως, όταν προ ημερών Μη Επανδρωμένα Οχήματα (UAV) πέτυχαν τον στόχο τους και κατέστρεψαν εγκαταστάσεις παραγωγής και κατεργασίας πετρελαίου της Saudi Aramco στο Abqaiq και στο Khurais της Σαουδικής Αραβίας. Την ίδια ώρα, στην πρόσφατη στρατιωτική παρέλαση της Κίνας, οι ειδικοί αναλυτές ασχολήθηκαν πρώτα και πάνω από όλα με τρία νέα υψηλού επιπέδου drones, που χαρακτηρίζονταν είτε από χαρακτηριστικά στελθ είτε από υψηλές ταχύτητες. Και όλα αυτά μόλις στις τελευταίες 15 ημέρες, στο επίπεδο των υψηλής ποιότητας Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων, μιας βιομηχανίας που η Τelegraph προσδιόρισε ως μέγεθος στα 127 δισ. δολ.

Και η Ελλάδα; Εύκολα θα αναρωτηθεί κάποιος που βρίσκεται σε αυτόν τον τεράστιο παγκόσμιο χάρτη έρευνας, εξέλιξης, τεχνολογίας και κατασκευής η χώρα μας. “Έχουμε ελληνικές εταιρίες οι οποίες μπορούν να κατασκευάζουν UAV. Έχουμε μηχανικούς οι οποίοι δουλεύουν στη βιομηχανία, μηχανικούς οι οποίοι δουλεύουν στα ερευνητικά κέντρα και σε ένα συνεργατικό πλαίσιο, όταν αυτό λειτουργήσει επί ίσοις όροις μπορούν να γίνουν θαύματα”, τόνισε μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ- ΜΠΕ, “Πρακτορείο 104,9 FM” ο Υάκινθος Κυριάκος, καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και διευθυντής του Εργαστηρίου Μηχανικής Ρευστών και Στροβιλομηχανών του ΑΠΘ στο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας (ΚΕΔΕΚ).

Σχολιάζοντας το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί ολόκληρη νέα βιομηχανία στη χώρα μας σε αυτό τον τομέα, ο κ.Υάκινθος ήταν απόλυτος: “Εδώ μιλάμε για ένα προϊόν το οποίο είναι 100% συμβατό με τις ανάγκες της Ελλάδας και μπορεί πραγματικά να ωφεληθούν από αυτό πάρα πολλές εταιρίες και βιομηχανίες” τόνισε και ανέφερε τις μοναδικές παραμέτρους που μπορεί να αποτελέσουν τον, σήμερα, άγνωστο Χ για να επωφεληθεί η ελληνική οικονομία της νέας αυτής βιομηχανίας και των σημαντικότατων ερευνητικών και τεχνολογικών δυνατοτήτων που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία μόλις χρόνια.

“Όταν ένας ιδιώτης επιχειρεί να κατασκευάσει κάτι τέτοιο ή να επενδύσει σε ένα Μη Επανδρωμένο Αερόχημα, σκέφτεται πάνω από όλα ποιο είναι το κλίμα, αν αξίζει να επενδύσει. Στις ΗΠΑ αξίζει 1.000% να επενδύσει κάποιος, στην Ελλάδα απλά δεν υπάρχουν αυτά τα σημάδια που θα μαρτυρούν μια πρόθεση, μια εκδήλωση ενδιαφέροντος που να δείχνει ότι ναι, είναι μια τεχνολογία την οποία θέλουμε να τη στηρίξουμε σαν Ελλάδα – και δεν αναφέρομαι σε κρατικά χρήματα οπωσδήποτε”, σημείωσε ο κ.Υάκινθος καθώς εξηγούσε την οικονομική και όχι απαραίτητα κρατική συνιστώσα της χρηματοδότησης που αποτελεί τη μόνη αχίλλειο πτέρνα της προοπτικής της ελληνικής βιομηχανικής παραγωγής Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων και μάλιστα της υψηλής κατηγορίας.

