Η απειλή τρίτου κύματος «στοιχειώνει» την επανεκκίνηση της αγοράς
Με το πρόγραμμα εμβολιασμών να μην εξελίσσεται κατά τα προβλεπόμενα, τις μεταλλάξεις του ιού να προσθέτουν υγειονομικό κίνδυνο και τα κρούσματα να αυξάνονται ανησυχητικά η λειτουργία του λιανεμπορίου επανεξετάζεται ενώ η επανεκκίνηση άλλων δραστηριοτήτων, από την εκπαίδευση μέχρι την εστίαση μπαίνουν κάτω από το πρίσμα νέων παραμέτρων.
Αν και οι ζημιές συσσωρεύονται επικίνδυνα για κλειστούς κλάδους η αναβάθμιση του υγειονομικού κινδύνου δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για επανεκκίνηση νέων δραστηριοτήτων χωρίς τον περιορισμό υφιστάμενων. Ο «χώρος» για ασφαλές άνοιγμα είναι μικρός και η λύση «ακορντεόν» αν και κοστίζει στην αγορά φαίνεται να μπαίνει στο τραπέζι.
Σήμερα συνεδριάζει η επιτροπή των λοιμωξιολόγων ώστε να αξιολογήσει τα νέα δεδομένα, με ανοιχτό το ενδεχόμενο επιβολής νέων περιορισμών στην εμπορική δραστηριότητα που «ενοχοποιείται» λόγω του συνωστισμού που παρατηρείται από την περασμένη εβδομάδα σε εμπορικές πιάτσες και malls. Ενόψει του Σαββατοκύριακου, οπότε τα καταστήματα θα είναι ανοιχτά, το επιχείρημα ισχυροποιείται, αν και ο εμπορικός κόσμος στην πλειοψηφία του έχει διαφορετική άποψη έχοντας καταφέρει το τελευταίο δεκαήμερο να τονώσει τα έσοδα του. Άλλο επιχείρημα λέει ότι πιθανά αυστηρότερα μέτρα στο λιανεμπόριο θα μειώσουν το φορτίο αφήνοντας χώρο για το άνοιγμα δραστηριοτήτων όπως η εκπαίδευση. Εξάλλου και σ’ αυτή την περίπτωση επισημαίνονται κίνδυνοι από τον συγχρωτισμό μαθητών και την κινητικότητα αναπληρωτών εκπαιδευτικών από τη μία περιοχή στην άλλη.
Υπό τις νέες συνθήκες δεν θα πρέπει να αποκλείεται επαναφορά του υβριδικού μοντέλου της «παράδοσης εκτός» ή των αγορών με ραντεβού ώστε να τεθεί υπό έλεγχο η σημερινή κατάσταση με τις ουρές, κυρίως έξω από επώνυμα καταστήματα και πολυσύχναστα εμπορικά κέντρα. Μια τέτοια εξέλιξη θα ψαλιδίσει την ορμή με την οποία η αγορά πλησίαζε το στόχο των 2,5 δισ. ευρώ από την πίτα της εκπτωτικής σεζόν.
Στον αντίποδα, η εστίαση παραμένει «κλειδωμένη», με τη σεναριολογία για την επανεκκίνηση του κλάδου να «φουντώνει» όσο παρατείνεται η αβεβαιότητα για την εξέλιξη της πανδημίας. Ο κλάδος συνεχίζει να συσσωρεύει ζημιές και κατά το 2021, σε συνέχεια μιας χρονιάς κατά την οποία χάθηκε τζίρος που αγγίζει τα 4 δισ. ευρώ, αν υπολογιστεί ότι κάθε μήνας lockdown στοιχίζει στον κλάδο πάνω από μισό δισ. ευρώ., σύμφωνα με τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις. Με τέσσερις στις δέκα επιχειρήσεις να βρίσκονται αντιμέτωπες με οριστικό λουκέτο, σχεδόν 150.000 θέσεις εργασίας είναι στον αέρα. Και παρά το γεγονός ότι η πίεση για επανεκκίνηση του κλάδου είναι μεγάλη, λόγω και του ισχυρού αποτυπώματός του στην οικονομία, εξίσου μεγάλοι είναι και οι κίνδυνοι τόσο από την πανδημία όσο και από ένα μη συνεκτικό σχέδιο επανεκκίνησης, που δεν θα καλύπτει το σύνολο των υποαγορών της εστίασης, μεγάλες και μικρότερες επιχειρήσεις. Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση για επανεκκίνηση με χρήση μόνο των εξωτερικών χώρων των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος έπεσε στο κενό καθώς απέκλειε ένα μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων οι οποίες δεν διαθέτουν εξωτερικούς χώρους. Επίσης, εν μέσω χειμώνα οι περισσότεροι επαγγελματίες θα έπρεπε να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για ενεργειακό κόστος, κάτι που αποτελεί παράδοξο με άδεια ταμεία.
Το 2020 η κρίση παρέλυσε τον κλάδο αλλά και επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται σε συγγενείς κλάδους από τον πρωτογενή τομέα μέχρι τα οινοποιεία, τα ζυθοποιεία και κυρίως τις μικρές επιχειρήσεις αλλά και ορισμένες υποαγορές της εστίασης όπως π.χ. η αγορά του catering όπου οι απώλειες ξεπερνούν το 80% ενώ οι επιχειρήσεις επιβιώνουν σχεδόν αποκλειστικά από την τροφοδοσία.
Συμπερασματικά, τα επιδημιολογικά δεδομένα θα δώσουν μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για το κατά πόσον η επανεκκίνηση του λιανεμπορίου πρόσθεσε φορτίο, γεγονός που θα καθορίσει τις αποφάσεις για την κλιμάκωση ή την άρση των περιοριστικών μέτρων σε συγκεκριμένους κλάδους.