Οι εταιρίες που εκμεταλλεύονται την έρευνα του Εργαστηρίου και η δημιουργία μοντέλων με εμπορική χρήση

“Μια εταιρία για παράδειγμα που κάνει ηλεκτρονικά, μια άλλη που ασχολείται με σύγχρονα υλικά, ελαφριές κατασκευές, μια εταιρία που έχει να κάνει με μεταλλικά υλικά. Αυτά υπάρχουν. Μπορεί να μην φτιάχνουμε ακόμη κινητήρες αλλά οι ίδιες οι εταιρίες που θα επενδύσουν σε αυτόν τον χώρο και θα βγάλουν κέρδη μπορεί στη συνέχεια να επενδύσουν και σε Έρευνα και Ανάπτυξη, ακόμη και μέσα από το Πανεπιστήμιο μπορεί να υπάρξει συνεργασία σε αυτό”, σημειώνει με έμφαση ο διευθυντής του Εργαστηρίου Μηχανικής Ρευστών και Στροβιλομηχανών του ΑΠΘ που με έδρα Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας (ΚΕΔΕΚ) έχει σημαντικό έργο να επιδείξει και μάλιστα πρόσφατα συνεργάστηκε για την πιστοποίηση ενός ελληνικού Μη Επανδρωμένου Αεροχημάτος.

«Ο “Ουρανός” έγινε από μια εταιρία, την Altus, που υπάρχει στην Κρήτη και μηχανικούς που πάλι δουλεύουν σε αυτό τον τομέα, εμείς ως Εργαστήριο και ελληνικό Πανεπιστήμιο είχαμε από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας το πιστοποιητικό, θα έλεγε κάποιος, ώστε να πιστοποιούμε Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα. Περάσαμε έτσι τον “Ουρανό” από τεστ, το δοκιμάσαμε, το πετάξαμε, είδαμε τα μηχανολογικά του κ.ο.κ και δώσαμε το ΟΚ, είναι τιμή μας που το κάναμε και αυτό” σημειώνει ο κ.Υάκινθος που στη συνέχεια σπεύδει να ξεχωρίσει αυτό που κάνει το συγκεκριμένο Εργαστήριο του ΑΠΘ και τα συστήματα που αναπτύσσει από αυτό που οι πολίτες έχουμε μάθει να αποκαλούμε με τον όρο drone.

Η διαφορά των κοινών drone με τα ελληνικά αεροχήματα που εξελίσσονται από τους Έλληνες

“Όλα τα drones που ακούμε και βλέπουμε να πετάνε και να εκτελούν αποστολές ή να μεταφέρουν cargo, φορτίο, είναι τα μικρά σχετικά πολυκόπτερα, αεροχήματα δηλαδή των οποίων ο σχεδιασμός δεν βασίζεται σε μια αεροδυναμική σχεδίαση, αλλά τα οποία έχουν τέσσερις ή οκτώ έλικες, που μπορούν να τους δώσουν την ώση για να πετάξουν. Αυτά που κάνουμε εμείς δεν έχουν καμία σχέση με αυτά τα drones που ξέρει ο κόσμος και μπορούν να αγοραστούν από ένα κατάστημα. Είναι στην ουσία σαν μικρά αεροπλάνα, σταθερής πτέρυγας όπως τα ονομάζουμε, που έχουν έναν κινητήρα και όλη τη διαμόρφωση ενός αεροσκάφους απλά λέγονται Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα, UAVs όπως είναι γνωστά στην ορολογία των Αμερικανών” εξηγεί, και προχωρά ένα βήμα παραπέρα για να εξηγήσει τη σημασία των εξαιρετικά hi tech μοντέλων που δημιουργεί η ερευνητική ομάδα της οποίας προΐσταται.

“Ποια είναι η διαφορά για να καταλάβει ο κόσμος; Η διαφορά είναι πως με ένα UAV όπως π.χ ένα νέο δοκιμαζόμενο Αερόχημα της εταιρίας Bell, ή της Amazon που κάνει delivery με τέτοια οχήματα, έχεις μικρή αυτονομία, μπορούν τουτέστιν να πετάξουν μέχρι περίπου μισή ώρα. Για παράδειγμα χρησιμοποιούν στη Γεωργία τέτοια μικρά drone τα οποία φέρουν λίπασμα, σκευάσματα που είναι εγκεκριμένα, πετάνε όμως για μισή ώρα και – παρότι υπάρχουν πειραματικά μοντέλα, πρωτότυπα που έχουν κάπως αυξημένη αυτονομία – δεν πετάνε για ώρες στον αέρα”, εξηγεί ο καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ ενώ περιγράφει και τις αποστολές που μπορούν να αναλάβουν Made in Hellas Μη Επανδρωμένα Αεροχημάτα με πτέρυγες κάτι που είναι τα εναέρια συστήματα του Εργαστηρίου Μηχανικής Ρευστών και Στροβιλομηχανών του ΑΠΘ. “Ένα μικρό πολυκόπτερο κάθεται στην αέρα 20 λεπτά, αυτό που ετοιμάζουμε μπορεί να πετάξει δύο ώρες. Είναι έτσι κατανοητή η διαφορά”, προσθέτει.

“Τα Αεροχήματα όπως αυτά που ετοιμάζουμε πετάνε και έχουν εφαρμογές πιο εκτεταμένες, σε πιο μεγάλο εύρος. Μπορούν έτσι να χρησιμοποιηθούν για επιτήρηση, για φύλαξη συνόρων, για να πετάνε πάνω από το Αιγαίο, να αναζητούν μετανάστες, τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κάποιο κίνδυνο, να δίνουν εικόνα από ψηλά δε κάποια φυσική καταστροφή και φυσικά για την περίπτωση μιας φωτιάς. Φανταστείτε πως για παράδειγμα μια κατάσταση στο Μάτι – όπου ο αέρας βεβαία ήταν τόσο ισχυρός που δεν θα πετούσε κανένα drone – δίχως όμως τον πάρα πολύ ισχυρό αέρα, κατάσταση στην οποία μπορούν να πετούν τα drone και να λαμβάνουν ακόμη και το σήμα από ένα κινητό τηλέφωνο, σημειώνει ο κ.Υάκινθος και προσθέτει σε ότι αφορά τη χρήση σε ρόλους μέσου Πολιτικής Προστασίας τις καινοτόμες δυνατές χρήσεις: “σε μια τέτοια περίσταση θα δίνεται λοιπόν έτσι μια πληροφορία για το που υπάρχει συγκέντρωση πολλών κατοίκων στο έδαφος, πολίτες που δεν μπορούν να τους δούνε, να στείλουν στους συγκεκριμένους κάποιες πληροφορίες με το 112 π.χ, που να πάνε, τι να κάνουν κ.ο.κ. Εκεί ένα Αερόχημα όπως αυτά που σχεδιάζουμε θα μπορεί να πετάει επί δέκα ώρες συνεχόμενα και να έχει και μια από αέρος διαχείριση της κρίσιμης κατάστασης για να σωθούν οι άνθρωποι, να δούνε οι επιτελείς πως είναι η κατάσταση και όχι μόνο”.

Το νέο Κάθετης Προσαπογείωσης (VTOL) Αερόχημα Σταθερής Πτέρυγας που παρουσιάστηκε το αρχές Σεπτεμβρίου 2019

“Στη φετινή ΔΕΘ παρουσιάσαμε ένα Αερόχημα Σταθερής Πτέρυγας το οποίο έχει δυνατότητες κάθετης απογείωσης. Αυτό σημαίνει πως στην ουσία δεν μιλάμε για ένα πολυκόπτερο (multicopter) αλλά μιλάμε για ένα αεροπλάνο το οποίο θα έχει ένα σύστημα με το οποίο θα μπορεί να απογειώνεται κάθετα και μετά θα κάνει οριζόντια πτήση. Δεν κάνουμε και ένα πολυκόπτερο γιατί θα σας πω πως σε μια σχεδίαση drone με σταθερή πτέρυγα, το Αερόχημα αυτό κερδίζει τουλάχιστον δύο φορές ή και τρεις ακόμη σε χρόνο πτήσης, πόσο δηλαδή μπορεί να μείνει στην αέρα ένα Μη Επανδρωμένο Αερόχημα”, αναφέρει ο προϊστάμενος του Εργαστηρίου Μηχανικής Ρευστών και Στροβιλομηχανών του ΑΠΘ.

Το, επαναστατικό για τα ελληνικά δεδομένα, νέο Αερόχημα RX-4, το πρώτο του είδους στην ιστορία της ελληνικής βιομηχανίας με ολοκληρωμένο το στάδιο σχεδιασμού και έτοιμο αρχικό πρωτότυπο, είναι και μια νέα τεχνολογική διαδρομή που κατά τον κ.Υάκινθο έχει πολλές δυνατότητες και δύναται να παρέχει υποστήριξη σε επίπεδο και πολιτικό αλλά και στρατιωτικό.

Ως αγορές-στόχους ο κ.Υάκινθος τοποθέτησε την επιτήρηση δασών σε μικρή κλίμακα, “να μπορεί να πετά για δύο ώρες και να βλέπει από πάνω τι γίνεται- ακόμη τις φυσικές καταστροφές αφού μέσα σε 2 ώρες θα μπορούμε να βλέπουμε τι γίνεται σε μια μεγάλη έκταση, ενώ υπάρχει και η γεωργική χρήση”, όπως είπε, αλλά και τη γεωργία. “Με ένα τέτοιο drone θα βλέπει κανείς τι γίνεται με τις καλλιέργειες κάτω, με ειδικούς αισθητήρες μάλιστα γιατί το είναι πολύ σημαντικός και ο εξοπλισμός που έχουν αυτά τα Αεροχημάτα επάνω τους. Με τους αισθητήρες που θα διαθέτει, θα μπορεί να βλέπει πράγματα όπως οι υγρασίες στις καλλιέργειες μέχρι και σε τι κατάσταση είναι η σύσταση του εδάφους αλλά και άλλα πράγματα”, όπως εξήγησε ο Έλληνας ειδικός.

Στην υπηρεσία της Κλιματικής Αλλαγής και των ΕΔ

Σε ευρύτερο πλαίσιο δε ο κ.Υάκινθος μετέφερε πως ένα τέτοιο Αερόχημα είναι ακόμη ιδανικό για χαρτογράφηση: “μπορεί δε και να παρατηρεί τη διάβρωση των ακτών, να περνά δηλαδή σε μεγάλα μήκη ακτών και να βλέπει τι γίνεται, κάτι που στη σύγχρονη εποχή χρειάζεται πάρα πολύ σε διάφορες φάσεις και για τη χώρα μας αλλά και παγκόσμια”, όπως περιέγραψε, λειτουργία που συνδέεται και με την πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής.

Ιδιαίτερα σημαντικός τέλος χαρακτήρισε ο καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης τον τομέα των Ενόπλων Δυνάμεων: “Είναι κάτι που θέλω να τονίσω, φανταστείτε έναν στρατιώτη να φέρει (σ.σ σε επίπεδο Τάγματος, Λόχου ή σε προσωπική χρήση) ένα τέτοιο πράγμα πίσω, το οποίο θα το μοντάρει άμεσα και εύκολα, θα το πετά μπροστά και θα βλέπει για δύο ώρες τι γίνεται. Είναι κάτι που προσωπικά πιστεύω ότι πρέπει να ενδυναμωθεί κι άλλο, και έχουμε για αυτόν το χώρο παράδειγμα το τι κάνουν όλες οι άλλες οι χώρες. Εδώ δεν είναι μόνο η γειτονική Τουρκία, όλες οι χώρες εξελίσσουν μια τέτοια δυνατότητα, ως Ελλάδα πρέπει, έχουμε θα σας πω τα στελέχη στις ΕΔ, τους μηχανικούς και τα στελέχη στις εταιρίες, τα πανεπιστήμια, πρέπει οπωσδήποτε θα σας πως να ενδυναμωθεί αυτός ο τομέας, των Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων που θα καλύπτουν ανάγκες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων” τόνισε με ιδιαίτερη έμφαση ο Έλληνας ειδικός επιστήμονας.

Το πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Εργαστηρίου Μηχανικής Ρευστών και Στροβιλομηχανών του ΑΠΘ

Για να φτάσει να έχει παρουσιάσει ήδη τέσσερα διαφορετικών τύπων και δυνατοτήτων “Made in Hellas” Μη Επανδρωμένα Αεροχημάτα συγκεκριμένο ειδικευμένο Εργαστήριο του ΑΠΘ η πορεία δεν ήταν εύκολη ούτε οι προκλήσεις λίγες, εξήγησε τέλος ο κ.Υάκινθος. “Είναι μια ιστορία που ξεκίνησε από το 2012 και μπορώ να σας πως μια ιστορία που αξίζει τον κόπο. Υπάρχουν ξέρετε κάποια συνεργατικά έργα τα οποία γίνονται μεταξύ πανεπιστημίων και εταιριών ώστε να ετοιμαστούν κάποια πειραματικά προϊόντα. Τότε λοιπόν, το 2011 για την ακρίβεια, είχαμε τότε καταθέσει με κάποιες εταιρίες μια πρόταση για να σχεδιάσουμε και να πετάξουμε το πρώτο το μας Αερόχημα, εκείνο που μετέπειτα είχαμε δείξει το 2016, η οποία και απορρίφθηκε ως μη καινοτόμα.

Τελικά έγινε μια δεύτερη προσέγγιση και επαναξιολόγηση κρίθηκε πως το έργο σαφώς και είναι καινοτόμο αφού δεν υπάρχει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα οπότε αυτή η ωραία ιστορία ξεκίνησε τελικά από το 2013, αφού καταλάβανε οι αξιολογητές πως το έργο είναι για την Ελλάδα”, είναι ο τρόπος με τον οποίο περιέγραψε ο κ.Υάκινθος τα πρώτα βήματα της ερευνητικής ομάδας σε έναν χώρο λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη, εκεί όπου ειδικοί υπολογιστές και προγράμματα βελτιστοποιούν σήμερα τα μεγάλα Μη Επανδρωμένα Αεροχημάτα που θα δούμε μελλοντικά σε εκθέσεις ή θα εξελιχθούν σε συνεργασία με ελληνικές εταιρίες.

“Θέλουμε, μπορούμε και σχεδιάζουμε -η ομάδα μου και εγώ, γιατί είναι η ομάδα, ομάδα με νέους μηχανικούς που κάνουν το διδακτορικό τους που κάνει τη δουλειά- και σε συνεργασία με εταιρίες μεγάλες κατασκευές. Και όταν μιλάμε για μεγάλες κατασκευές μιλάμε για Αερόχηματα με μέγιστο βάρος απογείωσης τουλάχιστον 240 κιλά -πολύ βαριές κατασκευές- που μάλιστα έχουν διαστάσεις που ξεκινούν από άνοιγμα πτέρυγας στα επτά μέτρα και φτάνουν τα τέσσερα μέτρα μήκος ατράκτου (σ.σ το ‘σώμα’ ενός αεροχήματος χωρίς τις πτέρυγες που φέρει το φορτίο). Αυτά τα Αερόχηματα που δημιουργούμε κάνουν διάφορες αποστολές”, περιγράφει ο κ.Υάκινθος.

“Το πρώτο μεγάλο Αερόχημα που είχαμε δείξει στη ΔΕΘ μπορεί να εκτελεί αποστολές επιτήρησης για 11 ώρες, το δεύτερο εν συνεχεία Αερόχημα που είχε δει το κοινό στη ΔΕΘ του 2018 μπορεί να εκτελεί αποστολές μεταφοράς με ωφέλιμο φορτίο 50 κιλών, κάτι που σημαίνει μεταφορά από μια σωσίβια λέμβο μέχρι φάρμακα ή κάποια είδη πρώτης ανάγκης αν υπάρχει μια ανάγκη π.χ στα νησιά, το τελευταίο μας λειτουργεί με άλλον, όπως περιγράφηκε, πιο ευέλικτο τρόπο και έχει χρήσεις πολυδιάστατες”, καταλήγει ο κ.Υάκινθος που σε κάθε περίπτωση δεν παραλείπει σε κάθε θεματική της συζήτησης να περιγράφει με τα καλύτερα λόγια τις δυνατότητες των νεαρών συνεργατών του, που είναι, όπως λέει, η ψυχή των ερευνητικών προσπαθειών του Εργαστηρίου Μηχανικής Ρευστών και Στροβιλομηχανών του ΑΠΘ για Made in Hellas, προηγμένα Αερόχηματα χωρίς πιλότο.